فرشته رضایی-همشهری آنلاین:
15 سال از پیشنهاد ثبت شهر تاریخی ماسوله به عنوان میراث جهانی در یونسکو می‌گذرد، اما این شهر سه‌بعدی و پلکانی در محاصره انواع معارض‌هایی است که برای رفع آن کاری انجام نمی‌شود؛ از زیرسازی و سیم‌کشی نیمه‌کاره پروژه‌های برق و مخابرات گرفته تا ساخت و سازهای عجیب و غریب و بی‌دلیل. هجوم بی‌امان خودروهای گردشگری به داخل شهر هم گره‌ای دیگر بر پرونده ثبت است. با این حال چیزی که اکنون ماسوله از آن رنج می‌برد، مدیریت است؛ مدیریتی که به تعداد گردشگران اهمیت می‌دهد اما برنامه‌ای برای رفع معارض‌های موجود ندارد تا ماسوله جهانی شود.
اگر چه مسئولیت رفع نواقص پرونده ماسوله بر عهده میراث فرهنگی است، اما حل مسائل زیرساختی عزمی استانی و ملی می‌طلبد تا ضمن ثبت جهانی ماسوله، گردشگری هدفمند و درآمدزا به جای گردشگری هزینه‌بر برای ماسوله ایجاد شود.
در سفر اخیر معاون وزارت میراث فرهنگی و گردشگری کشور به گیلان دوباره خبرهای امیدوارکننده‌ای از ثبت جهانی ماسوله به گوش رسید، اما به عقیده کارشناسان موانعی که از گذشته در پرونده ماسوله وجود داشت، همچنان برقرار است.
ضرورت تلاش شورا و شهرداری
معاون میراث فرهنگی گیلان در گفت‌وگو با همشهری به آخرین جلسه معاون میراث فرهنگی کشور در استان اشاره می‌کند و می‌گوید: «پرونده ماسوله برای ثبت در میراث تاریخی جهان اسلام ارسال شده، اما برای ثبت در میراث جهانی یونسکو هنوز مواردی باقی مانده است که اگر در یک تا دو ماه اخیر رفع شود، می‌توان پرونده را به یونسکو ارسال کرد. این موارد شامل یک ساختمان نیمه‌کاره در حال ساخت در ورودی شهرک ماسوله و نیز پارکینگ برای ممانعت از ورود خودروها به داخل شهرک است که شهرداری قرار شده برای رفع آن اقدام کند. اگر شورا و شهرداری هر چه سریع‌تر این مسائل را رفع کنند پرونده برای یونسکو ارسال می‌شود.»
«ولی جهانی» تأکید می‌کند که در صورت ثبت جهانی ماسوله شاهد حضور بیشتر گردشگران فرهنگی و خارجی خواهیم بود و آنها هدفمند به این منطقه خواهند آمد. همچنین پس از ثبت، هر کسی نمی‌تواند کار ساخت و ساز را در محوطه این اثر تاریخی انجام دهد.
وی با بیان اینکه پرونده ثبت جهانی ماسوله از 10 یا 15 سال پیش در یونسکو در دست اقدام است، می‌افزاید: «فعالیتهای مرتبط با ثبت جهانی این شهر تاریخی با حضور هیأت کارشناسی سازمان یونسکو در شهریور سال 83 انجام شد. سپس در خرداد 89 با حضور نماینده منطقهای یونسکو و برگزاری اولین نشست کارگروه طرح جامع مدیریتی، تأکید بر حفظ منظر فرهنگی ماسوله قوت گرفت. هر سال برای هر کشور یک سهمیه ثبت اثر تاریخی وجود دارد. بنابراین بهتر است پرونده ماسوله بدون خطا ارسال شود. معاون وزیر میراث فرهنگی و گردشگری هم در سفر اخیر خود قول داد تا این موارد رفع و پرونده حتما ارسال شود.»
تکذیب شهرداری
با وجود تأکید معاون میراث فرهنگی گیلان بر اقدامات زیرساختی شهرداری و شورای ماسوله، شهردار این شهر موضوع را تکذیب و اعلام می‌کند: «شورا و شهرداری در این زمینه وظیفه‌ای بر عهده ندارد و همه موارد پرونده بر عهده میراث فرهنگی است.» وی در پاسخ به سوال همشهری درباره ایجاد پارکینگ جدید و جلوگیری از ساخت و ساز در ورودی ماسوله که وظیفه شهرداری است، می‌گوید: «بنده در جریان این موضوع نیستم و همه امور پرونده و همچنین رفع موانع مربوط به میراث فرهنگی است. ما همکاری می‌کنیم. صحبت‌هایی درباره پارکینگ و جانمایی آن در خارج از شهر شده، اما امور مربوط به رفع موانع بر عهده مدیریت شهری نیست.»
دغدغه‌ای برای ثبت جهانی ماسوله وجود ندارد
مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله صحبت‌های دیگری را مطرح می‌کند و می‌گوید: «رفع موانع پرونده ماسوله برای ثبت در میراث جهانی فقط بر عهده سازمان میراث فرهنگی نیست. اقداماتی که مربوط به میراث فرهنگی گیلان بوده تاکنون انجام شده و آن را رفع کرده‌ایم. از سال 92 حدود 14 بار با استاندار گیلان در دوره‌های مختلف مکاتبه شده است که برای پرونده ثبت جهانی ماسوله جلسه بگذاریم، اما تاکنون این جلسه برگزار نشده.»
