همشهری آنلاین -یکتا فراهانی : معمولابچه ها با ورود به مدرسه به یادگیری و حضور در کلاس درس، علاقه نشان می‌دهند و نمرات خوبی هم می‌گیرند. اما در بسیاری موارد این علاقه و اشتیاق به تدریج و با رفتن به مقاطع دیگر کمتر می‌شود؛ به‌گونه‌ای که گاهی دانش آموزان دچار تحصیلی افت می‌شوند؛ موضوعی که باعث نگرانی زیاد والدین می‌شود.
افت تحصیلی
دکتر فرحناز کیان ارثی، روان‌شناس و مشاور درباره دلایل افت تحصیلی دانش آموزان می‌گوید: «بی علاقه شدن دانش آموزان به درس خواندن و افت تحصیلی دلایل زیادی دارد.
این موضوع علاوه بر سنگین‌تر شدن موضوعات درسی در مقاطع بالاتر به عوامل دیگری بستگی دارد. گاهی پدر و مادرها به اشتباه فکر می‌کنند اگر فرزندشان نمره‌هایش پایین‌تر از حد معمول می‌شود دچار افت تحصیلی شده و باید کاری کنند که نمره‌های او دوباره مانند قبل شود. در صورتی که افت تحصیلی یعنی دانش آموز به گونه معنا داری از حد طبیعی توانایی‌های خود پایین‌تر برود.»
بهره هوشی
به گفته کیان ارثی، تفاوت‌های ناچیز در نمره و کارایی دانش‌آموز افت تحصیلی به حساب نمی‌آید. یکی از معیارها برای تشخیص افت تحصیلی در نظرگرفتن هوش دانش‌آموزاست. یعنی اگر نمره هوش استاندارد کودک و نمره‌های درسی او فاصله زیادی از هم نداشته باشند نشان دهنده آن است که او متناسب با توانایی های خود عمل می‌کند. ولی اگر فاصله زیادی بین این دو وجود داشته باشد یعنی دانش آموز پایین‌تر از حدی که از او انتظار می‌رود عمل می‌کند.
عوامل مؤثر در افت تحصیلی
این روان‌شناس می‌گوید وقتی نمرات دانش‌آموزی در یک مقطع تحصیلی خیلی پایین‌تر ازحد معمول باشد، مانند قبل به درس خواندن و مدرسه رفتن علاقه‌ای نشان ندهد یا توجهی هم به حرف اطرافیان در این زمینه ندا شته باشند دلایل این تغییر رفتارها حتما باید بررسی شود.
اینها نباید باعث نگران شدن بیش از حد والدین شود. ضمن آنکه این موارد زمانی اتفاق می‌افتد که تغییراتی در محیط بیرونی دانش آموز به وجود آمده باشد؛ یعنی هنگامی که از یک مقطع تحصیلی به مقطع تحصیلی بالاتری می‌رود یا تغییرات و مشکلات زیادی در خانواده او به وجود می‌آید. مثلا والدین او از هم جدا می‌شوند، یکی از اعضای خانواده که به کودک نزدیک بوده سفر می‌کند، عزیزی را ازدست می‌دهد یا مجبور به تغییر مدرسه اش می شود و ...
سخت‌گیری‌های والدین
کیان ارثی می‌گوید بعضی والدین ملاک‌هایی که برای عملکرد تحصیلی فرزندخود در نظر می‌گیرند بسیار سخت گیرانه است. در واقع آنها فکر می کنند با این روش فرزندشان بهتر درس می‌خواند و عملکرد خوبی هم خواهد داشت. در صورتی که سخت‌گیری‌های بیش از حد هیچ‌گاه باعث علاقه بیشتر کودک به درس خواندن و تشویق او به تلاش بیشتر نخواهد شد.
به علاوه گاهی والدین کوچک‌ترین کاهش در نمرات تحصیلی فرزندشان را به عنوان افت تحصیلی درنظر می‌گیرند و مدام او را شماتت می‌کنند. درصورتی که بایدتوجه داشته باشند قطعا مشکلی متوجه فرزندشان نیست. چون گاهی انتظارات بیش از حد خود آنهاست که باعث بی علاقه شدن کودک به درس خواندن خواهد شد.
