این تنها پزشکان نیستند که در زمستان با انواع بیماران سرماخورده مواجه می‌شوند، روانشناسان و روانپزشکان نیز در این فصل با بیمارانی روبه‌رو می‌شوند که روحشان سرما خورده و دچار یخ‌زدگی شده است. پس آمدن زمستان هم یکی از اتفاقات پیش پا افتاده‌ای است که می‌تواند منجر به بروز واقعه‌ای بزرگ شود.
افسردگی زمستانی یکی از شایع‌ترین افسردگی‌های فصلی است که به سراغ آدمی می‌آید. گویی برف زمستان، روان انسان را نیز سفید پوش می‌کند و سوز سرما از مغز استخوان می‌گذرد و به روح آدمی می‌رسد.
با آمدن فصل زمستان و کوتاه‌شدن روشنایی خورشید بسیاری از افراد به افسردگی مبتلا می‌شوند. این ناهنجاری فصلی طی ماه‌های آذر، دی و بهمن در هر سنی به وجود می‌آید اما اغلب در سنین 18 تا 30 سالگی خودش را نشان می‌دهد و زنان را بیشتر گرفتار می‌کند.
ملاتونین مقصر است!
افسردگی فصلی تحت‌تأثیر ملاتونین بروز می‌کند؛ هورمونی که توسط غده پینه‌آل در مغز ساخته و ترشح می‌شود و نقش مهمی در تنظیم ساعت بیولوژیک بدن ایفا می‌کند.
ساعت بیولوژیک بدن، انجام فعالیت‌هایی نظیر تولید پروتئین، رشد مو، میزان اشتها، تنظیم درجه حرارت بدن و خواب و بیداری را بر عهده دارد که همه تحت‌تأثیر ملاتونین دچار تغییرات می‌شوند. ملاتونین در فصل سرما و به‌دلیل تاریکی زیاد، بیش از فصول دیگر سال ترشح می‌شود و از آنجا که ترشح این هورمون هر چه بیشتر باشد، بروز اختلالات خلقی نیز بیشتر است، افراد زیادی در زمستان دچار افسردگی می‌شوند.
جوان‌هایی که ناخودآگاه به افسردگی مبتلا می‌شوند، ابتدا آن را مشکلی جدی تلقی نمی‌کنند در حالی که این بیماری اگر به‌طور صحیح درمان نشود، عوارض شدیدتری را
به همراه خواهد داشت.
احساس یاس و ناامیدی، اضطراب، تباهی، نفرت، اختلال در خواب، از دست دادن اشتها، عدم‌تمایل به انجام کارهای روزانه و از دست دادن احساس شادمانی و نشاط علائمی است که فرد مبتلا را درگیر خود می‌کند. گرچه این حالات به‌دلیل تغییرات بیولوژیک بدن است ولی اگر روز به روز شدیدتر شود و فرد بیمار به تنهایی و انزوا کشیده شود، باید هرچه سریعتر دست به کار شده و او را از بحران موجود نجات داد.برای همین، درصورتی که این افسردگی در شما دیده می‌شود، تلاش کنید و تا دیر نشده و به ماه‌های آخر زمستان نرسیده‌ایم، افسردگی را از خود دور کنید.
علائم واضح‌تر بیماری
علائمی که فرد را تشویق به‌دنبال کردن روند درمان این بیماری می‌کنند، شامل این مواردند:
1) مشکلاتی در خواب و فقدان انرژی: گاهی بیرون آمدن از رختخواب برای شما مشکل می‌شود و توان بلند شدن ندارید و یا اینکه با وجود اینکه ساعات طولانی خواب بوده‌اید، هنوز احساس خستگی می‌کنید.
2) پرخوری
3) افسردگی
4) علائم فیزیکی: دردهای مفصلی، مشکلات معده، کاهش مقاومت بدن در برابر ابتلا به عفونت‌ها
5) تغییرات رفتاری: در برخی افراد فعالیت بیش از حد و کار زیاد و افراطی را موجب می‌شود.
