به گزارش همشهری آنلاین، به‌تازگی شهرداری تهران و وزارت نیرو با هم تفاهم کرده‌اند که از میزان برداشت آب زیرزمینی جهت تأمین نیاز مصرف فضای سبز در یک برنامه ۱۰ساله کم کنند و قرار است هرگونه برداشت آب از منابع زیرزمینی برای مصارف غیرشرب و همچنین فضای سبز در دسترس مردم قطع شود و چاه‌های برداشت آب زیرزمینی مسدود شود. از سوی دیگر، معضل دیگر پیش‌روی استان تهران مسئله فرونشست زمین در دشت‌های تهران و فروچاله‌هاست که نگرانی شهروندان را به همراه داشته است.
محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران در یک گفت‌وگوی تفصیلی به تشریح چالش‌ها و آسیب‌ها و همچنین برنامه‌های در دست اجرا برای خروج استان تهران از تنش آبی در افق۱۴۱۰ پرداخته است و هشدار می‌دهد که برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی باید متوقف و روند مهاجرت به تهران و شهرهای حاشیه‌ای معکوس شود. این گفت‌وگو را بخوانید:
انتظار می‌رفت که با شیوع کرونا در تهران با تنش آب شرب مواجه شویم، چه اتفاقی رخ داد که فشاری به مردم وارد نشد؟
امسال به‌دلیل شیوع ویروس کرونا، شاهد رشد مصرف آب در کشور و ازجمله استان و شهر تهران بودیم و در یک بازه زمانی ۲۰روزه میزان مصرف آب شرب شهر تهران به مرحله نگران‌کننده یعنی ۳میلیون و ۹۰۰هزار مترمکعب در روز رسید؛ یعنی ۱.۳برابر کل ظرفیت آب دریاچه چیتگر! و مابه‌التفاوت مصرف آب شرب شهر تهران در این مدت نسبت به زمان مشابه پارسال حدود ۵۰۰هزار مترمکعب بیشتر بود؛ یعنی معادل میزان مصرف کل شهر اصفهان با جمعیت ۲.۵میلیون نفری با رشد مصرف مواجه شدیم.
اما تابستان امسال را بدون تنش آبی پشت سرگذاشتیم به‌نحوی که در شهر تهران حتی یک ساعت قطعی آب نداشتیم و فشار آب را در برخی مناطق کم نکردیم، چون نگاه مردم به آب در سال‌جاری بیشتر به‌معنای تضمین‌کننده سلامت و بهداشت آنها بود. البته در استان تهران هم چالش جدی نداشتیم به جز در برخی مناطق ازجمله غرب استان تهران مثل شهرک قدس، ملارد و شهریار، آن هم به‌دلیل تامین آب از چاه‌های زیرزمینی و قطعی برق که باعث شد در برخی ساعت‌ها با قطعی آب مواجه شویم.
چه عاملی باعث شد که با وجود رشد مصرف، با تنگنای جدی در تامین آب مواجه نباشیم؟
علاوه بر افزایش میزان بارندگی نسبتا خوب، از اسفندماه با مشکل شیوع کرونا مواجه شدیم که در همان مقطع میزان مصرف آب در تهران ۲۵درصد رشد کرد و تنش شدیدی را برای ما رقم زد و تابستان بسیار سختی را تجربه کردیم و با تمام ظرفیت آب را وارد شبکه کردیم و تلاش شبانه‌روزی همکاران بود که باعث شد هم به لحاظ کمیت و هم کیفیت، آب مورد نیاز شهروندان تهرانی را تامین کنیم و حدود ۱۰روزی است که میزان مصرف کمتر شده و به روزی ۳.۵میلیون مترمکعب رسیده که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل بازهم با رشد ۵۰۰هزار مترمکعبی مواجه هستیم و امیدواریم در پاییز وضعیت بهتر شود.
