همشهری- سیده زهرا عباسی: معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور چند روز پیش از ایجاد بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر مسیر دوچرخه‌سواری در مراکز استان‌ها و بهسازی مسیرهای موجود و همچنین ایجاد ۱۵۰۰ کیلومتر مسیر جدید خبر داده بود.
پیشتازی کلانشهرها
«مهدی جمالی‌نژاد» با بیان اینکه تاکنون بیش از هزار کیلومتر مسیر ویژه دوچرخه در کلانشهرها و شهرهای مراکز استان از سوی مدیریت شهری ایجاد شده و در حال بهره‌برداری است، به همشهری می‌گوید: «از این میزان حدود ۷۰درصد مربوط به کلانشهرهاست که بیشترین آن با طول تقریبی ۵۰۰ کیلومتر به تهران و مشهد تعلق دارد.»
وی همچنین از ایجاد بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر خطوط ویژه مصوب دوچرخه در کلانشهرها و مراکز استان‌ها و پیگیری آنها خبر می‌دهد و می‌افزاید: «خطوط ویژه مصوب دوچرخه در تهران ۳۵۰ کیلومتر، مشهد ۲۲۰ کیلومتر، اصفهان ۱۸۰ کیلومتر و تبریز ۱۱۰ کیلومتر است. این اقدامات در سایر شهرها هم در جریان است که برای مثال خطوط مصوب در اراک ۲۵ کیلومتر، نیشابور ۴۵ کیلومتر، بناب ۷ کیلومتر و خوی ۵ کیلومتر تعیین شده است.»
چالش بین‌دستگاهی
معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور از برنامه‌ریزی برای تامین دوچرخه اشتراکی نسل۲ و ۴ توسط شهرداری‌ها برای ترویج دوچرخه‌سواری و دسترسی هرچه راحت‌تر شهروندان به دوچرخه می‌گوید و توضیح می‌دهد: «از اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه می‌توان به تامین ۲۴۰۰ دوچرخه اشتراکی در پایتخت، ۶۵۵ دستگاه در شیراز، ۳۵۰ دستگاه در اصفهان و ۱۱۰ دستگاه در مشهد اشاره کرد.»
به‌گفته جمالی‌نژاد، مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری براساس صلاحدید و مطالعات صورت‌گرفته از سوی مدیریت شهری و به نسبت تقاضای موجود در شهرها برنامه‌ریزی شده و همزمان با توسعه و نوسازی معابر شهری، عملیات اجرایی ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه نیز در دست انجام است. او از مهم‌ترین موانع موجود برای توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری در کلانشهرها را سختگیری‌های برخی دستگاه‌ها به‌دلیل دشواری تامین ایمنی دوچرخه‌سواران می‌داند و می‌گوید: «در سال‌های اخیر با راه‌اندازی پویش ملی حمل‌ونقل پاک شهرداری‌های کشور و جلب‌نظر دستگاه‌های ذیربط و گروه‌های مردمی، هم‌افزایی مناسبی در رفع این موانع صورت گرفته است. همچنان تلاش بر بهبود هرچه بیشتر روابط بین دستگاه‌ها و سازمان‌ها برای توسعه این شیوه حمل‌ونقلی در شهرهاست.» او پیش از این تأکید کرده بود برای ترویج استفاده از شیوه‌های حمل‌ونقل پاک، نشست‌های زیادی در شهرها با هدف آگاهی‌بخشی به مردم به‌صورت حضوری و مجازی با حضور مدیران و مسئولان شهرداری‌ها، نیروی انتظامی، آموزش و پرورش و وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون دوچرخه‌سواری و سایر دستگاه‌ها برگزار شده است و همچنان تداوم دارد.
جمالی‌نژاد همچنین تأکید کرده بود که از زمان شیوع ویروس کرونا و ضرورت فاصله‌گذاری فیزیکی در جامعه، مدیریت شهری تلاش کرده است که با تبلیغ و ترویج استفاده از دوچرخه در مسیرهای شهری، توجه عموم شهروندان را به این موضوع به‌عنوان یکی از شیوه‌های حمل‌ونقل پاک جلب کند.