تحقیقات نشان داده است این افسردگی در بین اهالی کشورهای اسکاندیناوی بسیار شایع است، به‌طوری که روانشناسان تخمین می‌زنند حدود 20 درصد از سوئدی‌ها از این مشکل رنج می‌برند. حتی در برخی کشورها مثل انگلستان با ساخت آفتاب مصنوعی سعی کرده‌اند در کاهش این مشکل تاثیر بگذارند. در کشور ما اگرچه هنوز آمار دقیقی از افسردگی فصلی وجود ندارد اما این بیماری به‌ویژه در فصل زمستان در بسیاری از افراد مشاهده شده است.
برای مقابله با این بیماری راهکارهای زیادی ارائه شده که برخی از آنها شاید ویژه افسردگی زمستانی باشد. یکی از مهم‌ترین آنها لایت تراپی یا نور درمانی است که به 2 صورت قابل پیگیری است: یکی اینکه فرد در روز و زمانی که خورشید می‌تابد در معرض نور آفتاب قرار بگیرد و دوم استفاده از لامپ‌ها و نور مصنوعی است به‌طوری که برخی از روانشناسان توصیه می‌کنند
نیم ساعت در روز در فاصله تقریبا یک متری لامپی قرار بگیرند که میزان روشنایی آن 10 تا 20 برابر بیشتر از لامپ‌های معمولی خانگی است.
برخی معتقدند نور درمانی تا بیش از 85 درصد در درمان این بیماری مؤثر است.
یکی از روش‌های دیگر که البته به پول بیشتری نیاز دارد، اقلیم درمانی است؛ یعنی کوچ کردن فرد به منطقه‌ای که به لحاظ آب و هوایی با محیط فعلی فرد متضاد باشد. در واقع این روش نوعی درمان با ایجاد تغییرات آب و هوایی است که در هواشناسی زیستی به‌عنوان شاخه‌ای جدید از روانشناسی مورد توجه قرار گرفته است. با این حال دارو درمانی تحت نظارت روانپزشک را هم نباید فراموش کرد چه بسا در مواقعی چاره‌ای نیست جز اینکه از دارو برای رفع این مشکل استفاده شود.
با این حال توصیه انجمن روانپزشکی دانشگاه میلان برای جلوگیری از پیشرفت افسردگی فصلی در روزهای اولیه زمستان به این شرح است:
1) صبح‌ها زودتر از خواب بلند شوید و به پیاده‌روی بروید. انجام فعالیت‌های ورزشی
به ویژه پیاده‌روی در هوای آزاد و روشنایی روز سهم به‌سزایی در کاهش افسردگی دارد.
2) خود را در اتاق تاریک و بسته حبس نکنید. هرچه بیشتر در معرض تابش خورشید قرار بگیرید، زودتر از علائم افسردگی فصلی خلاص می‌شوید.
3) از گرفتن رژیم‌های کاهش وزن که بدون قواعد علمی است، خودداری کنید. برای رهایی از اختلالات خلق و خوی تا می‌توانید از سبزی و میوه استفاده کنید و به میزان ویتامین گروه B را که در گوشت قرمز، جگر، تخم مرغ، غلات، دانه‌های خوراکی و ماهی یافت می‌شود، در رژیم غذایی‌تان بیفزایید.
4) مصرف قهوه و شکر را در روز کاهش دهید. شکر از تاثیر ویتامین گروه B در بدن می‌کاهد و علائم افسردگی را شدت می‌بخشد.
5) کمبود آهن، امگا 3 و اسید فولیک نیز تاثیر مستقیمی با بروز علائم افسردگی دارد پس بیشتر از گذشته به رژیم غذایی‌تان اهمیت دهید.
6) از پیله تنهایی که در درون‌تان کشیده شده، خارج شوید و با دوستان خود صبحت کنید. برای تغییر حالت عمومی‌تان بیشتر از روزهای گذشته در اجتماع بچرخید و با دوستان و همفکران خود تبادل نظر کنید. اگر هم پس از به کارگیری توصیه‌های فوق تغییری در درون‌تان مشاهده نشد، تا دیرتر نشده، به روانپزشک مراجعه کنید.