«سید احمد نجیبی» با بیان اینکه فقط در زمان استاندار فعلی 4 نامه درخواست برای برگزاری جلسه ارسال شده است، می‌افزاید: «همکاری لازم با میراث فرهنگی صورت نگرفته است در حالی که حل مسائل فقط دست کارشناس میراث فرهنگی نیست. آقای طالبیان با نگاه مثبتی به گیلان آمد، اما از 10 موردی که ایشان بر روی آن دست گذاشت، هیچ کدام در دید سازمان میراث فرهنگی نیست. این یک واقعیت است که کسی دلسوز منافع گیلان نیست.»
وی با بیان اینکه ماسوله یکی از پربازدیدترین مناطق گردشگری کشور اما عواید ما از این نوع گردشگری تقریبا هیچ است، اظهار می‌کند: «یکی از شاخصه‌های آن عوارضی است که شهرداری ماسوله در ورودی ماسوله از مسافران اخذ می‌کند، اما هر ماه برای پرداخت حقوق پرسنل خود مشکل دارد. این نشان می‌دهد گردشگری در ماسوله حتی اقتصادی نیست. ما از این نوع گرشگری عوایدی نداریم. ضمن اینکه دورریز فاضلاب، زباله و عوارض اجتماعی آن فقط برای ماسوله می‌ماند. این را مقایسه کنید با سایت‌هایی که گردشگر خارجی دارند. گردشگر خارجی در هتل ما اقامت می‌کند، از رستوران ما غذا می‌خورد، از ماسوله عکس می‌گیرد و به معرفی آن در شبکه‌های اجتماعی می‌پردازد. اما با سیستم فعلی به گردشگری کیفی نمی‌رسیم. این نگاه نادرست به گردشگری است؛ یعنی با گردشگری بالا و بازدهی پایین. حتی با این روش استاندارد خدمات هم به شدت پایین می‌آید.»
غفلت گیلان از یک مزیت جهانی
مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله ادامه می‌دهد: «اگر مسئولان استانی دور هم بنشینند که برای تامین اعتبار زیرساخت‌های ماسوله چه باید بکنند و با پیگیری و تلاش این پروژه را به شکل ملی ببینند، قطعا برای مثال زیرزمینی کردن کابل تلفن نه مخابرات گیلان که وزارت میراث فرهنگی و وزارت ارتباطات اقدام می‌کند. مقیاس این پروژه ملی است. وقتی این اتفاق نمی‌افتد، نمی‌دانیم چه باید کرد. ما باید دغدغه‌ها را در استان پررنگ کنیم تا در سطح ملی هم به آن توجه شود. بسیاری از استان‌ها پیگیر ثبت جهانی یک اثر از استان خود هستند، اما در گیلان باید اصرار کنیم تا یک جلسه کاری برگزار شود.» وی ادامه می‌دهد: «روزی که آقای طالبیان به ماسوله آمدند، اعلام کردند اگر جاده ماسوله - خلخال آسفالت شود بخت ماسوله برای ثبت در میراث جهانی یونسکو پایین می‌آید و شرایط حفاظتی آن را سخت می‌کند. ایشان گفتند این کار به صلاح نیست، اما همزمان مدیرکل راه و شهرسازی ما این در و آن در می‌زند که هر چه زودتر جاده را آسفالت کنیم. اگر شهری به خاطر صنایع دستی ثبت جهانی می‌شود برای برندسازی فروش کالاست. اولویت آنها برای گردشگری نیست، اما وقتی یک سایت مثل ماسوله قابل بازدید است باید برای بازدید آماده‌سازی شود. نباید انتظار داشته باشیم وقتی آماده‌سازی را انجام نداده‌ایم ثبت جهانی صورت بگیرد.»
به گزارش همشهری آنلاین، نبود مدیریت یکپارچه شهری، وجود 11 ساختمان ناهمگون اداره برق، آب و فاضلاب، مخابرات، هواشناسی، تعاونی صنایع دستی، درمانگاه، 2 واحد تجاری، 2 واحد مسکونی در حریم فضای سبز از موانعی است که بر سر راه جهانی شدن ماسوله وجود دارد.
ثبت جهانی ماسوله به عنوان اولین اثر تاریخی می‌تواند موجب معرفی ماسوله و حتی گیلان به جهان و رشد اقتصادی و توسعه گیلان، حضور گردشگران بین‌المللی، بهبود زیرساخت‌ها، شکل‌گیری کسب وکارهای کوچک و بزرگ محلی شود. قرار گرفتن سایت ماسوله در فهرست آثار جهانی موجب حفاظت بهتر از آن می‌شود و افزایش آگاهی مردم و مسئولان درباره حفظ اثر، افزایش درآمد مردم محلی، جذب کمک‌های بین‌المللی در مواقع اضطراری، معرفی در سایت‌های معتبر گردشگری، تدوین طرح ساماندهی گردشگری از دیگر مزایای ثبت جهانی این اثر تاریخی و ملی است.
نظر شما