بی‌شک بسیاری از مردم در شبکه‌های مجازی غول‌های بندر انزلی را دیده‌اند. آوازه آنها نه تنها در استان بلکه در کشور پیچیده است و اکنون جمهوری آذربایجان از عروسک‌ها برای شرکت در یک فستیوال بین‌المللی دعوت کرده است. قد بلند، لباس‌های رنگی و چشم‌های مهربان غول‌ها، نگاه کودکان را سرشار از شوق و بزرگ‌ترها را برای دقایقی از دغدغه‌های زندگی روزمره جدا می‌کند.
- آشنایی با خالق غول‌ها
مردم بندر انزلی «علیرضا شکورپور»، هنرمند جوان شهر را که با عروسک‌های غول‌پیکرش شادی و شعف به آنها هدیه می‌دهد را خوب می‌شناسند و با او خاطره دارند. این هنرمند درباره سابقه فعالیت‌های هنری‌اش اظهار می‌کند: سال ۱۳۷۶ به عرصه تئاتر قدم گذاشتم. کارم را با بازیگری آغاز کردم و از سال ۱۳۸۱ کم کم به سمت تئاتر کودک پیش رفتم و به تولید در این زمینه پرداختم. پس از آن جذب عروسک‌سازی شدم.
شکورپور با بیان این‌که عروسک‌های غول‌پیکر در همه جای دنیا وجود داشته‌اند، اما در کشور به سبب پیچیده بودن ساختارشان نسبت به بقیه عروسک‌ها تا حدودی بیگانه بودند، یادآور می‌شود: پیش از آن‌که تکنیک ساخت این نوع عروسک را بیاموزم، برای منطقه آزاد انزلی عروسک‌های کاس آقا و کاس خانم را ساخته بودم. این عروسک‌ها سنگین‌تر بودند و موادی که در ساختشان استفاده کرده بودم، فرق داشت. وی ادامه می‌دهد: ۵ سال پیش به پیشنهاد منطقه آزاد در یک کارگاه عروسک‌سازی که استادش از فرانسه آمده بود، شرکت کردم. استاد ۲ سال قبل از برگزاری کارگاه، اولین نوع از این عروسک‌ها را به نام مبارک در تهران ساخته بود.
این هنرمند می‌افزاید: همه افرادی که در کشور در زمینه ساخت عروسک‌های غول‌پیکر فعالیت می‌کنند با تکنیک گراند پرسون فرانسه کار می‌کنند. البته تازگی شنیده‌ام که پای بقیه کمپانی‌ها هم به کشور باز شده است، هر چند من فعلا تکنیک‌های دیگر را ندیده‌ام، اما هر چه هست نزدیک به همین تکنیک است که عروسک‌ها، ساده و سبک ساخته می‌شوند.
- ساخت اولین عروسک غول‌پیکر شهر
خالق عروسک‌های غول‌پیکر انزلی می‌گوید: اولین عروسکی که با این تکنیک ساختم عمو نوروز بود که به بهانه جشن‌های نوروزی خلق شد، پس از آن خانم بهار را اضافه کردم که به خانم گل مشهور شد. در ادامه مایل بودم شخصیت‌های دیگری بسازم ولی دوستان در شهرهای دیگر برخی شخصیت‌ها را کار کرده بودند و نمی‌خواستم به سمت تکرار بروم.
وی ادامه می‌دهد: تلاش کردم عروسک‌هایی بسازم که کمتر دیده شده‌اند، به همین دلیل «بیگ هد»، پسری را ساختم که به بهانه حضورش در جشنواره لاله‌های تالابی، نامش را محافظ تالاب گذاشتم. شکورپور اظهار می‌کند: بعد از ساخت «بیگ هد»، دختری که عروسک‌گردانش نام رعنا را بر آن گذاشت، ۲ عروسک غول‌پیکر به نام‌های شال ترس و غول را ساختم. ما با نگاهی به نمایش آیینی عروس گوله به روایت نبرد روشنی و تاریکی با این عروسک‌ها پرداختیم.
