برای جایگزینی سوابق تحصیلی به جای کنکور، آموزش و پرورش باید امتحانات پایه‌های دوم و سوم دبیرستان و پیش‌دانشگاهی را به شکل سراسری برگزار کند. اکنون فقط امتحانات سال سوم، سراسری برگزار می‌شود.وزارت علوم، همواره در اینکه وزارت آموزش و پرورش بتواند به خوبی آزمون‌های استاندارد کشوری را برگزار کند شک داشته است.
به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه آموزش عالی، اجرای آزمون‌های استاندارد سراسری، امنیت برگزاری و طراحی سؤال‌ها و تصحیح ورقه‌های امتحانی به تخصص و قابلیت‌های بسیار بالایی نیاز دارد و وزارت آموزش و پرورش به‌زودی نمی‌تواند این قابلیت‌ها را کسب کند.از طرفی رئیس سازمان سنجش ،سال گذشته اعلام کرد که چون وزارت آموزش و پرورش تاکنون تنها در پایه سوم دبیرستان امتحانات سراسری را برگزار می‌کرده، در سال 1390 بسیاری از متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها دارای سوابق تحصیلی کامل نخواهند بود؛ پس حذف کنکور در سال 1390 به‌دلیل ناقص بودن سوابق تحصیلی بسیاری از دانش‌آموزان عملی نیست.
حذف کنکور از سال 90 بدون آماده شدن زیر‌ساخت‌ها و توجه به پیامد‌های آن مورد شک و تردید جدی است. رئیس سازمان سنجش آموزش کشور هم از اینکه آیا آخرین کنکور به شیوه کنونی سال 1389 برگزار می‌شود یا نه اظهار بی‌اطلاعی کرد.
عبد‌‌الرسول پور‌عباس تاکید کرد: شواهدی مبنی بر حذف کنکور وجود ندارد. از طرفی داوطلبان و دانش‌آموزان دبیرستانی بلاتکلیف هستند و نمی‌دانند که باید بر چه مبنایی درس بخوانند. سؤالات کنکور سال 90 تستی است یا تشریحی.تکلیف بچه‌های مردم معلوم نیست و ما از برنامه برای حذف کنکور عقب هستیم و هنوز داریم 15 درصد را اعمال می‌کنیم.
وی تصریح می‌کند: آزمون‌های سراسری مقرر برای حذف کنکور در آموزش و پرورش اجرا نمی‌شود.این درحالی است که رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس معتقد است:« نکاتی در مورد این قانون که ممکن است تا سال 90 محقق نشود مطرح می‌شود که از نظر ما اگر دولت اقدام لازم را در این زمینه صورت ندهد، این قانون تا سال 90 محقق نشده و کنکور به‌طور کامل حذف نمی‌شود؛ چرا که از نظر ما حرکت پیشرفته‌ای برای اجرای این قانون مشاهده نمی‌شود که بگوییم مشکل در چیست؛ بلکه باید این قانون اجرا شود که اگر اشکالاتی نیز دارد به مجلس به‌عنوان قانونگذار منعکس شود تا ما نیز آن را اصلاح کنیم.»
عباسپور تصریح کرد: یکی از اشکالاتی که در اجرای این قانون وجود دارد آن است که پتانسیل وزارت علوم پشت این قانون قرار می‌گیرد؛ در حالی که می‌توان از وزارت علوم و سازمان سنجش برای تجربه‌های خوبی که در سال‌های برگزاری آزمون داشته‌اند کمک گرفت و آنان نیز در اجرای این قانون به آموزش و پرورش کمک کنند.
بنابراین وزارتخانه‌های علوم و آموزش و پرورش می‌توانند قانون را با همکاری یکدیگر اجرا کنند اما متأسفانه ما شاهد هماهنگی بین این دو دستگاه نیستیم. بنابراین اگر کمیته ماده 4 به‌طور فعال تشکیل شود هنوز هم فرصت هست که این قانون اجرا شده و تا سال 90، کنکور به طور کامل حذف شود.
فاصله ملاک گزینش
رئیس سازمان سنجش در باره ملاک گزینش دانشجو گفت: بحث‌های زیادی از جمله فاصله ملاک گزینش در مناطق مختلف کشور مطرح است. به‌طور مثال امسال 7 هزار داوطلب با معدل 20 داشتیم که تمیز دادن آنها در نقاط مختلف کشور دشوار است.
به گفته پور‌عباس زمانی که آزمون‌های سراسری آموزش و پرورش، تنها ملاک گزینش دانشجو شود این حساسیت چند برابر می‌شود.
با توجه به این مسائل این سؤال مطرح می‌شود که آیا توزیع دانش‌آموزان معدل بالا در سطح دانشگاه‌های ممتاز امکان پذیر خواهد بود.
وزیر علوم نیز اجرای قانون حذف کنکور را منوط به تلاش وزارت آموزش و پرورش برای برگزاری آزمون‌های هماهنگ در دوره دبیرستان و پیش‌دانشگاهی دانست. محمد‌مهدی زاهدی، تصریح کرد: با توجه به آمادگی وزارت علوم برای اجرای قانون حذف کنکور، امیدوار است وزارت آموزش و پرورش نیز هرچه سریع‌تر به برگزاری آزمون‌های هماهنگ اقدام کند.
به موازات اینکه آموزش و پرورش بتواند این امتحانات را برگزار کند سهم نمره این امتحانات در کنکور افزایش می‌یابد و کنکور به‌تدریج حذف می‌شود.مسئولان وزارت علوم تاکید دارند که باید به سمت تاثیر 100 درصدی سوابق تحصیلی حرکت کرد و به همین دلیل بر گسترش دامنه امتحانات استاندارد ملی اصرار می‌ورزند.
