به گزارش همشهری آنلاین، محمد بن‌سلمان، ولیعهد ۳۶ساله عربستان سعودی هنوز خستگی پذیرایی از جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا را در سفر به ریاض و جده از تن بیرون نکرده بود که چمدان سفرش را بست و عازم اروپا شد.
شهر باستانی آتن، پایتخت یونان، نخستین شهر اروپایی بود که زیر پای بن‌سلمان فرش قرمز پهن کرد. نخست‌وزیر یونان در آتن، در مقابل بن‌سلمان استقبال گرمی را ترتیب داد و او پس از آتن عازم پاریس، پایتخت فرانسه شد. فرانسوی‌ها هم برای بن‌سلمان چیزی کم نگذاشتند تا نشان دهند که برایشان آنچه چند سال پیش در کنسولگری عربستان و در جریان قطعه قطعه کردن جسد یک روزنامه‌نگار رخ داد، دیگر اهمیتی ندارد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه روز پنجشنبه آنچنان با خنده به استقبال بن‌سلمان رفت و در همان شب آنچنان شام کاری مفصل و پرزرق و برقی به افتخار ولیعهد ماجراجوی عربستان ترتیب داد که انگار نه انگار همین چند سال پیش بود که خود او خواستار تشکیل کمیته حقیقت‌یاب برای پیگیری چگونگی مفقود شدن روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان شده بود.
سفر اروپایی بن‌سلمان نخستین سفر او به کشورهای اروپایی پس از افشای رسوایی قتل یک روزنامه‌نگار در کنسولگری عربستان در پاییز ۲۰۱۸است. ماجرای قتل خاشقجی بازتاب بسیار گسترده‌ای در آن سال و حتی تا چند سال پس از آن برای سعودی‌ها داشت و موج محکومیت بین‌المللی را متوجه محمد بن‌سلمان کرد. این ماجرا آنقدر بزرگ شد که حتی پای سازمان ملل و گزارشگر ویژه این سازمان را هم به جریان باز کرد و کمیته تحقیق سازمان ملل در نتیجه گزارش خود تأیید کرد که قتل یک روزنامه‌نگار در کنسولگری عربستان با اطلاع مقامات ارشد ریاض صورت گرفته است.
ماجرای قتل خاشقجی و اتهامات بی‌شماری که در نتیجه آن متوجه ولیعهد جوان سعودی شد، تا مدت‌ها منجر به توقف دید و بازدید رسمی مقامات ارشد سعودی از کشورهای غربی شد، اما جنگ اوکراین فرشته نجات سعودی‌ها بود.
در جریان جنگ اوکراین و اعمال تحریم‌های نفتی و انرژی غرب علیه روسیه، بازار انرژی آنچنان آشفته و به‌هم ریخته شد که حتی پای بایدن به ریاض را هم باز کرد؛ گویی سفر رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان یک پاگشایی برای ولیعهد عربستان بود تا بار دیگر متحد قدیمی غرب به دامن غربی‌ها بازگردد و دوستی‌های کهنه دوطرف را نو کند. اکنون سفر اروپایی ولیعهد عربستان به یونان و سپس فرانسه نشان می‌دهد که سفر رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان تأثیرش را بر بازکردن پای سعودی‌ها به غرب داشته و بن‌سلمان با رویی گشاده و خندان پس از ۵سال بار دیگر وارد اروپا شده است.
اقامت در گران‌ترین خانه پاریس
در حاشیه استقبال فرانسه از ولیعهد عربستان، خبر اسکان محمد بن‌سلمان در یک قصر بسیار مجلل در پاریس خبرساز شد. قصر مذکور اگرچه ملک شخصی بن‌سلمان در پاریس به شمار می‌رود، اما اقامت ولیعهد عربستان در این مکان پرشکوه در حومه شهر پاریس، انتقادات از دولت مکرون را دوچندان کرده است. قصر مذکور درواقع همان کاخ لوئی چهاردهم در لووسین واقع در حومه پاریس است که در سال ۱۷۰۰ ساخته و حدود ۱۳سال پیش کاملا نوسازی شده است. مجله فورچون این قصر را به‌عنوان گران‌ترین خانه جهان معرفی کرده است.
این کاخ که گفته می‌شود در شکوه و جلال از کاخ ورسای پاریس که مقر خانواده سلطنتی فرانسه بوده، گوی سبقت را ربوده است، در سال ۲۰۱۵ از سوی فردی ناشناس به مبلغ ۲۷۵میلیون یورو خریداری شد. بعدها نام بن‌سلمان به‌عنوان مالک نهایی آن اعلام شد. قبل از اینکه ولیعهد عربستان این کاخ را بخرد، چهره‌های سرشناس دنیای سیاست در اروپا مراسم متعدد سیاسی را در این مکان برگزار کرده بودند و از این‌رو قصر ولیعهد عربستان سعودی نیز برای بسیای از سیاستمداران اروپایی و غربی مکانی نام‌آشناست. انتظار می‌رود اکنون که پای بن‌سلمان با استقبال مکرون به فرانسه باز شده است، گران‌ترین خانه پاریس بعد از این محلی برای ملاقات‌های آتی و حتی جلسات مقامات شاهزادگان سعودی در مرکز اروپا باشد و شاید بعد از این پاریس شهری محبوب‌تر برای سعودی‌ها به شمار رود.