به‌تازگی بین وزارت نیرو و شهرداری تهران در ارتباط با تامین آب مورد نیاز فضای سبز پایتخت تفاهمنامه‌ای امضا شده است. اجرای این تفاهمنامه چه اثراتی را به همراه دارد؟
در شهر تهران حدود ۱۴۰میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی در قالب چاه‌های حفر شده برای تامین آب فضای سبز برداشت صورت می‌گیرد و نزدیک به ۳۰ تا ۴۰میلیون مترمکعب هم از قنوات آب برای این کار برداشت می‌شود که کل نیاز آب فضای سبز شهر تهران از منابع آب زیرزمینی ۱۸۰میلیون مترمکعب برآورد می‌شود. براساس برنامه‌ریزی شهرداری تهران در افق سال۱۴۱۰ برای مصارف فضای سبز تهران به ۲۵۰میلیون مترمکعب آب نیاز است؛ یعنی ۷۰میلیون مترمکعب بیشتر از زمان حاضر. در یک‌سال‌ونیم اخیر بحث‌ها و مذاکرات جدی با مجموعه شهرداری تهران و وزارت نیرو انجام شد که نتیجه این بود که این میزان مصرف آب از طریق منابع آب زیرزمینی قابل برداشت نیست.
چرا؟ مگر سفره‌های آب زیرزمینی تهران با خطر کاهش تغذیه مواجه است؟
هم‌اکنون بخشی از شبکه فاضلاب در شهر تهران اجرا شده و با تکمیل آن دیگر شاهد تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی از محل آب‌های جمع‌آوری شده با شبکه فاضلاب نخواهیم بود و آب این سفره‌ها به‌صورت پایدار کاهش پیدا می‌کند و اگر شهرداری تهران به روند کنونی خود ادامه دهد، قطعا تهران با یک چالش بزرگ به‌دلیل کاهش آب‌های زیرزمینی مواجه خواهد شد که پیامد بعدی آن نشست زمین در شهر تهران در بلندمدت خواهد بود و یک زنگ خطر جدی به‌حساب می‌آید.
به همین دلیل جلساتی که در طول ۲سال اخیر بین شرکت آب و فاضلاب استان تهران و آب منطقه‌ای تهران با شهرداری تهران به‌ویژه حوزه معاونت فضای سبز و خدمات شهری داشتیم، به ثمر نشست و اخیرا تفاهمنامه نهایی به امضای وزیر نیرو و شهردار تهران رسید که به‌تعبیری می‌توان از آن به‌عنوان کلنگ‌زنی یک سد مجازی در شهر تهران یاد کرد، یک گام بزرگ و ملی است؛ به‌نحوی که ۱۴۵میلیون مترمکعب از پساب شبکه‌های فاضلاب شهر تهران جایگزین برداشت آب از منابع زیرزمینی و قنوات جهت تامین نیاز فضای سبز تهران می‌شود.
این تفاهمنامه به‌معنای بسته‌شدن برداشت آب‌های زیرزمینی برای تامین نیاز فضای سبز است؟
به بیانی در افق۱۴۱۰ نه‌تنها دیگر ۲۱۸میلیون مترمکعب از آب‌های زیرزمینی تهران برای این مصرف برداشت نخواهد شد، بلکه میزان برداشت در آن سال به ۵۳میلیون مترمکعب کاهش پیدا می‌کند و به اندازه یک سد آب تجدیدناپذیر ذخیره خواهد شد. در این تفاهمنامه به‌طور شفاف مشخص شده که در هر سال چه میزان پساب در اختیار شهرداری تهران قرار می‌گیرد و چه تعداد از چاه‌ها بسته خواهد شد و همه جزئیات این تفاهمنامه مشخص شده و کاملا قابل رصد است.
برآورد می‌شود که حدود ۴۰۰حلقه چاه داریم که از آب آن برای فضای سبز شهر تهران استفاده می‌شود که با اجرای کامل این تفاهمنامه بسته خواهد شد. نکته مهم اینکه استان تهران با بیلان منفی آب به میزان ۱۵۰میلیون مترمکعب مواجه است که حدود ۴۰میلیون مترمکعب آب مربوط به شهر تهران است.
