شکار و صید پرندگان مهاجر از دیرباز یکی از فعالیت‌های معیشتی و فصلی جوامع محلی حاشیه تالاب‌ها بوده و سازمان حفاظت محیط زیست نیز هر سال بنا بر بررسی‌های حاصل از نتایج سرشماری پرندگان مهاجر و اقتضای شرایط محیطی، پروانه شکار پرندگان را برای جوامع محلی صادر می‌کند. شکار بی‌رویه برخی از پرندگان حمایت‌شده و عرضه آنها در بازارهای محلی به خصوص در بازار محلی لنگرود سبب شده است این شهرستان بعد از فریدون‌کنار مازندران به عنوان قتلگاه پرندگان مهاجر معرفی شود. با آغاز فصل سرما در عرض‌های شمالی، هر سال حدود ۲۰۰ هزار پرنده آبزی و کنارآبزی برای زمستان‌گذرانی از شمال اروپا و سیبری به تالاب‌ها و آبگیرهای گیلان مهاجرت می‌کنند.
پرندگان مهاجر در مناطق تالابی و پهنه‌های آبی تا اواخر اسفندماه در گیلان ماندگار می‌شوند و از پسماندهای شالیزارها و لارو حشرات به ویژه کرم ساقه‌خوار برنج تغذیه می‌کنند. در استان ۳۲۶ گونه پرنده شناسایی شده است. از این تعداد، حدود ۹۵ گونه بومی منطقه‌اند و بیش از ۷۰ درصد پرندگانی که در گیلان دیده می‌شوند مهاجرند و براساس زمان ورودشان به استان این گونه‌ها به انواع زمستانه، تابستانه و عبوری تقسیم می‌شوند.
تالاب‌های امیرکلایه، پارک ملی بوجاق و تالاب بین‌المللی انزلی، پناهگاه حیات وحش سلکه، پناهگاه حیات وحش سرخانگل و منطقه حفاظت‌شده سیاه‌کشیم بیشترین میزان این مهاجرت را به خود اختصاص می‌دهند. در پی شکار بی‌رویه پرندگان مهاجر در سال‌های گذشته از سوی جوامع محلی و شکارچیان غیرمجاز و نیز شیوع بیماری آنفلوآنزای مرغی، سازمان حفاظت محیط‌زیست استان به منظور جلوگیری از شکار غیرقانونی و بی‌ضابطه به وضع آیین‌نامه‌های شکار اقدام کرد.
- پایش بازار لنگرود
یکی از شهرهای شرق گیلان که محل فروش پرندگان مهاجر یا تالابی است، لنگرود است. اگرچه استقبال مردم گیلان و حتی غیربومی‌ها از مصرف گوشت مرغ مهاجر که ارگانیک و خوش‌طعم است، در گذشته ریشه دارد اما در سال‌های اخیر به دلیل کاهش جمعیت پرندگان و تحت حفاظت بودن برخی گونه‌ها با شکارچیان برخورد قاطعی می‌شود.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست لنگرود همزمان با شروع مهاجرت پرندگان مهاجر به استان از آغاز پایش بازار محلی لنگرود خبر داد. «سیدامین نجات» گفت: با شروع فصل مهاجرت پرندگان به استان و شکار غیرمجاز آنان توسط شکارچیان و توزیع غیرقانونی در بازار، پایش بازار ماهی‌فروشان این شهر آغاز شد. در اولین پایش نیز ۶ قطعه پرنده از نوع چنگر، سلیم و پاشکلک که توسط شکارچیان شکار شده بودند، در این بازار کشف، ضبط و معدوم شد. وی ادامه داد: با شروع فصل سرما و مهاجرت پرندگان به استان هرگونه شکار، حمل، عرضه و فروش جانوران وحشی بدون مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست جرم است و با متخلفان برابر قانون برخورد خواهد شد.