نگاه ویژه شیراز به دوچرخه‌سواری
شیراز از کلانشهرهایی است که برنامه‌ریزی برای توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری در آن در دست انجام است. شهردار شیراز در گفت‌وگو با همشهری به بخشی از این برنامه‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «در شهر، انسان‌ها مهم هستند و شهر را نباید فقط در خیابان و آسفالت و جدول و تقاطع جست‌وجو کرد. ما متناسب با این نگاه پروژه‌هایی را تعریف کردیم و در نهایت به سیاست زندگی پیاده در شهر رسیدیم. امروز زندگی پیاده در شهر یکی از رویکردهای بسیار پیشرفته و مهم در کلانشهرهای جهان است که در لندن، تورنتو، پاریس، مادرید و بارسلون هم پیگیری می‌شود. شهرداری لندن تا سال ۲۰۲۲ نگاهی را دنبال و اجرایی می‌کند که بخش مرکزی شهر، مرکز پیاده‌محوری و تردد انسان‌ها باشد و پیاده‌راه‌ها و مسیرهای دوچرخه‌سواری جای خودرو را بگیرد.» «حیدر اسکندرپور» با بیان این که شیراز همزمان با شهرهای پیشرفته دنیا سیاست زندگی پیاده را در پیش گرفته است، می‌افزاید: «براساس سیاست انسان‌محوری و نگاه نرم به شهر برای ایجاد زیرساخت دوچرخه‌سواری کار بزرگی انجام شد. دوچرخه‌های هوشمند را به شهر شیراز آوردیم و به همین دلیل شیراز شهر ملی دوچرخه لقب گرفت. در یک سال گذشته حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار سفر و ۷۲ هزار کاربر دوچرخه‌های اشتراکی داشتیم و این یعنی مردم استقبال بسیار خوبی از دوچرخه‌ها نشان دادند و مسئولان هم همکاری خوبی کردند.»
مسیرهای ایمن
به‌گفته شهردار شیراز، در سال‌های اخیر بیش از ۳۰۰ کیلومتر مسیر دوچرخه ایجاد شده و می‌توان ادعا کرد بعضی از این مسیرها کاملا ایمن هستند.
اسکندرپور پیاده‌راه استاد شجریان با ۳ کیلومتر مسیر ایمن برای دوچرخه‌سواری بانوان و آقایان را از نمونه این مسیرها می‌داند و توضیح می‌دهد: «در شهرداری مناطق ۷ و ۱۱ یعنی شرق و شمال شرق شیراز که از مناطق کمتر برخوردار به شمار می‌روند، مسیر ایمن ۱۰ کیلومتری برای دوچرخه‌سواری ساخته شده است.»
سه‌شنبه‌های بدون خودرو و دوچرخه‌سواری
به گزارش همشهری، یکی از اقدامات انجام‌شده برای گسترش استفاده از دوچرخه، پویش سه‌شنبه‌های بدون خودروست؛ کمپینی که با هدف استفاده کمتر از خودروهای تک‌سرنشین راه‌اندازی شد تا شهروندان حداقل در روزهای سه‌شنبه به‌جای استفاده از خودروی شخصی، گزینه‌های مفیدتری را برای انجام کارهای روزمره جایگزین کنند.
ستاد اجرایی این پویش با هدف توسعه فرهنگ زندگی شهر دوستدار سلامت و محیط‌زیست در دفتر محیط‌زیست و توسعه پایدار وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران تأسیس شد تا با نظارت و هماهنگی ۳۱ دفتر محیط‌زیست و توسعه پایدار ادارات کل ورزش و جوانان استان‌های کشور (به‌عنوان دبیران استانی این ستاد) این هدف را در سراسر کشور دنبال کند. تابه‌حال بیش از ۲۰۰ شهر ایران به این پویش پیوسته‌اند.
نظر شما