گوشه‌هایی از زندگی موسیقایی یوهان سباستین باخ

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از سایت بریتانیکا، اگرچه باخ اصولا توسط هم نسلان خود به عنوان یک نوازنده برجسته هارپسبکورد، ارگان و متخصص ساخت ارگان مورد تحسین قرار می‌گرفت، اما امروزه به عنوان یکی از بزرگترین آهنگسازان تمام ادوار و خالق کنسرتو برندبرگ و... و چندین و چند شاهکار دیگر شناخته می‌شود.

باخ به موجب اینکه در برهه مناسبی از تاریخ موسیقی ظهور کرد، توانست سبک‌های اصلی، اشکال و سنت‌های ملی را که طی نسل‌های قبل توسعه داده شده بودند را مورد بررسی قرار داده و گردآوری کند و در نهایت با توانایی خود آنها را پرورش دهد.

باخ عضوی از یک خانواده قابل توجه از موسیقیدانان بود که به موفقیت‌های خود در این حوزه می‌بالیدند. باخ در سال۱۷۳۵ شجره‌نامه‌ای به نام «خاستگاه خانواده موسیقیدان باخ» تهیه کرد که در آن نسبت خود را به جدش ویت باخ که یک نانوا یا آسیابان بود مشخص می کرد. درواقع جد او در اواخر قرن شانزدهم به علت اتهام مذهبی از مجارستان به وچمار در تورینگن تبعید شد و در سال ۱۹۱۶ درگذشت.

ومچار پیش از تبعید جد او، محل زندگی آنها بود و احتمال می‌رود که جد باخ در زمان تبعیدش به این منطقه در اصل در حال بازگشت به زادگاه خود بوده است. ویت عادت داشت که سازش را همراه خود به آسیاب ببرد و آن را هنگامی که آسیاب در حال چرخیدن بود بنوازد.

باخ بیان کرده است: «جد من حتما صدای زیبایی را با سازش خلق کرده و یاد گرفته بود که برای این کار زمان بگذارد. این مسئله حتما آغاز موسیقی در خانواده ما بوده است.»

اوایل زندگی

یوهان سباستین باخ کوچکترین فرزند یوهان آمبروسیوس باخ و الیزابت لامهرت بود. پدرش نوازنده سازهای زهی بود که توسط شورای شهر و دادگاه دوک آیزناخ استخدام شده بود. یوهان سباستین در سال ۱۶۹۲ یا ۱۶۹۳ مدرسه را شروع کرد و علی رغم غیبت‌های مکرر، با نتیجه عالی آن را به پایان رساند. از تحصیلات موسیقی او در این زمان اطلاعاتی در دست نیست با این حال ممکن است مقدمات نواختن سازهای زهی را از پدرش آموخته باشد. البته هیچ شکی نیست که او در کلیسای جورج شهر ویسمار حضو داشته است؛ جایی که یوهان کریستف باخ تا سال ۱۷۰۳ نوازنده ارگان بوده است.

در سال ۱۶۹۵ پدر و مادرش هر دو از دنیا رفته بودند و برادر بزرگترش کریستف باخ که نوازنده ارگان بود از او مراقبت می‌کرد. کریستف شاگرد آهنگساز تأثیرگذار کیبورد یوهان پاچبل بوده و ظاهرا او اولین درس‌های رسمی کیبورد را به باخ آموزش داده است. باخ جوان مجددا در مدرسه عملکرد خوبی از خود نشان داد و در سال ۱۷۰۰ صدای او باعث شد که جایگاهی در گروه کُر پسران مستمند مدرسه  Michaelskirche  پیدا کند.

صدای او باید پس از این ماجرا قوای سابق خود را از دست داده باشد ولی با این حال مدتی در لونبورگ ماند و به طور کلی خود را مفید واقع کرد. شکی نیست که او در کتابخانه مدرسه که مجموعه بزرگ و به روزی از موسیقی کلیسا داشت مطالعه می‌کرد. احتمالا باخ آثار گئورگ باهم (ارگانیست و آهنگساز عصر باروک در آلمان) را شنیده بود و از هامبورگ برای شنیدن کارهای مشهور یوهان آدام راینکن (آهنگساز و ارگانیست آلمانی/هلندی که یکی از مهمترین آهنگسازان قرن هفدهم بود) بازدید کرده بود.

به نظر می‌رسد که او در اواخر تابستان سال ۱۷۰۲ به تورینگن بازگشته است؛ در این برهه زمانی او دیگر یک ارگانیست کاملا حرفه‌ای بود.