بنابراین هرچند تفاهمنامه اخیر یک کار بزرگ و مهم با امتیازهای برجسته زیست‌محیطی است، اما باید حواسمان باشد که با اجرای طرح‌های فاضلاب در کل شهر تهران، هرچند فاضلاب را جمع‌آوری کرده‌ایم اما سفره‌های آب زیرزمینی دچار مشکلات جدی در زمینه تغذیه آب خواهند شد؛ چراکه بخشی از تامین آب سفره‌های آب زیرزمینی از طریق چاه‌های جذبی صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، سالانه ۸۴۰میلیون مترمکعب در شهر تهران برداشت آب از منابع آب زیرزمینی صورت می‌گیرد که ۸۰۰میلیون مترمکعب آن تغذیه می‌شود و ۴۰میلیون مترمکعب بیلان منفی در این حوزه داریم. برآورد می‌شود که با اجرای کامل طرح فاضلاب شهر تهران، نزدیک به ۴۰۰میلیون مترمکعب از ذخیره آب منابع زیرزمینی عملا در افق۱۴۱۰ وجود خارجی نخواهد داشت و از هم اکنون باید در زمینه برداشت از منابع آب زیرزمینی استان و شهر تهران تجدیدنظر اساسی صورت گیرد.
یکی از دستگاه‌هایی که بیشترین میزان برداشت آب از منابع زیرزمینی را در شهر تهران داشته، شهرداری تهران است و انتظار می‌رود با اجرای تفاهمنامه بیش از ۵۰درصد مشکل حل شود. این کار، گامی سرنوشت‌ساز است که با اراده وزیر نیرو و شهردار تهران برداشته شده است و تضاد بین شهرداری تهران و مجموعه وزارت نیرو را برای نخستین‌بار به‌صورت منطقی از بین می‌برد.
چشم‌انداز برداشت آب زیرزمینی در این تفاهمنامه چگونه ترسیم شده است؟
با اجرای کامل تفاهمنامه میزان برداشت شهرداری تهران از منابع آب زیرزمینی به ۸۰میلیون مترمکعب خواهد رسید که فقط برای فضای سبز در دسترس مصرف شهروندان نظیر پارک‌ها خواهد بود و جنگل‌ها و دیگر محیط‌های فضای سبز از پساب‌ها تامین آب خواهد شد و عملیات اجرایی کامل آن از سال آینده شروع می‌شود.
با اجرای کامل طرح‌های فاضلاب، خطر تزریق و تغذیه آب سفره‌های زیرزمینی جدی‌تر می‌شود. چه باید کرد؟
راهی نداریم جز اینکه برداشت‌ها از منابع آب زیرزمینی را مدیریت و بهینه کنیم. در افق۱۴۱۰ تنها ۲جا برای برداشت آب از منابع زیرزمینی مجاز خواهد بود؛ یکی برای کسری آب شرب و دیگری ۸۰میلیون مترمکعب برای فضای سبز در دسترس شهروندان و برداشت برای مصارف دیگر ازجمله کشاورزی و صنایع ممنوع خواهد شد و با دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها تفاهم امضا شده که مصارف خود را از پساب فاضلاب تامین کنند و حق برداشت از آب زیرزمینی نخواهند داشت. به‌طور مثال، در رباط‌کریم ۵۰میلیون مترمکعب آب از سفره‌های زیرزمینی برداشت می‌شود. از پایان امسال این برداشت متوقف می‌شود و پساب جایگزین آن خواهد شد.
یکی از چالش‌ها برداشت از منابع زیرزمینی، فرونشست زمین است، این چالش ناشی از چیست؟
آنچه در شهر تهران رخ می‌دهد فرونشست نیست، بلکه نشست‌های آنی یا فروچاله است. البته در جنوب تهران و دشت‌های تهران و منطقه۱۸ به‌دلیل برداشت بی‌اندازه از منابع زیرزمینی با پدیده فرونشست مواجه هستیم، اما در شهر تهران فرونشست زمین نیست. در تهران قدیم تامین آب بیشتر از طریق قنوات صورت می‌گرفت و با رشد کمی تهران و ساخت‌وسازها، این قنوات کور شده یا مسیر آنها عوض شده و بسیاری از آب‌انبارهای قدیمی از بین رفته و فضای زیر زمین خالی شده است.
از سوی دیگر، از خط خیابان انقلاب به پایین، زمین‌های تهران رسی هستند و وقتی آب‌انبارها تخلیه شده و قنوات هم بسته شده با کوچک‌ترین تنش در سطح زمین شاهد جابه‌جایی زیر زمین هستیم. ازجمله با اقدامات برای گسترش خطوط مترو یا طرح‌های آب و فاضلاب و... خاک‌های رسی تحریک می‌شود و فضای خالی اطراف آن دچار فروچاله می‌شود که نباید آن را با فرونشست زمین اشتباه گرفت. البته در منطقه۱۸ و دشت ورامین و شهریار قبول داریم که فرونشست زمین جدی است.
