اما مشارکت فعال کشورهای تولیدکننده در اجلاس اخیر جده که با حضور کشورهای مصرف‌کننده برگزار شد، خلاف این تبلیغات را ثابت کرد.
با سید محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در هیئت عامل اوپک گفت‌وگو کرده‌‌ایم.
- پیام مهم اجلاس تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در جده چه بود؟
اجلاس تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در جده اجلاس بی‌سابقه‌ای نبود. سال‌هاست شاهد چنین گردهمایی‌هایی هستیم. اما این دوره تفاوت‌هایی با گردهمایی‌های قبل داشت.
در 20 سال گذشته که گردهمایی‌های متعددی انجام شد مصرف‌کنندگان مشارکت فعالی درآنها نداشتند و دلیل عمده این بود که تولیدکنندگان به‌دلیل پایین‌بودن قیمت نفت با مشکل مواجه بودند. در اجلاس جده با توجه به قیمت‌های بالای نفت، مصرف‌کنندگان مشارکت فعالی داشتند.
مصرف‌کنندگان تا پیش از این تلاش داشتند اوپک را مسئول قیمت‌های بالای نفت معرفی کنند. برگزاری این اجلاس با مشارکت وسیع همه تولیدکنندگان غیراوپک و شرکت‌‌های تولیدکننده بینالمللی و نمایندگان مؤسسه‌های بزرگ مشاوره‌ای و مطالعاتی انرژی بینالمللی مانند سازمان بینالمللی انرژی نشان داد، اوپک تنها مسئول تحولات بازار نفت نیست.
پیام مهم اجلاس این بود که مشکلات بازار نفت عمیق و ریشه‌دار است و همه باید مشارکت کنند تا از یک شرایط باثبات و معقول برخوردار شود.
آیا قرار است این نشست‌ها به شکل برنامه‌ریزی شده ادامه یابد؟
بله، شروع بسیار خوبی بود و حتی ممکن است در حد سران نیز برگزار شود. امروز بازار نفت تنها تحت‌تأثیر تولید نیست. پالایش نفت و سرمایه‌گذاری و فناوری‌های جدید در بخش‌های بالا‌دستی و پایین‌دستی در بازار نقش دارد.
از این‌رو است که همه باید مشارکت داشته باشند تا بازار انرژی باثبات شود. در واقع حضور مصرف‌کنندگان در این نشست خط بطلانی بود بر سیاست‌های گذشته مصرف‌کنندگان.
تا پیش از این تولیدکنندگان غیراوپک مورد توجه قرارمی‌گرفتند و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در‌این مناطق انجام می‌دادند. درحالیکه کشورهای عضو اوپک در معرض تهدید، تحریم و اشغال قرار داشتند.
پیش‌بینی‌هایی که در مورد تولید کشورهای غیرعضو اوپک می‌شد همه غیرواقعی بود و عملی نشد. در سال 2008پیش‌بینی این بود که کشورهای غیرعضواوپک یک تا 2میلیون تولید را افزایش می‌دهند ولی 50 درصد این پیش‌بینی نیز محقق نشد.
سرمایه‌گذاری غلط کشورهای بزرگ مصرف‌کننده در مناطق با هزینه بالا و توان تولید نفت خام پایین موجب بروز بحران کنونی شده است. درحالیکه سرمایه‌گذاری در مناطق با سرمایه و هزینه کمتر و توان تولید بالا متوقف شد یا کاهش یافت.
- این سیاست و همکاری آیا حاصلی می‌تواند داشته باشد؟
اگر شرایط لازم فراهم شود و همکاری همه جانبه انجام شود 5 تا 10 سال تلاش مشترک لازم است تا شرایط قابل‌قبولی در بازار نفت فراهم شود؛ البته اگر همکاری‌ها در فضایی صمیمانه انجام شود نه فضای تهدید.
خوشبختانه برخی اظهارات در این نشست نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان نیز به درک درستی رسیده‌اند؛
چنانکه نماینده یکی از کشورهای بزرگ مصرف‌کننده تاکید و تایید کرد که اگر همکاری و هماهنگی در این زمینه انجام نشود شرایط در آینده برای مصرف‌کنندگان بسیار بدتر خواهد‌شد.