تجربه باخ در لونبورگ، او را از سنت‌ نواختن سازهای اجدادی نزدیکش دور کرده بود. از آن پس او عمدتا و نه به طور انحصاری، آهنگساز و اجراکننده کیبورد و موسیقی مقدس بود. چند ماه بعدی از زندگی باخ در هاله‌ای از ابهام است ولی در چهارم مارس ۱۷۰۳ او عضوی از ارکستر بود که توسط یوهان ارنست، دوک وایمار استخدام شده بود. این سمت برای او تنها یک توقفگاه بود؛ او احتمالا در آن زمان به ارگانی چشم دوخته بود که در کلیسای جدید آرنشتات در حال ساخت بود؛ زیرا زمانی که ساخت آن تمام شد، به آزمایش آن کمک کرد. در آگوست سال ۱۷۰۳ به عنوان ارگ نواز منصوب شد. همه اینها در ۱۸ سالگی او اتفاق افتاد. اسناد آرنشتات حاکی بر این است که وی ارگانیست دربار ویمار بوده است.

باخ در آرنشتات

باخ در آرنشتات، در حاشیه شمالی جنگل تورینگین، جایی که تا سال ۱۷۰۷ در آنجا بود، خود را وقف موسیقی کیبورد، به ویژه ارگ کرد.

در حالی که در لونبورگ ظاهرا فرصتی برای آشنایی مستقیم با آثار و آهنگسازی‌های جذاب و پر زرق و برق دیتریش بوختهود، مهمترین نماینده مکتب موسیقی ارگ در شمال آلمان نداشت.

در اکتبر ۱۷۰۵ با دریافت مرخصی یک ماهه و پیاده روی تا لوبک کمبودهای دانش خود را اصلاح کرد. این سفر او باید برایش پر سود بوده باشد زیرا تا اواسط ژانویه ۱۷۰۶ بازنگشت. در فوریه کارفرمایانش از غیبت او و موارد دیگر شکایت داشتند؛ زیرا او آهنگ‌های سرود را آنقدر آزادانه هماهنگ کرده بود که حاضران کلیسا نمی‌توانستند با آن همخوانی کنند و البته به معنای دیگر که از همه چیز مهمتر است او اصلا سرودی، نساخته بود. احتمالا دلیل اصلی این غفلت او این بود که به طور موقت درگیر ارگان شده بود و از طرفی با خوانندگان محلی و نوازندگان به علت اینکه تحت کنترل او نبودند و با استاندارهایش تطابق نداشتند، رابطه خوبی نداشت.

در تابستان ۱۷۰۵ او اظهاراتی توهین آمیز درباره یک نوازنده باگوت بیان کرد که منجر به یک درگیری خیابانی شد. پاسخ‌های او به این شکایات نه رضایت بخش بود و نه حتی قابل قبول. این واقعیت که وی از کار اخراج نشده است نشان می‌دهد که کارفرمایان او به اندازه خود او از توانایی استثنایی او آگاهی داشته و تمایلی به از دست دادن او نداشته‌اند. در سال‌های اولیه، باخ به عنوان میراث فرهنگی موسیقی منطقه تورینگین، با اشکال و سرودهای سنتی (کرال) و موسیقی کیبورد آشنایی کامل داشت. او احتمالاً تا سال ۱۷۰۸ همه چیزهایی را که پیشینیان آلمانی‌اش می‌توانستند به او بیاموزند آموخته بود.

شهر بعدی که در مسیر زندگی باخ قرار داشت، ملهاوزن بود. در اینجا در سال ۱۷۰۶ او برنده مسابقه جایگاه ارگ نواز شد. کلیسای بلازیا او را با حقوق خوب، اما همچنین با یک شرط خاص استخدام کردند؛ همراهی موسیقی کرال بدون هیچ نوع «تزئین». مقامات شهری به نوازنده ارگ جدید احترام گذاشتند. آنها طرح بازسازی ارگان کلیسا را تصویب کردند و همچنین پاداش خوبی برای کانتاتای جشن "Lord is my king" ساخته باخ که به مراسم تحلیف کنسول جدید اختصاص داشت، پرداخت کردند. اقامت در Mhhlhausen در زندگی باخ با یک اتفاق خوشایند رقم خورد: او با دختر عموی محبوب خود ماریا باربارا ازدواج کرد که بعدا به او هفت فرزند داد.