تامین منابع مالی تفاهمنامه مشترک وزارت نیرو و شهرداری تهران به چه صورت خواهد بود؟
اولا قرار است پساب تصفیه‌خانه‌ها در اختیار شهرداری تهران قرار گیرد و الگوی تامین منابع مالی هم به‌صورت مشترک توسط شرکت آب و فاضلاب تهران و شهرداری تهران تهیه خواهد شد و به تصویب شورای شهر تهران می‌رسد.
هم‌اکنون نخستین اقدام در قالب تصفیه‌خانه خرگوش‌دره در منطقه۲۲ تهران در دست اجرا قرار دارد و کلنگ آن ظرف ۳ماه آینده زده خواهد شد که کاری مشترک با شهرداری تهران است و پساب آن به‌مدت ۲۵سال تحویل شهرداری تهران می‌شود و دو طرف برای تامین منابع مالی آن متعهد شده‌اند تا ۱۰میلیون مترمکعب آب مورد نیاز فضای سبز منطقه۲۲ به‌صورت مجانی تامین شود.
گذشته از شهرداری تهران، ارگان‌های دیگری هم از منابع آب زیرزمینی برداشت دارند؟
بله، در همین میدان محمدیه حدود ۱۱۷حلقه چاه داریم که آب برداشت‌شده از طریق یک تونل به سمت رباط‌کریم برای مصارف کشاورزی منتقل می‌شود که سالانه ۵۰میلیون مترمکعب آب کشاورزی این منطقه از طریق این چاه‌ها تامین می‌شود.
در پایان سال بزرگ‌ترین طرح فاضلاب شهری تهران توسط رئیس‌جمهور افتتاح خواهد شد که با اجرای آن ۵۰میلیون مترمکعب از نیاز آب کشاورزی دشت ورامین و رباط‌کریم توسط پساب تامین و تمامی ۱۱۷حلقه چاه مسدود خواهد شد. برنامه قطعی این است که کل نیاز شهرداری تهران برای فضای سبز غیر در دسترس مستقیم چه نیاز صنایع غیرغذایی و چه بخش کشاورزی، از محل پساب تامین شود.
اما مردم همچنان نسبت به کیفیت آب مصرفی ناشی از پساب‌ها به‌ویژه در بخش کشاورزی نگران هستند. پاسخ شما به این نگرانی‌ها چیست؟
کیفیت پساب در شهر تهران و البته کشور برای مصارف کشاورزی به‌طور قطع مناسب است و جای هیچ نگرانی نیست و BOD و BOC خروجی تصفیه‌خانه‌های تهران همه کمتر از ۲۰ است درحالی‌که برای کشاورزی تا ۵۰ هم اجازه داده شد ه است و هم‌اکنون سالانه ۲۳۰میلیون مترمکعب از پساب تهران در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و خطری سلامت شهروندان و محیط‌زیست را تهدید نمی‌کند و سیستم فاضلاب و تصفیه آن حذف همزمان فسفر و ازت است و تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر مضربودن پساب برای مصارف کشاورزی دریافت نکرده‌ایم.
البته در برخی نقاط دنیا تا مرحله استفاده از پساب برای مصارف نزدیک شرب و بهداشتی هم پیش رفته‌اند اما در کشور ما به‌دلیل دغدغه‌های دینی و ملاحظات شرعی، این حساسیت‌ها بالاتر از استاندارد جهانی است و هرگز از پساب برای مصارف شرب و بهداشتی استفاده نخواهد شد. افزون بر اینکه از لحاظ اقتصادی هم بسیار گران تمام می‌شود.
از منظر زیست‌محیطی و احتمال انتشار بوی بد ناشی از این پساب‌ها هم جای نگرانی نیست و حتی با تکنولوژی ۴۰سال پیش هم به تصفیه‌خانه قیطریه در شمال تهران سر بزنید و هیچ بوی بدی در این منطقه و محله‌های زرگنده و زعفرانیه استشمام نخواهید کرد.
