همشهری آنلاین- ابوذر چهل امیرانی: مسئولان فعلی شهری با وجود فشارهای مالی و بدهی‌های زیاد شهرداری که از دوره های قبل برایشان به ارث مانده، سعی دارند زیر بار تراکم فروشی نروند؛ چرا که اعتقاد دارند این نوع مدیریت، مشکلات را چندبرابر می‌کند و آیندگان را دچار چالش‌های جدی خواهد کرد.
اتلاف منابع، جلوگیری از کسب و کار، رقابت‌ناپذیری، آلودگی منابع آب و هوا، ترافیک سنگین و زمینه‌سازی برای ایجاد شهرداری رانت‌خوار، از اثرات تراکم فروشی است. این نحوه مدیریت، از سال۱۳۶۹ در تهران شروع شد و این پدیده در برخی از مدیریت‌های شهری با افزایش و در برخی از دوره ها با کندی پیش رفت.
زنگ خطر فروش تراکم در شهر زمانی شنیده شد که کاربری‌های تجاری و مسکونی مازاد در طرح تفصیلی رشد کرد و منجر به مهاجرت جمعیت زیادی به مناطق و محله‌ها شد. البته چنین پدیده ای در کشور ما، سال‌ها قبل از آن شروع شده بود، ولی شدت زیادی نداشت.
با روی کارآمدن رضاخان در ایران، برج و بارو و دروازه‌های تهران برچیده شدند و همین عامل زمینه ساز توسعه پایتخت شد. پس از آن تهران با سرعتی غیرقابل کنترل، شروع به رشد کرد و آبادی‌های مجاور را در کام خود کشید. محمدرضا پهلوی نیز در همان مسیر نادرست پدرش پا گذاشت و به گسترش افسار گسیخته تهران ادامه داد تا اینکه سال۱۳۴۵ مطالعات اولیه برای اجرای طرح جامع تهران از سوی «عبدالعزیز فرمانفرماییان» آغاز شد تا اوضاع پایتخت سامان داده شود.
این طرح سال۱۳۴۹ به تصویب رسید و شهر را به ۱۰منطقه با مراکز مجهز تقسیم و شبکه‌ای از آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها را پیشنهاد داد. براساس طرح جامع، تراکم جمعیت در تهران از حدود ۱۵۰نفر در هر هکتار به حدود ۹۰نفر در هکتار کاهش پیدا می‌کرد و به ازای هر نفر نیز حدود ۵۵مترمربع، به خدمات اضافه می‌شد. این طرح در حدود ۸سال، یعنی از سال۱۳۴۹ تا سال۱۳۵۷ مبنای هدایت توسعه تهران بود و براساس آن، طرح تفصیلی بخش‌هایی از شهر نیز توسط شهرداری تهران تهیه شد.
اعتیاد شهرداری به تراکم‌فروشی
اداره تهران نیازمند صرف هزینه‌های گزافی بود و همین موضوع باعث شده بود شهرداری تهران از ابتدای تأسیس با مشکلات مالی زیادی روبه رو شود، به گونه‌ای که حتی در برخی مواقع، شهرداری پولی برای اداره امور نداشت. سال۱۳۶۸، شهردار تهران شروع به فروش آسمان کرد تا از این طریق درآمدزایی کند؛ طرحی که پیش از آن در اصفهان تجربه شده بود.
فروش آسمان شهر که از آن به عنوان تراکم فروشی یاد می‌شود، مشکلات زیادی از شهرداری رفع کرد و چنان به مذاق همه خوش آمد که شهرداری به کسب درآمد تقریباً رایگان از این محل اعتیاد پیدا کرد.
در ابتدای این طرح، سالانه یک میلیون‌مترمربع تراکم فروشی در شهر انجام شد و تا چند سال پیش به حدود ۹میلیون‌مترمربع رسید و اینک ترمز آن کشیده شده است.
تراکم فروشی مشکلات زیادی به تهران تحمیل کرده که نمونه اش ساخت ده‌ها برج در معابر کم عرض و بنا کردن ساختمان‌های بلندمرتبه روی گسل زلزله است. معضلی که این روزها به دغدغه مدیریت شهری تبدیل شده و باید برای این بی تدبیری گذشته دنبال چاره باشند.
نظر شما