- گران بودن مواد سازنده عروسک‌ها
این هنرمند بیان می‌کند: هر عروسک را یک نفر حرکت می‌دهد. قد عروسک‌ها از شانه عروسک‌گردان محاسبه می‌شود. به این ترتیب عروسک خانم گل با محاسبه قد عروسک‌گردان با ۳ متر و ۷۰ سانتی‌متر دارای کمترین ارتفاع و غول با ارتفاع نزدیک به ۵ متر بلندترین آنهاست. وی می‌افزاید: این عروسک‌های غول‌پیکر برای اولین بار در گیلان توسط من ساخته شدند. اولین عروسک‌گردان خانم در گیلان نیز «فاطمه رستگارنژاد» است که برای نخستین بار در ۱۷ سالگی، عروسک خانم گل را به حرکت درآورد. این عروسک‌ها وزن خیلی زیادی ندارند، اما حفظ تعادل عروسک توسط عروسک‌گردان سخت است؛ چراکه بیش از ۳ متر از عروسک، بالای سر عروسک‌گردان قرار دارد و لباس عروسک‌ها و بادی که در ارتفاع می‌وزد، وزن عروسک را افزایش می‌دهد.
شکورپور با اشاره به این‌که وزن عروسک‌ها با توجه به نوع طراحی و لباسشان از حدود ۱۵ کیلو تا نهایت ۲۵ کیلوست، ادامه می‌دهد: مواد سازنده این عروسک‌ها بسیار گران است، اما آنچه کمپانی گراند پرسون را خیلی منحصر به فرد کرده، استفاده از مواد بازیافتی مثل بطری و پلاستیک حباب‌دار در مدل‌سازی این عروسک‌هاست. البته در قسمت سر عروسک برای سبک کردن، بطری‌ها تخلیه می‌شوند اما در دست‌ها باقی می‌مانند. وی اضافه می‌کند: به غیر از رستگارنژاد، محمد رمضان‌نیا، پویا کشتکاردوست و مهدی نوری حرکت‌دهندگان عروسک‌های غول‌پیکر هستند و سینا غلام‌زاده و اتقیا نیز بیگ هدها را حرکت می‌دهند.
- دعوت از غول‌ها
عروسک‌های غول‌پیکر انزلی به استان‌های دیگر هم دعوت می‌شوند. شکورپور در این‌باره اظهار می‌کند: هزینه حمل‌ونقل این عروسک‌ها به علت بزرگی جثه بالاست. بنابراین با وجود چندین پیشنهاد از خارج استان، به علت همین هزینه‌ها حضور نیافتیم، اما اکنون منتظر برگزاری فستیوال جهانی عروسک‌های غول‌پیکر باکو هستم. جمهوری آذربایجان اولین کشور منطقه است که به برگزاری این جشنواره اقدام می‌کند و جشنواره به نام این کشور ثبت می‌شود. البته پیش از این پیشنهاد برگزاری جشنواره عروسک‌های غول‌پیکر در جلسه‌ای با حضور استاندار در رشت از طریق فعالان نمایشی داده شد. در بندر انزلی هم در شهرداری مطرح شد، اما به اجرا نرسید.
- آرزو برای عروسک‌ها
«علیرضا شکورپور» هنرمند جوان شهر انزلی درباره آرزویش برای عروسک‌های غول‌پیکر می‌گوید: این عروسک‌ها به نوعی نماد برنامه‌های شهرداری انزلی به شمار می‌آیند و امیدواریم همیشه فرصتی برای اجرای این عروسک‌ها در انزلی و دیگر شهرها وجود داشته باشد. دلم می‌خواهد همیشه حالشان خوب باشد تا حال مردم را خوش کنند. وی ادامه می‌دهد: هیچ وقت ادعای انجام کار بزرگ را نداشتم، واقعیت این است که دوست دارم عروسک‌ها بین مردم باشند و لبخند بر لبشان بنشانند. دلم می‌خواهد عروسک‌هایی بسازم که یادآور بخشی از هویت ما باشند که به مرور از یاد رفته است.
نظر شما