ثانیه‌شمار از 170 شروع می‌کند به کم کردن. منظم و مرتب کم می‌شود تا روی 5 می‌ایستد. دست همه رانندگان می‌رود روی بوق و خودروهای جلویی تا میانه تقاطع می‌روند. چراغ سبز می‌شود و لشکر می‌رود تا پشت چراغ آزادی، ثانیه‌های دیگر را به انتظار بنشیند و بعد از آن ارومیه و بعد جمهوری و.... همه رد می‌شوند.
بی‌آنکه بدانند آن روزشمار قرمز رنگ ایستاده در وسط میدان توحید با آن اعداد غول‌پیکرش نه تنها مثل آن چراغ قرمز توقف ندارد بلکه 2هزار کارگر و نیروی متخصص با 352 ماشین در عمق 30 متری زمین در سه شیفت عرق می‌ریزند تا سر موعد چراغ قرمز روز شمار تونل توحید نیز مانند دیگر همتایش، رسالت سبز شود و گرهی از گره‌های ترافیک تهران را بگشاید.
بوی نا در آن عمق خاک اجازه نفس کشیدن را به آدم نمی‌دهد. کارگران پا به پای ماشین‌ها کار می‌کنند و وجب به وجب سینه دیوار را می‌شکافند و طاق می‌زنند. یکی از مهندسان می‌گوید این دستگاه 4 متری با بازویی که به این مته بزرگ ختم می‌شود، با حمایت این کارگران می‌تواند نیم متر به نیم متر پیشروی کند تا فریم طاق آن با جوشکاری و بتن‌ریزی نصب شود.
کمی عقب‌تر از این خط مقدم، «باب‌کت‌های» ریزه میزه خاک‌های حفاری را روی نقاله‌ها انتقال و در بیرون این جهنم نمناک لودرهای بزرگ‌تر خاک‌ها را به کمک جرثقیل‌ها به سطح می‌رسانند. این روند در 5 نقطه طول تونل انجام می‌شود تا سرانجام این نقاط به یکدیگر راه پیدا کنند و خورشید رمپ شمالی در میدان توحید در رمپ جنوب تونل در میدان جمهوری دیده شود.
ثبت رکورد؛ بیم‌ها و امیدها
کمپ‌های مدیریت طرح در شرق تونل قرار گرفته‌اند؛ جایی که مهندسان 2 شرکت مرام و پرلیت با عنوان مدیر طرح و پیمانکار طرح و اجرا، معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران را به‌عنوان کارفرما حمایت می‌کنند. مهندس دادگسترنیا، مدیرعامل شرکت مرام می‌گوید:«کار در محدوده رمپ‌های شمالی و جنوبی که در سطح قرار داشت با وجود ترافیک و در میان رفت‌وآمد خودروها آنقدر دشوار بود که یقین پیدا کردیم این فاصله 2هزار متری جز از طریق تونل قابل اتصال نبود.»
مهندس فریدنی، معاون دفتر فنی شرکت پرلیت درباره جزئیات این تونل به اعضای شورای شهر در آخرین بازدید آنها از این تونل چنین توضیح می‌دهد:«تونل در جنوبی‌ترین نقطه خود در میدان جمهوری بالاتر از 2 تونل دیگر یعنی خطوط 2 و 7 مترو خارج خواهد شد. عمیق‌ترین نقطه تونل 33 متر از سطح فاصله خواهد داشت که با 3باند ورودی و خروجی، از زیر 4 تقاطع توحید، آزادی، ارومیه و جمهوری عبور خواهد کرد. 3 ورودی و 2 خروجی بزرگ با کمک جت‌فن‌ها کار تهویه هوا را در طول این تونل به‌عهده خواهند گرفت.
سیستم هوشمند اعلام حریق، دوربین‌های مدار بسته، شمارشگر‌های خودروها، سنسورهای دود و چراغ‌های روشنایی که با آخرین نرم‌افزارهای موجود برای این تونل طراحی شده‌اند تنها گوشه‌ای از امکانات و تجهیزاتی خواهد بود که برای تونل توحید در نظر گرفته شده است.»مهندس چمران و حمزه شکیب از میزان پیشرفت فیزیکی طرح راضی به‌نظر می‌رسند.
فریدنی می‌گوید:«تاکنون در بخش میانی موفق شده‌ایم از کل 1980 متری که باید پیشروی کنیم، 790 متر را حفاری کنیم. در بخش‌های کناری یعنی رمپ‌ها نیز 390 متر پیش رفته‌ایم. حدود 30 درصد طرح پیشرفت داشته است. البته کلید اجرای این طرح که می‌تواند یک رکورد باشد در تعدد جبهه‌هایی است که ما در آنها مشغولیم.»