برخی وقت‌ها انتقاد می‌شود که نگاه و تمرکز شرکت آب و فاضلاب استان تهران معطوف به خدمات‌رسانی به شهر و شهروندان تهرانی است و زیاد به فکر شهرستان‌های استان تهران نیست. این انتقاد را قبول دارید؟
یک انگاره‌ای در سطح کشور شکل گرفته که هرچه امکانات هست، برای تهرانی‌ها و به‌ویژه بالای شهر تهران است و این ذهنیت وجود دارد. اما واقعیت چیست؟ جمعیت تهران تا سال۱۳۳۰ نهایت یک‌میلیون‌و۳۰۰هزار نفر بوده و تامین آب شهر تهران از طریق چاه‌ها و قنوات بوده است و عمده مردم تهران در پایین‌تر از خط خیابان انقلاب زندگی می‌کردند و نقاط بالاتر مثل تپه‌های عباس‌آباد فضای سبز و کشاورزی بود.
با گسترش شهر تهران، مهاجرت و سکونت به بالای خط خیابان انقلاب کشیده شد و تامین آب به یک مسئله تبدیل شد؛ چراکه ما در جنوب تهران، آبرفت داریم اما در بالاشهر امکان حفر چاه وجود نداشت و اگر چاهی هم حفر شود، دبی آن زیاد نبود. به این دلیل احداث سدها از دهه۴۰ با زدن کلنگ سدهای امیرکبیر و لتیان جهت تامین آب جمعیت رو به افزایش تهران در برنامه‌های وزارت نیرو قرار گرفت، چون در جنوب تهران، چاه آب داشتیم و آب این سدها برای بالاشهر تخصیص یافت و این تصور در مردم ایجاد شد که اولویت با بالاشهری‌هاست.
البته آن زمان کیفیت آب جنوب تهران بهتر از بالاشهر بود؛ چراکه مشکل تغذیه چاه‌ها از فاضلاب مطرح نبود و با اضافه‌شدن جمعیت و شیب زمین، فاضلاب‌ها به چاه‌های جنوب تهران آسیب زد و کیفیت آب این مناطق را تحت‌تأثیر قرار داد و با آلودگی چاه‌های جنوب تهران مواجه شدیم درحالی‌که ۴۰سال پیش وجود نیترات در آب جنوب شهر محلی از اعراب نداشت و از حدود ۲دهه قبل این ذهنیت جدی‌تر شکل گرفت که آب باکیفیت برای بالاشهری‌هاست و پایین‌شهری‌ها آب کم‌کیفیت مصرف می‌کنند.
آیا این چالش برطرف شده است و کیفیت آب در جنوب تهران مشکلی ندارد؟
کاری که وزارت نیرو به‌ویژه در ۱۰سال اخیر انجام داد، برقرارکردن عدالت آبی در کل شهر و استان تهران بوده و هست و منابع آبی جنوب تهران را به آب‌های سطحی وصل می‌کنیم و تصفیه‌خانه ماملو در منطقه پاکدشت که روی سد ماملو احداث شده، تمام آب تصفیه‌شده برای جنوب و به‌ویژه جنوب استان تهران اختصاص می‌یابد و با اجرای رینگ جامع تهران، تمامی تصفیه‌خانه‌های تهران به هم وصل خواهند شد و کیفیت آب مصرفی ۲میلیون نفر در جنوب تهران به‌طور محسوس ارتقا پیدا کرد و ما در تهران آب با نیترات بالای ۵ نداریم و کاملا آب سالم است و حتی شهرهای پیشوا، ورامین و پاکدشت هم مردم به آب سالم و بهداشتی دسترسی دارند.