والدین ناراضی
به گفته این روان‌شناس وقتی پدر و مادرها این گونه با فرزندشان رفتار می کنند، آنها نیز به این نتیجه می‌رسند که نمی‌توانند تحت هیچ شرایطی، والدین خود را راضی نگه دارند یا توسط آنها تشویق شوند. در چنین شرایطی، احتمال افت تحصیلی شان بیشتر خواهد شد؛ به‌خصوص اگر این گونه رفتارهای والدین با تغییرات دیگری مانند تغییر مقطع تحصیلی همزمان شود.
همچنین گاهی والدین بیش از حد به موفقیت تحصیلی فرزند خود اهمیت می‌دهند و هر امتیازی را بخواهند برای او قائل شوند باتوجه به این موفقیت‌ها در نظر می‌گیرند؛ بنابراین بعضی کودکان هم به نوعی برای مقابله با این رفتار والدین خود، اهمیتی به درس خواندن نمی‌دهند.
بی علاقه شدن دانش آموزان به درس خواندن
کیان ارثی می‌گوید بعضی والدین نمی‌دانند وقتی همه توجهات خود را معطوف به درس خواندن فرزندان‌شان می‌کنند در واقع آنها را از این کار زده می‌کنند. چون کودکان باید یاد بگیرند به همه جوانب مهم زندگی خود توجه نشان دهند؛ نه فقط درس خواندن.
مثلا،آنها علاوه بر درس خواندن نیاز به تفریح و لذت بردن از زندگی نیز دارند. بهترین راه برای این گونه یادگیری‌های کودکان هم مشاهده رفتار والدین است.
وقتی والدین اعتقاد داشته باشند درس خواندن فایده ای برای آنها نداشته و مدام این را به دیگران هم گوشزد می‌کنند؛ کودکان هم علاقه‌ای به درس خواندن نشان نمی‌دهند. شاید یکی از دلایل افت تحصیلی آنها هم توجه به چنین مواردی باشد.
مشکل دانش‌آموزان
دکتر کیان ارثی می‌گوید افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌تواند به خصوصیات و مشکلات خودآنها مربوط شود. مثلا بعضی از کودکان به دلایل مختلف نمی‌توانند تمرکز لازم را برای فراگیری داشته باشند. بنابراین طبیعی است نتوانند کارایی و موفقیت لازم را نیز به دست آورند.
والدین باید توجه داشته باشند مشکلات مربوط به تمرکز حواس بسیار مهم است و عوامل زیادی از جمله مسائل خانوادگی، عاطفی، بهره هوشی، تنش‌های محیطی، نحوه آموزش و مشکلات یادگیری در آن دخیل هستند. به طور مثال هنگامی‌که دانش‌آموز در خانواده‌ای پرتنشی زندگی کند و مشکلات زیادی داشته باشد طبیعی است یادگیری او نیز با مشکل مواجه خواهد شد چون نمی‌تواند تمرکز کافی داشته باشد.
تغییرات دوران بلوغ
به گفته این روان‌شناس، افت تحصیلی دانش‌آموزان گاهی همزمان با بلوغ نوجوانان به وجود می‌آید. چون تغییرات دوران بلوغ در این زمینه نقش زیادی دارند.
گاهی نیز دوستی با بعضی افراد باعث افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود و توجه و دقت آنها را به درس و مطالعه و انجام تکالیف‌شان کمتر می‌کند.
البته با سنگین‌تر شدن مباحث درسی نیزدانش آموزان اضطراب و نگرانی بیشتری را تجربه می‌کنند که می‌تواند باعث افت تحصیلی آنها شود.
والدین، مربیان و نظام آموزشی
کیان ارثی می‌گوید وقتی والدین بیش از حد به فرزند خود فشار بیاورند او از درس خواندن بیشتر فاصله می‌گیرد. نظام آموزشی، نحوه تغییر نوع آموزش، مواجهه با سنگینی دروس در مقاطع مختلف تحصیلی، روش تدریس مربیان و معلمان و رفتار والدین نیز در کم شدن استرس و نگرانی دانش آموزان و میزان علاقه مندی آنها اهمیت زیادی دارد. نحوه آزمون دانش‌آموزان برای سنجش و ارزیابی و استاندارد بودن این روش‌ها نیز تاثیر بسزایی در عملکرد آنها دارد.
ضمن آنکه والدین هم باید به فرزندان خود فرصت بیشتری بدهند تا راحت‌تر بتوانند خودشان را با شرایط جدید و موقعیت‌های سخت‌تر تطبیق دهند.
نظر شما