فرش‌ها را به دیوار بکوبید

سید مجتبی عراقی، نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف دلیل افزایش ناگهانی قیمت فرش دستباف  که عملا بازار را از از تب و تاب انداخته است را رشد بی‌سابقه هزینه‌های تولید می‌داند و معتقد است: امکان صادرات در چنین شرایطی به حداقل رسیده است.

عراقی به همشهری می‌گوید: قیمت فرش دستباف ظرف یکسال‌ونیم گذشته به‌طور متوسط 2 تا 3 برابر شده و احتمال بازگشت این روند به عقب تقریبا وجود ندارد.

به گفته او بارزترین عامل این افزایش قیمت رشد هزینه‌های تولید به‌خصوص افزایش دستمزد کارگران بافنده است. نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف ادامه می‌دهد: ظرف 2 سال گذشته دستمزد کارگران دست‌کم 4 برابر شده، ضمن اینکه در همین مدت قیمت مواد اولیه هم به تبع تورم حاکم در کشور به شدت رشد کرده است. او تاکید می‌کند: با توجه به افزایش قیمت و ثابت بودن نرخ ارز، صادرات فرش دستباف ایرانی از رونق افتاده و صادرکنندگان امکان حضور در بازارهای بین‌المللی را از دست می‌دهند.

عراقی افزایش قیمت فرش ایرانی صادراتی را 50 درصد اعلام می‌کند و می‌گوید: گرانی بی‌رویه قدرت خرید فرش دستباف را عملا از مردم سلب کرده و بازار را از رونق انداخته؛ آن‌هم در شرایطی که تولید به میزان کافی روانه بازار می‌شود. او تنها راه خروج از بحران فعلی را توجه دولت به تولید فرش دستباف با قیمت نازل می‌داند و می‌افزاید: اگر دولت هزینه تولید را کاهش ندهد امکان کنترل قیمت وجود نخواهد داشت.

 به گفته نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف، صادرات فرش زمانی دوباره رونق می‌گیرد که دولت به‌منظور جبران خسارت تورم، یارانه اختصاص دهد. او در توضیح ضرورت تخصیص این تسهیلات یارانه‌ای می‌گوید: یک تخته فرش 6 متری صادراتی سال گذشته 900 هزار تومان ارزش داشت اما این رقم امسال به یک میلیون و500 هزار تومان رسیده به این ترتیب امکان فروش چنین کالایی در بازاری که تورم بیش از 5 درصد را هضم نمی‌کند امکان‌پذیر به‌نظر نمی‌رسد.

نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف در مورد خرید شرایطی فرش در بازار هم می‌افزاید: در حال حاضر گروهی از اعضای صنف، فرش دستباف را به‌صورت اقساط هم به دست مصرف‌کنندگان می‌رسانند. اما در این اوضاع نابسامانی که نه فروشنده راضی به‌نظر می‌رسد ونه خریدار، فرش ایرانی به تدریج از بازارهای جهانی محو می‌شود و به احتمال قوی به‌زودی زود راه رفتن روی قالی دستباف ایرانی هم به تاریخ خواهد پیوست.

هر چند که سید جلال‌الدین بصام ، مدیر عامل شرکت سهامی فرش ایران همچنان به کاهش قیمت‌ها امیدوار است و می‌گوید: گرایش به بافندگی افزایش یافته به همین دلیل طی ماه‌های آینده به‌دلیل رشد عرضه شاهد کاهش قیمت و درنتیجه افزایش صادرات خواهیم بود، اما این کاهش قیمت آن‌طور که مدیر عامل شرکت سهامی فرش ایران خبر می‌دهد ظاهرا در مورد فرش‌های متوسط از جمله فرش‌های کاشان، یزد وکرمان مصداق ندارد. با این حال قیمت تولیدات اصفهان و تبریز که سال پیش به قدر کافی افزایش یافته امسال رشد چندانی نخواهد داشت.

خبر دیگر هم اینکه با توجه به قیمت نجومی فرش ایرانی نسل جدید مصرف کننده‌ها ترجیح می‌دهند زیر بار قرض و قسط نروند بنابراین تسلیم تغییر ذائقه می‌شوند ودر نهایت راه برای فرش‌های ارزان قیمت هند و ترک باز می‌ماند که اگر چه کیفیت قالی ایرانی را ندارند اما با طرح‌های جدید و نقش‌های متفاوت برای خریداران جذاب‌تر هستند و البته برای خرید یک قطعه فرش هزینه خرید یک خودرو را به خانواده‌ها تحمیل نمی‌کنند.

اما به این‌جا که رسیدیم باید از طراحان هنرمند فرش هم گله کرد که برای تامین ذائقه‌های جدید و بقا در بازارهای تنوع طلب جهانی در کنار حفظ اصالت قالی و قالیچه‌های ایرانی طرحی نو در نمی‌اندازند، چون ناگفته پیداست که این یکنواختی در کنار قیمت‌های سرسام آور بی‌تعارف زنگ خطررا برای صنعت چند صد ساله فرش ایران به صدا درآورده و ظاهرا دیر یا زود باید با تبعات آن روبه‌رو شویم.

مدیر عامل شرکت سهامی فرش هم خطر را جدی می‌داند و نسبت به پرطرفداری فرش‌های هندی و ترک هشدار می‌دهد. او می‌گوید: ورود این فرش‌های ارزان قیمت ممنوع است با این وجود طی یکسال گذشته حجم بسیاری از بازار را اشغال کرده‌اند. بصام معتقد است: گرایش نسل جوان به طرح‌ها و مدل‌های جدید موجب شده است تا واردات غیرقانونی این نوع فرش‌ها روز به روز افزایش یابد.

جالب اینکه روزنامه نشنال چاپ ابوظبی هم در گزارشی به گرانی فرش ایرانی اشاره کرده و افزوده است: قیمت یک فرش ابریشمی نفیس آبی و کرم ایرانی که سال گذشته ۱۲ هزار درهم بود، اکنون به ۲۲ هزار درهم رسیده است.

به نوشته نشنال، تولید‌کنندگان مشهور قالی در شهر باستانی اصفهان و دیگر نقاط ایران که با قالی‌های دستباف ظریف، شناخته شده هستند، اکنون بهای بیشتری برای تولیدات خود درخواست می‌کنند. به گفته یک دست‌اندرکار بازار فرش ابوظبی، هنگامی که در افغانستان مشکلاتی (جنگ) بروز کرد، بسیاری از قالیبافان این کشور به ایران مهاجرت کردند اما اکنون به‌دلیل گرانی، ایران را ترک می‌کنند. جوانان ایران نیز دیگر از این حرفه استقبالی نمی‌کنند و به صنایع و حرفه‌های دیگر یا تحصیل دانشگاهی رو می‌آورند. با این حال در ۱۸ سال اخیر افزایش اینچنینی بهای فرش و قالی مشاهده نشده است.