به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا مهدی محسنیانراد، استاد تمام دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) درباره علت تصمیمگیری متفاوت درباره چاپ کاغذی روزنامه در ایران و دیگر کشورها گفت: دلم برای همه روزنامهنگاران ایران میسوزد؛ نه برای اینکه امروز اجازه انتشار کاغذی روزنامه را ندارند، بلکه برای این که در طی چند دهه گذشته، روزنامهنگاران و روزنامههایشان هیچگاه سر جای خودشان نبودند. بسیاری از روزنامهها وابسته به جناحهای سیاسی هستند، اما شکل و شمایل روزنامه بیطرف را به خود میگیرند و در نتیجه اکثر روزنامهنگاران خو گرفتهاند که در تصمیمات، تابع حکومت باشند، در حالی که این دوران، سالهاست که در جهان سپری شده است.
او درباره تفاوت عملکرد رسانه در ایران و کشورهای پیشرفته توضیح داد: اگر میبینید در کشورهای دیگر به این صورت نیست که روند چاپ روزنامه با بخشنامه تغییر کند، به دلیل وجود متعادل عرضه و تقاضا در دیگر کشورهاست.
محسنیانراد با اشاره به رعایت نشدن حق مؤلف در ایران بیان کرد: در این روزها بهراحتی میتوان با استفاده از چند نرمافزار از مطالب منتشرشده در مجلات و روزنامهها را استفاده و در هر رسانهای منتشر کرد. افراد داخل ایران در سپهری قرار گرفتهاند که میتوانند از اطلاعات بسیاری استفاده کنند، اما در کشورهای پیشرفته به این صورت نیست و از حقوق مؤلفان حمایت میشود. این نکته فوقالعاده مهم است که ما به فدراسیون جهانی حقوق معنوی و حقوق مؤلف تن ندادیم و اگر از پیدیاف روزنامه استفاده شود، کسی نمیتواند شکایت کند. در صورتی که در کشورهای پیشرفته اهمیت زیادی برای حق مؤلف قائل هستند.
او ادامه داد: تلویزیون بههیچوجه نمیتواند جای روزنامه را بگیرد، زیرا چینش محتوای روزنامه، چینش موزاییکی است، در حالی که چینش رادیو و تلویزیون چینش متوالی است. فردی که روزنامه میخواند قید ترتیب ندارد، اما تلویزیون قید ترتیب را بر مخاطب تحمیل میکند. ظرف مطبوعات خیلی وسیع است و در هر روزنامه میتوان تحلیلهای متفاوتی دید. به همین دلایل است که داشتن روزنامه برای مردمی که در شرایط حصر خانگی هستند، مطلوب است.
بسیاری از روزنامههای مهم در جهان فروش نسخه اینترنتی و هم آبونمان فروش تکنسخهای دارند. محسنیانراد درباره وضعیت روزنامهها در دیگر کشورها توضیح داد: آنها وقتی میبینند مردم از خانه بیرون نمیروند و کمتر نسخه کاغذی روزنامهها را میخرند، تعداد نسخه کاغذی را کم میکنند و فروش نسخه اینترنتی خود را افزایش میدهند. این در حالی است که اگر روزنامهنگاران ایران فروش کاغذی خود را از دست بدهند، حیاتشان زیر سؤال میرود.
- فضای مجازی نیاز اقتصادی روزنامهها را تامین نمیکند
روزنامهها بدون چاپ نسخه کاغذی در فضای مجازی میتوانند به فعالیت خود ادامه دهند، اما آیا فعالیت آنها به صورت مجازی به اندازه زمانی که چاپ کاغذی داشتند، دیده میشود؟ آرش خوشخو، سردبیر روزنامه هفت صبح در این باره گفت: به نظرم در بررسی عملکرد روزنامهها در فضای مجازی باید میان روزنامه دولتی و خصوصی تفاوت قائل باشیم. دیده شدن، بخشی از قضیه است و بخش مهمی از قضیه، کسب و کار اقتصادی یک روزنامه است که در فعالیت مجازی این قضیه تامین نمیشود. در بهترین حالت ما روزنامهای داریم که در فضای مجازی هزار نسخه بفروشد. البته روزنامههای دولتی در فضای مجازی به صورت رایگان در دسترس مردم است.
خوشخو با اشاره به اینکه دیده شدن یا دیده نشدن روزنامه در فضای مجازی تاثیری در آورده اقتصادی آن نخواهد داشت، توضیح داد: بخش خصوصی – البته آنهایی که واقعا خصوصی هستند- در فضای مجازی امکان درآمدزایی ندارند. این مسئله فقط برای رونامهها مطرح نیست بلکه تمام سایتهای پربیننده کشور هم خیلی به ندرت میتوانند در فضای مجازی درآمدی داشته باشند.
او با اشاره به این نکته که اگر روزنامهها به فضای مجازی محدود شوند، میتوان گفت روزنامههای بخش خصوصی از دور خارج خواهند شد، بیان کرد: مگر اینکه دوره محدودیت چاپ کاغذی روزنامهها موقت باشد. البته در هر صورت روزنامههای بخش دولتی ادامه خواهند داشت و میتوانند پایداری بیشتری داشته باشند زیرا از بودجه عمومی استفاده میکنند.
- در چاپ کاغذی، مسئله مهم آگهی روزنامه است
چاپ کاغذی روزنامهها مسئلهای است که با افزایش استفاده از اینترنت و انتشار روزنامهها در فضای مجازی، کاهش یافته است. فرشاد مهدیپور، مدیرمسئول، سردبیر و صاحبامتیاز روزنامه صبح نو درباره توقف چاپ کاغذی روزنامهها به دلیل شیوع بیماری کووید- ۱۹ گفت: از ابتدایی که روزنامه در دنیا مطرح و در ایران دیده شد، به صورت چاپ شده با کاغذ بود. ۲۰ یا ۳۰ سال است که روزنامهها بدون چاپ نسخههای کاغذی، منتشر میشوند. در اروپا و ایران شاهد روزنامههایی هستید که به صورت مجازی منتشر میشدند و نام مجازی را به خود داده بودند. از چهار سال پیش که روزنامه صبح نو کارش را آغاز کرد، همزمان نسخه مجازی آن هم منتشر شد. و آن را در وبسایت، شبکههای اجتماعی، اینستاگرام، سروش و دیگر پیامرسانها منتشر کرد. البته میزانی از خرید را هم در درگاههای مجازی داشتیم.
به گفته او در چاپ کاغذی، مسئله مهم آگهی روزنامه است، موضوعی که با کاهش مواجه شده است و با توقف چاپ کاغذی روزنامهها کمتر خواهد شد. مهدیپور افزود: تنها فروش نیست که برای روزنامه آورده اقتصادی دارد بلکه آگهیهایی که روزنامه از بیرون میگیرد هم مهم است. روزنامههای خصوصی و کوچکی که به رقمهای کم آگهیها وابسته اند، با توقف چاپ نسخه کاغذی از بین میروند. امیدوارم این فضا زودتر تمام شود و بتوانیم نسخه کاغذی روزنامه را منتشر کنیم.
نظر شما