دوره ویمار

در سال ۱۷۰۸ دوک ارنست ساکس ویمار عملکرد باشکوه نوازنده ارگ مولهاوزن را شنید. متحیر از آنچه شنیده بود، بلافاصله پست‌های نوازنده دربار و ارگ نواز شهر را با دستمزدی بسیار بالاتر از حقوق قبلی به باخ پیشنهاد داد. یوهان سباستین دوره ویمار را آغاز کرد که یکی از بارورترین دوره‌ها برای او است. در این دوره در سال ۱۷۱۴ به عنوان معاون رهبر همراه منتصب شد که وظایف وی شامل به روزرسانی منظم ماهانه موسیقی کلیسا بود.

در همان زمان، معاصران یوهان سباستین، بیشتر هنرهای نمایشی وی را تحسین می‌کردند و او دائماً حرفهایی به نشانه تحسین عملکرد خود را می‌شنید. شهرت باخ به عنوان یک نوازنده چیره دست به سرعت نه تنها در سراسر ویمار بلکه از مرزهای آن گسترش یافت. یک بار به رویارویی با موسیقیدان مشهور فرانسوی ال مارچاند دعوت شد. با این حال این مسابقه موسیقی نتیجه نداد؛ زیرا موسیقیدان فرانسوی، با شنیدن نواختن باخ در تست‌های مقدماتی، مخفیانه و بدون هشدار گریخت. در سال ۱۷۱۷، دوره ویمار در زندگی باخ به پایان رسید. یوهان سباستین آرزو داشت که موقعیت Kapellmeister را به دست آورد، اما وقتی این موقعیت خالی شد، دوک او را برای تدریس به یک نوازنده بسیار جوان و بی تجربه پیشنهاد داد. باخ که این را توهین می دانست، فورا استعفا داد.

طبق زندگینامه باخ، او در سال ۱۷۱۷ ویمار را ترک کرد و به عنوان مدیر گروه ارکستر دربار نزد شاهزاده لئوپولد در کاتن شغل یافت. در آنجا، باخ قرار بود موسیقی دنیوی بنویسد؛ زیرا در نتیجه اصلاحات در کلیسا، فقط مزامیر اجرا می‌شد. در اینجا باخ موقعیتی استثنایی به دست آورد، شاهزاده با او مانند یک دوست رفتار می‌کرد و به عنوان رهبر ارکستر از حقوق خوبی برخوردار شد. ولی وقتی شاهزاده ازدواج کرد، شاهزاده خانم جوان نسبت به باخ و موسیقی او بیزاری نشان داد. بنابراین یوهان سباستین باید به دنبال کار دیگری می گشت.

دوره لایپزیگ

باخ در سال ۱۷۲۳ به لایپزیگ نقل مکان کرد و به بالای پله‌های ترقی رسید؛ او در کلیسای توماس به عنوان مدیر موسیقی تمامی کلیساهای شهر برگزیده شد. باخ در تعلیم و آموزش مجریان گروه‌های کر کلیسا، انتخاب موسیقی، سازماندهی و اجرای کنسرت‌ها در معابد اصلی شهر فعالیت داشت. باخ که از سال ۱۷۲۹ ریاست دانشکده موسیقی را بر عهده گرفت، شروع به تنظیم هشت کنسرت دو ساعته موسیقی اقتباس شده برای اجرای ارکستر کرد. باخ پس از انتصاب به سمت آهنگساز دربار، رهبری کالج موزیکال را در سال ۱۷۳۷ به شاگرد سابق خود کارل گرلاچ سپرد. این آهنگساز در سال ۱۷۵۰ در حالی که مشغول کار بر روی «هنر فوگ» بود، درگذشت.

آثار

یوهان سباستین باخ تقریباً همه آثارش را خود نوشت، به جز اپرا که در آن زمان شناخته شده بود و افراد زیادی در آن دست داشتند. فهرست تدوین شده آثار وی شامل: ۲۴۷ اثر برای ارگان، ۵۲۶ اثر است آثار آوازی، ۲۷۱ قطعه برای هارپسیکورد، ۱۹ قطعه انفرادی برای سازهای مختلف، ۳۱ کنسرت و سوئیت برای ارکستر، ۲۴ دونفری برای هارپسیکورد با هر ساز دیگر است.

دیگر کارهای معروف یوهان سباستین همچنین شامل "شور و شوق برای متی"، " Mass in B minor "، " Oratorio Christmas "، " St. John Passion "و بدون شک "توکاتا و فوگو در مینور" و کانتاتا "خداوند پادشاه من است" می‌شود.