- صدور آیین‌نامه شکار
در این زمینه به گفته روابط عمومی حفاظت محیط زیست گیلان، آیین‌نامه شکار صادر شد. رئیس حفاظت محیط زیست لنگرود بیان کرد: طبق دستور سازمان حفاظت محیط زیست، پروانه انتفاعی شکار به روش کومه و هکش و روزهای مجاز شکار فقط برای افراد بومی‌ای صادر می‌شود که از این طریق امرار معاش می‌کنند.
طبق آیین‌نامه صدور پروانه انتفاعی، بهره‌برداری از آب‌بندان‌ها صرفا برای آن دسته از جوامع محلی مجاز است که از این طریق امرار معاش می‌کنند. تعداد هر بار شکار ۱۰ قطعه برای هر شکارچی فقط در روزهای پنج‌شنبه و چهارشنبه قید شده است. همچنین فصل مجاز شکار تا پایان بهمن سال جاری تعیین شده و شکارچیان صرفا مجاز به زنده‌گیری سهره با تور هستند و استفاده از سایر ادوات زنده‌گیری ممنوع است. با این حال، بسیاری از افراد به صورت غیرمجاز اقدام به صید و فروش پرندگان می‌کنند.
- برخورد با شکارچیان
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان با اشاره به ورود پیش‌قراولان پرندگان مهاجر به استان از برخورد با هرگونه شکار و زنده‌گیری غیرمجاز پرندگان مهاجر خبر داد و گفت: با توجه به آغاز فصل مهاجرت پرندگان و ورود اولین دسته از این پرندگان، گشت، کنترل و پایش زیستگاه‌ها و تالاب‌های استان افزایش خواهد یافت. «قربانعلی محمدپور» توضیح داد: هر سال بیش از ۳۰۰ گونه از این پرندگان که ۳۰ گونه از آنها شامل انواع گونه‌های حمایت‌شده جهانی و ۱۹ گونه در فهرست قرمز IUCN قرار دارند، از سیبری و مناطق سردسیر اروپا برای زمستان‌گذرانی به تالاب‌های گیلان مهاجرت می‌کنند.
غاز خاکستری، غاز پیشانی‌سفید، عروس غاز، پلیکان، چوب‌پا، باکلان، انواع حواصیل اکراس، کله سبز و اردک ارده‌ای از مهم‌ترین این گونه‌ها محسوب می‌شوند. وی خاطرنشان کرد: وجود امنیت نسبی و منابع غذایی کافی در تالاب‌های گیلان شرایط مناسبی را برای زمستان‌گذرانی پرندگان مهاجر مهیا کرده است. بنابراین هرگونه شکار و زنده‌گیری این پرندگان مهاجر ممنوع است و با متخلفان برخورد خواهد شد. مدیر کل حفاظت محیط زیست استان افزود: با توجه به آغاز فصل مهاجرت پرندگان و ورود اولین دسته از این پرندگان، افزایش گشت، کنترل و پایش زیستگاه‌ها و تالاب‌های استان که دارای اکوسیستم مناسب برای زندگی این پرندگان پرارزش که مهمان استان هستند، در دستور کار پرسنل یگان حفاظت استان قرار خواهد گرفت. در سال جاری برای افراد خاطی نیز پروانه شکار صادر نخواهد شد.
- آمار سال گذشته
براساس آمار سازمان حفاظت محیط زیست گیلان، سال گذشته ۲۰۰ قطعه سلاح شکاری ضبط شد و متخلفان به بخش قضایی معرفی شدند. در کل کشور به ۸۵۰۰ محیط‌بان نیاز است، اما در کل ۳ هزار نیرو وجود دارد. در گیلان هم طبق آمار سال گذشته سازمان حفاظت محیط زیست، از آستارا تا چابکسر ۶۵ هزار سلاح شکار مجاز داریم و در مقابل این تعداد افراد ۱۸۷ نفر محیط‌بان وجود دارد.
نظر شما