امام رضا (ع) و شیوه دعوت به دین

به گزارش همشهری آنلاین، دکتر محسن اسماعیلی، استاد دانشگاه تهران و عضو مجلس خبرگان رهبری در یادداشتی که همزمان با سالروز شهادت امام رضا (ع) در اختیار همشهری آنلاین قرار داد، نوشت:

آخرین روز از ماه صفر مصادف با سالروز شهادت حضرت شمس‌الشموس، علی بن موسی الرضا (ع) است که ما ایرانیان مفتخر به میزبانی از تربت پاک او هستیم. به لحاظ ویژگی‌های عصری که امام در آن می‌زیست و موقعیت خاصی که از آن برخوردار بود، سیره و سبک زندگی ایشان را می‌توان آموزش شیوه درست و موثر دعوت به دین نامید؛ چیزی که در روزگار ما سخت مورد نیاز است.

امام رضا (ع) هم راه و رسم دعوت زبانی به حق را ترسیم فرموده است و هم شیوه تبلیغ عملی دین را نشان داده است؛ و چه نیکوست که زندگی و تعالیم آن بزرگوار از این منظر نیز بازخوانی و بازنویسی گردد. اما از این میان و در این فرصت کوتاه تنها اشاره به حدیث مهمی که عبدالسلام بن صالح هروی نقل کرده، کافی است. او می‌گوید: از امام رضا علیه‌السلام شنیدم که می‌فرمود: رحمت خدا بر آن بنده‌ای که امرِ ما را زنده کند. عرض کردم: چگونه امرِ شما را زنده کند. فرمود:«یَتَعَلَّمُ عُلومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فإنَّ النّاسَ لَو عَلِموا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعونا»؛ علوم ما را بیاموزد و آنها را به مردم بیاموزاند؛ زیرا اگر مردم زیبایی‌های سخنان ما را بدانند، بی‌گمان از ما پیروی می‌کنند.

یعنی برای دعوت به دین و اتحاد بر محور اهل بیت نیازی به تکلف و درشتی نیست. کافی است که احکام زیبای دین و رهنمودهای دلنشین و منطقی اهل بیت را درست یاد بگیریم و همان طور که هست ارائه دهیم. یعنی دو شرط بیشتر لازم نیست؛ نخست آنکه خود علوم اهل بیت را فراگرفته باشیم (یَتَعَلَّمُ عُلومَنا) و مدرسه نرفته مُدرّس دیگران نشویم. دیگر آنکه همان علوم را بی کم و کاست منتشر سازیم (یُعَلِّمُها النّاسَ) ؛ نه اینکه به خیال خود آن را پیرایش و آرایش کنیم.

مردم تشنه معارف حقیقی هستند. عیب از ما است که گاهی می‌خواهیم آب گِل آلود را به نام دین به خورد آنها بدهیم. اگر معارف حقیقی دین را ، همان گونه که زلال و شیرین است از سرچشمه علوم اهل بیت بگیریم و ارائه دهیم، بی شک فطرت‌های پاک و دل‌های مشتاق بدون درنگ و زحمت جذب خواهند شد.

پس برای جذب دل‌ها به دین، نه نیازی به تندی و درشت‌گویی هست و نه نیازی به تحمیل و تهدید. کافی است مانند آن حضرت با الفاظ زیبا و لحن مشفقانه معارف خالص دینی را در اختیار مخاطب گذاریم؛ چنانکه رهبر معظم انقلاب با اشاره به همین حدیث به طلاب خارجی حوزه علمیه فرمود:«برای گسترش معارف اهل‌بیت هیچ لازم نیست شما به این در و آن در بزنید؛ هیچ نیازی ندارد به بداخلاقی کردن و متعرض این و آن شدن؛ همین اندازه کافی است که معارف اهل‌بیت را درست فرا بگیریم، آن را به دیگران منتقل کنیم. این معارف توحیدی، این معارف انسان‌شناسی، این معارف فراگیر نسبت به مسائل زندگی بشر، خود جذاب است، دل‌ها را جذب می‌کند، آنها را دنبال راه ائمه به راه می‌اندازد.» اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلی عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضا الْمُرْتَضَی ...