بی توجهی به حقوق بشر در اروپا
استقبال فرانسوی‌ها از ولیعهد عربستان، انتقادات بسیار جدی را متوجه رهبران پاریس و اتحادیه اروپا کرده است. چهره‌های مخالف دولت مکرون و گروه‌های حقوق بشر از تصمیم پاریس برای دعوت از بن‌سلمان در شام کاری کاخ الیزه به‌شدت انتقاد کرده‌اند. با این حال یکی از دستیاران رئیس‌جمهور فرانسه با دفاع از شام کاری مکرون و بن‌سلمان، بحران جهانی انرژی و غذا را توجیه دعوت از ولیعهد عربستان عنوان کرد. دستیار مکرون به خبرگزاری فرانسه گفت: اگرچه مکرون در مورد حقوق بشر به‌طور کلی صحبت خواهد کرد، اما از فرصت پیش آمده برای طرح موارد مهم دیگر نیز استفاده می‌کند. این عضو دفتر رئیس‌جمهور فرانسه همچنین دعوت از ولیعهد عربستان به پاریس را اینگونه توجیه کرد: برای اینکه رئیس‌جمهور با مشکلاتی که کشورهای اروپایی و فرانسه با آن روبه‌رو هستند مقابله کند، تنها راه گفت‌وگو با همه شرکای ماست.
الیزابت بورن، نخست‌وزیر فرانسه نیز برای اینکه به انتقادات پاسخ داده باشد، درباره حضور بن‌سلمان در پاریس گفت: کاخ الیزه همچنان به مسئله حقوق بشر توجه خواهد داشت.
صریح‌ترین انتقادات از سفر ولیعهد عربستان به فرانسه را نامزد خاشقجی از مکرون داشت. خدیجه چنگیز روز پنجشنبه به خبرگزاری فرانسه گفت: از اینکه امانوئل مکرون با افتخار از جلاد نامزدم، جمال خاشقجی استقبال می‌کند، بسیار خشمگین هستم. به‌گفته چنگیز، تمام تحقیقات بین‌المللی انجام شده تا این لحظه مسئولیت محمد بن‌سلمان را در این ترور تأیید می‌کند. همچنین اگنس کالامار، دبیرکل عفو بین‌الملل نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که از دیدار مقامات سعودی و فرانسه عمیقاً ناراحت است؛ زیرا این دیدار برای جهان ما معنای زیادی دارد. به‌گفته دبیرکل عفو بین‌الملل، این دیدار در حالی انجام می‌شود که ولیعهد عربستان هیچ فرد مخالفی را در کشورش تحمل نمی‌کند.
البته فقط مقامات فرانسوی نبودند که در چند روز گذشته برای سفر ولیعهد عربستان به اروپا دلیل‌تراشی کردند، بلکه مقامات اتحادیه اروپا نیز از انجام این سفر تمام‌قد دفاع کردند. پیتر استانو، سخنگوی ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا با وجود انتقادات جهانی از ولیعهد عربستان سعودی اما در نشست خبری و در پاسخ به سؤالی درباره مناسب بودن دعوت از ولیعهد سعودی گفت: این بخشی از روند طبیعی روابط ماست که شامل تقویت روابط، بررسی روابط و پیشبرد روابط با کشورهای دیگر است. استانو حتی پا را فراتر از سفر فعلی بن‌سلمان به اروپا گذاشت و گفت که اتحادیه اروپا علاقه‌مند به تقویت روابط با عربستان سعودی در زمینه‌های مختلف ازجمله در زمینه انرژی است.
همین تأکید سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر تقویت روابط با عربستان در زمینه انرژی نشان داد که جنگ اوکراین تا چه میزان کشورهای غربی و آمریکا را تحت فشار قرار داده که آنها به‌راحتی انتقادات حقوق بشری درباره همکاری با بن‌سلمان را نادیده می‌گیرند.
جنگ اوکراین بهانه است
اگرچه رهبران اروپایی و غربی این روزها روابط نزدیک خود با عربستان را به بهانه مسائل مرتبط با انرژی و جنگ اوکراین گره می‌زنند، اما نگاهی به تحولات یک سال گذشته حکایت از آن دارد که از ماه‌ها پیش از آغاز جنگ در اوکراین، فرانسه به‌عنوان نخستین کشور اروپایی به‌دنبال بازگرداندن سعودی‌ها در حلقه دوستان نزدیک غرب بوده است.
رئیس‌جمهوری فرانسه در آذرماه پارسال مدت‌ها قبل از آنکه ناقوس جنگ در اوکراین نواخته شود، برای دیداری رو در رو با ولیعهد عربستان وارد ریاض شد و نخستین مقام بلندپایه غربی بود که از زمان قتل خاشقجی در ۲۰۱۸ وارد کاخ پادشاهی عربستان می‌شد. اگرچه در آن زمان رئیس‌جمهور فرانسه قبل از دیدار با رهبران ریاض، یک قرارداد ۱۹میلیارد دلاری برای فروش ۸۰جنگنده رافائل و ۱۲هلی‌کوپتر نظامی به امارات را امضا کرده بود، اما در ریاض به‌دلیل جو سنگین انتقادات حقوق بشری هیچ سخنی از قراردادهای تسلیحاتی فرانسه و عربستان گفته نشد. شاید اکنون سفر ولیعهد عربستان به فرانسه بار دیگر شرایط را برای انعقاد معاملات تسلیحاتی عربستان با فرانسه و حتی دیگر کشورهای اروپایی فراهم کند.
براساس گزارش رویترز، بیشترین آمار فروش تسلیحات نظامی فرانسه به عربستان به سال ۲۰۱۹مربوط است که در جریان آن پاریس حدود یک‌میلیارد یورو تسلیحات به عربستان سعودی فروخت و سال بعد این آمار به‌دلیل انتقادات حقوق بشری از رهبران سعودی کاهش یافت. شاید اکنون پس از سفر بن‌سلمان به اروپا بار دیگر شاهد رشد منحنی خرید سلاح از اروپا توسط سعودی‌ها باشیم.
نظر شما