به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از ساینس الرت، شهر «زیمبابوه بزرگ» اولین شهر بزرگ در جنوب آفریقا بود که در دوران اوجش ۱۸ هزار نفر در آن زندگی می‌کردند. با این حال هیچ‌کس واقعا نمی‌داند چه بر سر این شهر آمد که اکنون تنها ویرانه‌ای از آن به جا مانده است.
نابودی کلان‌شهر قرون وسطایی که زمانی شهری پررونق بود، گاهی اوقات به خشکسالی و مشکلات ناشی از آن مرتبط می‌شود، اما باستان‌شناسان اخیرا در میان خرابه‌های این شهر شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد اتفاقا اهالی روش‌های مناسبی برای حفظ منابع آبی داشته‌اند.
تیمی از محققان دانمارک، آفریقای جنوبی، انگلیس و زیمبابوه استدلال می‌کنند که یک سری گودال‌های بزرگ و مدور به نام «داکا» که در اطراف شهر پیدا شده‌اند، آن‌طور که کارشناسان زمانی فکر می‌کردند برای استفاده از خاک کنده نشده‌اند، بلکه محلی برای نگه داشتن آب بوده‌اند.
به عنوان مثال، پای چندین دامنه تپه، چاله‌های داکای متعددی قرار دارند که به صورت استراتژیک برای جذب باران و آب‌های زیرزمینی ایجاد شده‌اند. گودال‌های دیگری که شهر را احاطه کرده‌اند هم در میان نهرها قرار دارند.
محققان استدلال می‌کنند که با جمع‌آوری آب باران و محاصره برخی از بخش‌های یک رودخانه یا نهر، مردم شهر می‌توانستند مطمئن باشند که آب کافی برای آشامیدن و کشاورزی در بیشتر فصول سال در دسترس است.
بسیاری از بقایای گیاهانی که در نزدیکی داکاها یافت می‌شوند، گیاهانی هستند که در نزدیکی رودخانه‌ها یا منابع آب زیرزمینی که خاک رطوبت بالایی دارد، رشد می‌کنند.
این یافته‌ها با بررسی‌های میدانی و گفتگو با جوامع محلی تکمیل شد. فهمیدن اینکه همه داکاهای اطراف شهر زمانی می‌توانستند چه مقدار آب داشته باشند، چندان دقیق نیست، اما برآوردها نشان می‌دهد که این گودال‌ها احتمالا بیش از ۱۸ میلیون لیتر آب ذخیره می‌کردند.
در دوران شکوفایی زیمبابوه بزرگ، بین قرن‌های ۱۱ و ۱۵، این شهر محل زندگی نخبگان حاکم، رهبران مذهبی، صنعتگران و بازرگانان بود که همگی آب چشمه و آب باران را به این روش با هم به اشتراک می‌گذاشتند.
کارشناسان می گویند در طول فصل بارندگی برخی از مناطق شهر مرطوب و باتلاقی می‌شدند. به نظر می‌رسد این مکان ها برای استخراج خاک رس برای ساخت خانه‌ها مناسب بوده‌اند. به نظر می‌رسد در دوره‌های خشک‌تر، این مناطق هم برای جمع‌آوری روان‌آب از تپه‌ها و آب‌های زیرزمینی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
امروزه اطلاعات کمی در مورد تاریخ زیمبابوه بزرگ وجود دارد. حتی با وجود چنین سیستم آبی که به دقت ساخته شده، هنوز هم ممکن است که شهر به دلیل تغییرات آب و هوایی و خشکسالی از بین رفته باشد. اگرچه فشارهای اقتصادی یا سیاسی نیز می‌تواند علت نابودی آن باشد.
قبل از اینکه باستان‌شناسان بتوانند با اطمینان بگویند چه بلایی بر سر اولین شهر آفریقای جنوبی و مردم آن آمده است، باید تحقیقات بیشتری انجام شود. شاید در ویرانه‌ها درسی هم برای امروز ما باشد.
این مطالعه در «Anthropocene» منتشر شده است.
نظر شما