در بقیه شهرها و روستاهای استان تهران چطور؟
در اطراف تهران فشار جمعیتی بسیار بالا بوده و دستگاه‌های خدمات‌رسان مثل آب و برق از فشار تقاضا عقب هستند و زیرساخت‌های لازم پیش‌بینی نشده بود. مثلا در شهرستان بهارستان در سال۵۰ تعداد ۵۵۰خانوار سکونت داشته و یک روستا بوده است اما الان ۶۵۰هزار نفر سکونت دارند یعنی به اندازه شهر رشت؛ به‌نحوی که بعد از شهر غزه در فلسطین اشغالی، شهرستان بهارستان در استان تهران متراکم‌ترین شهر دنیاست. از طرف دیگر، اگر در شهر تهران ۷۰درصد فاضلاب اجرا شده است، مردم تهران بهای آن را پرداخت می‌کنند و اجرای نزدیک ۷هزار کیلومتر طرح فاضلاب شوخی نیست که عمده این کار بزرگ در دولت یازدهم و دوازدهم صورت گرفته است و ارزش سرمایه‌گذاری طرح‌های فاضلاب شهر تهران به قیمت روز الان ۲۲هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
این واقعیت است که در بحث فاضلاب در شهرستان‌های استان تهران عقب هستیم و در ۲سال اخیر توجه ویژه شده و متوسط بهره‌مندی از فاضلاب در شهرستان‌های تهران ۱۲درصد بوده و میانگین کشوری هم ۴۸درصد برآورد می‌شود، امسال به ۲۵درصد در شهرستان‌های استان تهران و ۷۰درصد در شهر تهران دست پیدا کرده‌ایم و تا پایان سال درصد بهره‌مندی در شهرستان‌های استان تهران به ۳۸درصد خواهد رسید. واقعیت این است که استان تهران یک استان محروم است و انتظار داریم تا ۵سال آینده نابرابری به حداقل ممکن خواهد رسید.
ظرفیت آب و فاضلاب تهران چقدر است؟
اگر استانداردهای دنیا را درنظر بگیرید، تهران برای ۴.۵میلیون نفر ظرفیت دارد، اما ۱۷درصد جمعیت کشور استان تهران بارگذاری کرده‌ایم؛ یعنی خیلی بیش از ظرفیت در استان تهران بارگذاری جمعیتی صورت گرفته است. ۶۰سال پیش پیش‌بینی شده بود که در البرز جنوبی یعنی محور تاکستان تا فیروزکوه جمعیت زیادی مستقر خواهد شد و این اتفاق رخ داده است؛ یعنی سکونت ۲۵میلیون نفر تا ۱۴۰۵.
به این دلیل که ما طرح آمایش سرزمین نداریم، مهاجرت به استان‌های تهران بسیار زیاد است و خیلی از افراد برای کار به سمت تهران می‌آیند و تا زمانی که بازار کار در استان‌های دیگر ایجاد نشود، این مهاجرت ادامه می‌یابد، مگر اینکه مهاجرت معکوس شود. به‌طور مثال، پارسال یکی از شهرستان‌های غرب تهران با فشار جمعیت مواجه شد؛ چراکه در فاصله ۴ماه، ۴۵هزار نفر به جمعیت این شهرستان اضافه شده بود! یا شهرستان پردیس جمعیت ۱۱۰هزارنفری در ۳سال آینده به بیش از ۵۰۰هزار نفر افزایش می‌یابد، ارائه خدمات زیربنایی نظیر آب و برق برای این حجم فزاینده جمعیت سخت خواهد بود و دستگاه‌های خدماتی از نیاز مردم عقب هستند و زیرساخت‌های آن آماده نیست. واقعیت این است که اگر در شهر تهران کمتر برای آب مشکل داریم، مدیون فکر بلند ۶۰سال گذشته هستیم که سد لتیان و امیرکبیر را پیش‌بینی کرده بودند اما در شهرستان‌های تهران با مهاجرت ناخواسته مواجه هستیم.
الگوی مصرف آب در شهر تهران تا چه اندازه با مصرف بهینه فاصله دارد؟
در شهر تهران میانگین مصرف آب شرب ۳۰درصد بالاتر از میانگین جهانی است و ۶۰درصد مردم تهران زیر الگو مصرف می‌کنند و ۵درصد مردم شهر تهران اصلا رعایت نمی‌کنند که عمدتا در مناطق شمالی شهر سکونت دارند. البته الگوی مصرف تهران بهتر شده و تهرانی‌ها حساسیت زیادی دارند اما راهی جز آگاه‌کردن و توجیه مردم نداریم و مشکل با قیمت حل نمی‌شود. کافی است مردم بدانند این آب با چه سختی به‌دست آنها می‌رسد.
فرهنگسازی و قیمت می‌تواند مصرف آب را بهینه سازد و در ایران به‌دلیل ملاحظاتی و صلاح مسئولان مسئله این است که قیمت به‌دلیل فشار بر مردم افزایش نیابد و درحالی‌که رشد هزینه‌ها زیاد است، رشد قیمت آب تنها ۷درصد است و مردم تهران تنها یک‌چهارم قیمت تمام‌شده آب شرب را می‌پردازند و آب متری ۳میلیون‌تومانی را ۷۰۰هزار تومان می‌فروشیم.