آمادگی آموزش و پرورش
در سوی دیگر ماجرای حذف کنکور از سال 90 وزارت آموزش و پرورش قرار دارد که مهم‌ترین بخش اجرای این قانون بستگی به همکاری و هماهنگی این وزارتخانه دارد.
به اعتقاد وزیر آموزش و پرورش، این وزارتخانه طبق برنامه مصوبه مجلس، خود را برای حذف کنکور آماده می‌کند.به گفته علیرضا علی‌احمدی اکنون بخشی از امتحانات در مدارس به‌صورت سراسری برگزار می‌شود که نمره آن نیز در کنکور محاسبه می‌شود.
همچنین آموزش و پرورش به مرور و تا سال 1390 برای سایر پایه‌های تحصیلی نیز که در قانون مشخص شده‌است، تکلیفی را که بر عهده دارد انجام می‌دهد. وی در پاسخ به اظهاراتی درباره ناتوانی آموزش و پرورش در برگزاری امتحانات سراسری گفت: آموزش و پرورش توانسته با برگزاری امتحانات سراسری، درصدی که مقرر شده بود در قبولی کنکور داوطلبان تاثیرگذار باشد را محقق کند.
وی درباره برنامه‌های آموزش و پرورش برای برگزاری آزمون‌های یکسان و سراسری اظهار کرد: برای سال 88 نیز برنامه‌هایی را داریم که مطابق با این برنامه‌ها حرکت خواهیم کرد. هم نوع پایه تحصیلی که باید آزمون به‌صورت سراسری برگزار شود و هم مواد درسی آن نیز مشخص شده است.
تنها نگرانی وزیر آموزش و پرورش از حذف کنکور این است که مناطق محروم با اجرای این قانون به نتیجه دلخواه خود نرسند.
از سوی دیگر رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، در مورد یکی از نکات اجرا شده این قانون که در مورد بحث معدل دانش‌آموزان مطرح شده بود اشاره و تصریح کرد: نکته مهم آن است که در اجرای این قانون، معدل مطرح نیست، بلکه نمرات دروس مطرح است.
بنابراین قانون نحوه پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها قابلیت اجرایی داشته و امیدواریم با فعال شدن کمیته ماده 4 این قانون که مسئولیت آن را به وزارت علوم داده‌ایم هرچه سریع‌تر اجرا شود که مجلس نیز به‌عنوان ناظر، نظارت خواهد کرد. همانگونه که تاکنون نظارت داشته، از این پس نیز نظارتش را تشدید می‌کند و اگر روند اجرای این قانون را مطلوب نبینیم به رئیس مجلس شورای اسلامی گزارش کرده و روند قانونی اجرای آن طی خواهد شد.
کنکور در همه رشته‌ها حذف نمی‌شود
رئیس دانشگاه آزاد در باره حذف کنکور معتقد است باید ظرفیت‌های دانشگاه‌ها افزایش یابد، ولی برای برخی رشته‌ها امکان حذف کردن آزمون ورودی وجود ندارد.
طرح حذف کنکور؛ خوب یا بد
به‌نظر می‌رسد با توجه به فشار مجلس تا چند سال دیگر شاهد حذف کنکور باشیم ولی این طرح با توجه به وضعیت فعلی و شکل اجرایی کنونی در سال‌های آینده با اعتراضات و چالش‌های زیادی روبه‌رو شود، مگر اینکه کمیته ساماندهی که در قانون پیش‌بینی شده در این زمینه کاری انجام دهد.نکته مهم این است که آیا بررسی شده اجرای قانون حذف کنکور چه مشکلاتی به بار خواهد آورد؟
محمود بهزادی، عضو هیئت علمی دانشگاه معتقد است با اجرای این قانون به جای حذف کنکور، استرس کنکور در سال‌های مختلف تحصیلی تقسیم می‌شود و اجرای چنین طرحی باعث لطمه زدن به بدنه علمی و دانایی‌محوری و تولید علم و دانش در کشور می‌شود.وی افزود: این روش موجب می‌شود که استرس کنکور از پایه اول دبیرستان، همراه دانش‌آموزان باشد. در این طرح علاوه بر نمرات دانش‌آموزان، سوابق مهارتی، پرورشی و ورزشی دانش‌آموزان نیز مورد ارزشیابی قرار می‌گیرد. نکته‌ای که مطرح می‌شود تفاوت بین روش‌های مدارس دولتی و غیردولتی و سایه نگرش سلیقه‌ای بر این مسائل است؛ زیرا موجب تبعیض بین دانش‌آموزان فقیر و غنی می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تاکید کرد: اجرای این قانون برای دانش‌آموزانی که در مدارس غیردولتی درس خوانده و سوابق تحصیلی مثبتی برای آنها ثبت شده‌باشد راه ورود به دانشگاه را هموار می‌کند. از طرفی باعث محروم شدن فرزندان خانواده‌های
کم توان مالی، از تحصیل در دانشگاه می‌شود.وی تصریح کرد: در این طرح چون معدل ملاک است پس اگر داوطلبی معدل نداشته باشد یعنی استعداد ندارد. برای این موضوع باید چاره‌ای اندیشیده شود.
کارشناسان معتقدند یکی از چالش‌های مهم پیش روی حذف کنکور، به‌وجود آمدن سیل عظیم داوطلبان تحصیلات تکمیلی است. در حوزه ورود به دانشگاه تا سال 90 می‌توان کنکور را حذف کرد. مشکلی که برای آن باید چاره جویی کرد این است که پس از حذف کنکور با موج داوطلبان مقاطع بالاتر تحصیلی روبه‌رو خواهیم شد. در حالی که ظرفیت پذیرش تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌های دولتی و آزاد بسیار محدود است.
