امسال از میان همه نامزدهای پروپاقرص این عنوان آبرومند، پایتخت اسلوونی، به‌عنوان پایتخت جهانی کتاب در سال 2010 معرفی شده است. این انتخاب مثل همه انتخاب‌های فرهنگی دیگر، برعهده یونسکو است که با هدف ترویج کتابخوانی، هر سال شهری از میان شهرهای بی‌شمار این دنیای بی‌دروپیکر را برمی‌گزیند تا دیگران ببینند و یاد بگیرند.
«لیوبلیانا به‌خاطر کیفیت کاربردی‌اش و همچنین برنامه‌های کامل و متنوع آنکه از سوی همه فعالان صنعت کتاب مشتاقانه حمایت می‌شوند، به‌عنوان پایتخت جهانی کتاب انتخاب شد.»
این عبارتی است که کمیته انتخاب یونسکو، در بیان علت انتخاب امسالش به کار برد. دبیر کل یونسکو هم گفت: «بسیار خوشحالم که این شهر مهم، تعهد جمعی خود را برای ترویج کتاب و کتابخوانی در شرایط آزادی بیان و آزادی فرهنگی اعلام کرده است.»
لیوبلیانا دهمین شهری است که به‌عنوان پایتخت جهانی کتاب انتخاب می‌شود. پیش از این، مادرید، مقدونیه، دهلی نو، آنتورپ، مونترال، تورین، بوگوت، آمستردام و بیروت، به این عنوان رسیده‌اند و تهران تنها یک بار توانسته است در بین نامزدهای قدرتمند دیگر قرار گیرد.
تهران سال 2006 نظر خیلی از اعضای کمیته انتخاب یعنی یونسکو، انجمن جهانی ناشران کتاب، فدراسیون جهانی فروشندگان کتاب و فدراسیون جهانی مؤسسه‌ها و سازمان‌های کتابخانه‌ای را جلب کرده بود، اما تنها با یک رای اختلاف، بازی را به تورین واگذار کرد و بعد...
و بعد...
رسول خادم، عضو شورای اسلامی شهر تهران به ایسنا می‌گوید: «امسال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها در سال 2006، درخواست پایتخت جهانی کتاب را به ما ارائه داد که شورای اسلامی شهر تهران نیز در این زمینه اعلام آمادگی کرد.
از آن زمان تا امروز، این وزارتخانه درخواست دیگری مبنی بر کاندیدا شدن برای انتخاب پایتخت جهانی کتاب به ما ارائه نداده است.»
اما آیا اعلام آمادگی صرف ایران می‌تواند امیدوارمان کند که پایتخت جهانی کتاب نامیده شویم؟ فرهاد اعتمادی، رئیس اداره ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو می‌گوید: طرف دیگر قضیه این است که اگر ما اعلام آمادگی کنیم، فضای مناسبی برای نشر در ایران نداریم و یونسکو این موضوع را بررسی می‌کند.
این موضوع می‌تواند مسئله‌ای باشد که ما را در رقابت با کشورهای دیگر در موقعیت نامناسبی قرار دهد. آن سالی که ما کاندیدا شده بودیم و تورین پایتخت جهانی کتاب شد، یونسکو به موضوع نشر در ایران نیز اشاره کرد و این یکی از دلایل نپذیرفتن ایران به‌عنوان پایتخت جهانی کتاب بود.»
راستی رودکی
امسال یعنی 2008 سال جهانی رودکی است و یونسکو اگرچه این روزها سرش گرم پایتخت کتاب بوده است، رودکی ما را هم فراموش نکرده و جشن تولد هزاروصدوپنجاهمین سال پدر شعر فارسی را در مقر سازمان ملل در نیویورک برگزار کرد.
در این مراسم، دبیرکل سازمان ملل گفت: «سروده‌های ابوعبدالله جعفر بن محمد رودکی، شاعری که به‌عنوان پایه‌گذار ادبیات کلاسیک فارسی در نظر گرفته می‌شود، باید الهام‌بخشی برای تلاش‌های جهانی در جهت مبارزه با افراط گرایی و تفرقه‌افکنی میان فرهنگ‌ها و مردم باشد.»
بان کی مون ادامه داد: «رودکی با سادگی و ظرافت، سنت بزرگی را بنا نهاد و اساس ادبیات کلاسیک فارسی را برپا کرد. او شعر را از عرصه انتزاعی به زندگی معاصر آورد و در این فرایند، پنجره‌های فلسفی جدیدی به‌روی جامعه گشود.رودکی به راستی سلطان شاعران است.»
ظاهرا برای برگزاری این جشن تولد جهانی، نمایندگان دائم ایران، افغانستان و تاجیکستان در سازمان ملل دست به دست هم داده‌اند.