آیا قرار نیست آب کم‌مصرف‌ها مثل برق رایگان شود؟
البته مطالعاتی در حال انجام است اما ماهیت اقتصاد آب با اقتصاد برق فرق می‌کند و کاری که در زمینه برق صورت گرفته، گام خوبی است اما در ارتباط با آب ماجرا متفاوت است.
اگر استانداردهای دنیا را درنظر بگیرید، تهران برای ۴.۵میلیون نفر ظرفیت دارد، اما ۱۷درصد جمعیت کشور استان تهران بارگذاری کرده‌ایم؛ یعنی خیلی بیش از ظرفیت در استان تهران بارگذاری جمعیتی صورت گرفته است. ۶۰سال پیش پیش‌بینی شده بود که در البرز جنوبی یعنی محور تاکستان تا فیروزکوه جمعیت زیادی مستقر خواهد شد و این اتفاق رخ داده است؛ یعنی سکونت ۲۵میلیون نفر تا ۱۴۰۵.
به این دلیل که ما طرح آمایش سرزمین نداریم، مهاجرت به استان‌های تهران بسیار زیاد است و خیلی از افراد برای کار به سمت تهران می‌آیند و تا زمانی که بازار کار در استان‌های دیگر ایجاد نشود، این مهاجرت ادامه می‌یابد، مگر اینکه مهاجرت معکوس شود. به‌طور مثال، پارسال یکی از شهرستان‌های غرب تهران با فشار جمعیت مواجه شد؛ چراکه در فاصله ۴ماه، ۴۵هزار نفر به جمعیت این شهرستان اضافه شده بود! یا شهرستان پردیس جمعیت ۱۱۰هزارنفری در ۳سال آینده به بیش از ۵۰۰هزار نفر افزایش می‌یابد، ارائه خدمات زیربنایی نظیر آب و برق برای این حجم فزاینده جمعیت سخت خواهد بود و دستگاه‌های خدماتی از نیاز مردم عقب هستند و زیرساخت‌های آن آماده نیست.
واقعیت این است که اگر در شهر تهران کمتر برای آب مشکل داریم، مدیون فکر بلند ۶۰سال گذشته هستیم که سد لتیان و امیرکبیر را پیش‌بینی کرده بودند اما در شهرستان‌های تهران با مهاجرت ناخواسته مواجه هستیم.
الگوی مصرف آب در شهر تهران تا چه اندازه با مصرف بهینه فاصله دارد؟
در شهر تهران میانگین مصرف آب شرب ۳۰درصد بالاتر از میانگین جهانی است و ۶۰درصد مردم تهران زیر الگو مصرف می‌کنند و ۵درصد مردم شهر تهران اصلا رعایت نمی‌کنند که عمدتا در مناطق شمالی شهر سکونت دارند. البته الگوی مصرف تهران بهتر شده و تهرانی‌ها حساسیت زیادی دارند اما راهی جز آگاه‌کردن و توجیه مردم نداریم و مشکل با قیمت حل نمی‌شود. کافی است مردم بدانند این آب با چه سختی به‌دست آنها می‌رسد.
فرهنگسازی و قیمت می‌تواند مصرف آب را بهینه سازد و در ایران به‌دلیل ملاحظاتی و صلاح مسئولان مسئله این است که قیمت به‌دلیل فشار بر مردم افزایش نیابد و درحالی‌که رشد هزینه‌ها زیاد است، رشد قیمت آب تنها ۷درصد است و مردم تهران تنها یک‌چهارم قیمت تمام‌شده آب شرب را می‌پردازند و آب متری ۳میلیون‌تومانی را ۷۰۰هزار تومان می‌فروشیم.
آیا قرار نیست آب کم‌مصرف‌ها مثل برق رایگان شود؟
البته مطالعاتی در حال انجام است اما ماهیت اقتصاد آب با اقتصاد برق فرق می‌کند و کاری که در زمینه برق صورت گرفته، گام خوبی است اما در ارتباط با آب ماجرا متفاوت است.
نظر شما