کار به اینجا که می‌رسد لحن تند و امیدوارانه فریدنی هم افول می‌کند و پای املاک معارض به میان کشیده می‌شود؛ املاکی که به گفته علی عباسی، مدیر طرح، 8 ماه کار را به تأخیر انداخت.
فریدنی در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید:«تا الان 13 جبهه فعال شده است که پیش‌بینی می‌کنیم تا آخر اردیبهشت ماه 15 جبهه دیگر فعال شود و در فصل بهار در مجموع با 28 جبهه از 34 جبهه در نظر گرفته شده کار را ادامه دهیم که این بسیار به سرعت کار خواهد افزود. هرچند مشکلات بر سر ادامه کار سایه انداخته است.»
سیمان و سوخت؛ کابوس تونل
بحران سیمان ، نخستین مشکلی است که ادامه کار را با مشکل همراه کرده است. مصرف روزانه 300 تن سیمان در این تونل، وابستگی کار به سیمان را نشان می‌دهد. مهندس فریدنی نیز از تهیه گازوئیل به‌عنوان دیگر مشکل اساسی کار نام می‌برد. مخازن سوخت نصب شده با ظرفیت بیش از 350 هزار لیتر که برای تامین سوخت ژنراتورهای برق 6 مگا واتی و همین‌طور سوخت ماشین‌آلات سنگین استفاده می‌شود، خالی است. مقدار سوختی که اکنون به‌صورت آزاد خریداری شده است تنها برای مصرف روزانه کارگاه کفایت می‌کند.
فهرست مشکلات پیش روی طرح، احداث تونل توحید در شماره سوم به معارضان ملکی و تأسیساتی می‌رسد. اگرچه به گفته فریدنی معارضان اولیه مثل دیوار پادگان، زمین‌های مجتمع مسکونی آرین، ساختمان دبیرستان تزکیه و زمین تنیس دانشگاه برای انحراف مسیر ترافیک همکاری خوبی داشتند اما رفع این عوارض وقت بسیاری از طرح می‌گیرد. گودرزنیا، قائم مقام معاونت فنی و عمرانی می‌گوید:«ما هنوز در قسمت رمپ جنوبی در بزرگراه نواب با مشکل مواجهیم که این،کار را با کندی همراه کرده است.»
سمفونی بوق
اعضای شورای شهر به همراه مهندسان، کمپ مدیران را به مقصد تونل ترک می‌کنند تا بازدید از تونل را آغاز کنند. پس از بازدید، شکیب از مدیریت طرح تقدیر می‌کند و پیشرفت فیزیکی کار را با این شرایط مطلوب می‌داند. او به حمایت شورا در استفاده از فضاهای زیر سطحی در تهران اشاره می‌کند و می‌گوید:«ما با تصویب 127 میلیارد ریال اعتبار در این طرح حمایت خود را از آن اعلام کردیم. بعد از این به سراغ بزرگراه نیایش خواهیم رفت تا از فضای زیر سطحی تهران بیشتر و بهتر استفاده کنیم.»
مهندس چمران هم در گفت‌وگوی خود برمشکلات صحه می‌گذارد و ابراز امیدواری می‌کند با وجود مشکلات، طرح به خوبی به مسیر خود ادامه دهد. او به افزایش قیمت‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید:«امیدواریم مسئولان این طرح پیش‌بینی گرانی‌ها را هم کرده باشند تا کار به مشکل برنخورد.» و سپس از تجریش به‌عنوان طرح بعدی تونل‌سازی یاد می‌کند. او می‌گوید اگرچه با تونل ساختن درد ترافیک تهران دوا نمی‌شود و چاره کار در توسعه حمل‌ونقل عمومی است اما باید بزرگراه‌های یادگار امام و امام علی را 2 طبقه بسازیم تا جوابگوی نیازهای آینده باشد.
پشت سر چمران، جرثقیل‌های 160 تنی خاک را از عمق 30 متری خاک با کابوس کمبود سوخت بیرون می‌کشند و نقاله‌ها خاک را از جهنمی نمناک با دلشوره‌ای از قطعی برق به بیرون منتقل می‌کنند.
باب‌کت‌های ریزه میزه از اندک فضای تونل نهایت استفاده را می‌برند و خاک را به نقاله‌ها می‌رسانند تا جلوی دست کارگران برای نصب فریم‌های فلزی به سقف باز شود. کارگران هم با چهره‌هایی خاک‌گرفته سیمان و بتن را با وسواسی بیشتر روی فریم‌ها می‌پاشند که مبادا کمبود سیمان بلای جانشان شود و همگی راهی خانه شوند.
فردا یک روز دیگر از روزشمار بالای سرشان خواهد کاست و تحمل فشار کار با این مشکلات جان‌فرسا خواهد بود. فردا یک روز دیگر از روز شمار تونل توحید کم می‌شود و لشگر خودروها هنوز پشت چراغ قرمز توحید سمفونی بوق را تمرین می‌کنند.
