در همین شهر بود که هنری فورد ـ از پیشتازان صنعت خودرو در اوایل قرن بیستم ـ برای اولین بار با راه‌اندازی خط مونتاژ، شروع به تولید انبوه سواری برای مردم عادی کرد.
همین عاملی شد تا شهر خیلی‌زود به قلب صنایع خودروسازی آمریکا تبدیل شود. دی‌ماه امسال برای صد و یکمین سال، دیترویت میزبان یکی از قدیمی‌‌ترین و مهم‌ترین رویدادهای دنیای اتومبیل بود؛ نمایشگاه بین‌المللی خودروی آمریکای شمالی. باز هم همه غول‌های صنعت، جمع شده بودند برای فخرفروشی با آخرین محصولات‌شان. مثل همیشه تلاش بازیگران اصلی بازار خودرو در این نمایشگاه، مبتنی بر ارائه نمونه‌های زیبا، پرقدرت و پیشرفته بود اما به تایید همه کارشناسان، نمایشگاه امسال یک تم پررنگ داشت؛ یعنی شدیدا سبز بود.
از سال‌های پایانی قرن بیستم، شرکتهای بزرگ خودروساز (به‌خصوص اروپایی‌ها و ژاپنی‌ها) سال به سال توجه بیشتری به رعایت نکات محیط‌زیستی و پایین آوردن میزان آلایندگی خودروهایشان نشان می‌دادند اما در مقابل جریان اصلی اتومبیل‌سازی در دنیا، تامدت‌ها ساخت ماشین‌هایی که با محیط‌زیست سازگاری بالاتری داشته باشند، بیشتر به یک کار فانتزی و شیک شبیه بود.
اما مسائل مختلفی (مانند بالا رفتن حساسیت‌های زیست‌محیطی در بین مردم و دولت‌ها و البته گرانی نفت و سوخت‌های فسیلی در سال‌های اخیر) باعث شدند تا منحنی تقاضا برای خودروهای سبز با شیبی قابل توجه رو به بالا برود. همین عاملی شد تا خودروسازها ماجرا را جدی بگیرند تا جایی که حتی شرکتهای پرنخوت آمریکایی هم ـ که روزی افتخارشان ساختن ماشینهای بزرگ پرقدرت و پرمصرف بود- بودجه‌های سنگینی برای تحقیق و توسعه خودروهای سبز و کم‌مصرف کنار بگذارند.
نمایشگاه دیترویت 2008 را می‌شود نقطه عطفی در مسیر سبز شدن صنعت خودروسازی بدانیم. امسال موضوع اصلی رقابت بین شرکتهای حاضر در نمایشگاه، گرفتن حداکثر توان از منابع انرژی نو و غیرفسیلی بدون افت کارایی بود. در غرفه‌های مختلف، انواع و اقسام خودروهای هیبریدی، الکلی، هیدروژنی، دیزلی، پیل سوختی و برقی به نمایش گذاشته شده بودند. ماجرا آن‌قدر شور شده که روحیه سبز‌شدن حتی به کلاس ماشینهای اسپرت پرقدرت مسابقه‌ای هم رحم نکرده است.
اوضاع فروش خودرو در اروپا و آمریکا تعریف چندانی ندارد، بهتر بگوییم بازار بحرانی است و چشم‌انداز خوبی هم دیده نمی‌شود. در چنین حالتی، خودروسازها امیدوارند ارائه انبوه خودروهای سبز، انگیزه‌ای قوی برای مشتریان اشباع‌شده غربی ایجاد کند.
در اینجا نگاهی داریم به بعضی خودروهای پیشرفته سبزی که امسال در شهر موتور، چشم‌ها را خیره کردند.
دهلی به جای دیترویت
برای بعضی‌‌ها، سال نو (میلادی) به جای اول ژانویه، با حدود 10 روز تاخیر شروع می‌شود؛ دست‌اندرکاران صنایـــع خودروسازی و علاقه‌مندان جدی دنیای ماشین، سال کاری خودشان را با نمایشگاه خودروی دیترویت میزان می‌کنند. امسال هم همین‌طور بود؛ خودروسازان بزرگ منتظر بودند تا با یک نمایش پرشکوه، اراده‌شان را برای غلبه بر شرایط پیچیده بازار نشان بدهند.
تقاضای اتومبیل در کشورهای در حال توسعه، روزبه‌روز بیشتر می‌شود اما فروش خودرو در کشورهای صنعتی تعریفی ندارد و حتی می‌شود اوضاع را بحرانی دانست.
در همین روزها و در حالی که همه راهی «شهرموتور» شده بودند، یک اتفاق، نگاه‌های متعجب را از آمریکای شمالی به سمت آسیا برگرداند. جالب اینکه منشأ این ماجرا، ژاپن و کره جنوبی (مکان خودروسازهای بزرگ آسیایی) یا حتی چین نبودند؛ این‌بار سیه‌چرده‌های شبه‌قاره بودند که همه را انگشت به دهان کردند.
خبر به ظاهر ساده بود؛ «یک شرکت هندی، ارزان‌ترین ماشین دنیا را رونمایی کرد؛ تاتا نانو، یک ماشین جمع و جور 4نفره به قیمت 2500 دلار». شرکت تاتا از شرکتهای صنعتی بزرگ و قدیمی هند است که هر چند در زمینه ساخت انواع خودرو برای بازار داخلی هند سال‌ها سابقه دارد، اما هیچ‌گاه به عنوان یک بازیگر پرقدرت صنعت اتومبیل در سطح جهانی شناخته نمی‌شد. تاتا در دیترویت امسال غرفه نداشت اما توانست از در دهلی‌نو، بازار را تکان بدهد.
شرکتهای بزرگ خودروسازی همین یکی را کم داشتند. دلایلی مانند بالارفتن مالیات‌ها، گرانی مواد سوختی و افزایش حساسیت‌ها درباره آلودگی و مسائل زیست‌محیطی، باعث کاهش محسوس فروش خودرو در برخی کشورهای صنعتی شده. در این اوضاع، امید خودروسازها بیشتر به بازارهای در حال رشدی مثل چین، هند و اروپای شرقی است.
رمز موفقیت در چنین بازارهایی، عرضه خودروهای ارزان‌قیمت است اما هر جور حساب کنید، ساخت یک خودروی 2500 دلاری در کشوری مثل آلمان، ممکن نیست. در این اوضاع، تاتا در بدترین زمان به سراغ رقبای بزرگ آمده و با تکیه بر نقاط قوتی مثل مواد اولیه و نیروی کار ارزان‌تر، عزم جزم کرده تا سهم قابل توجهی از بازار آینده خودروی دنیا را مال خود کند! تاتا نانو به زودی قرار است در آسیای شرقی و آفریقا توزیع شود. باید کمی صبر کرد و دید در این مسابقه جدید، سکوهای اول به چه کسی می‌رسد؛ نامداران قدیم یا بازیگران گمنام جدید.
مزدا فورای
یکی از ستاره‌های نمایشگاه امسال، بدون شک «صدای باد» (معنی اسم خودرو در زبان ژاپنی) بود. موتور این خفاش سریع 054 اسب بخار قدرت دارد و به‌طور کامل با الکل اتانول کار می‌کند. مزدا با طراحی این نمونه می‌خواهد حضور سبزی در کلاس ماشینهای مسابقه‌ای شهری داشته باشد.
فیسکر کارما
هنریک فیسکر ـ طراح ارشد سابق شرکت آستون مارتین و طراح ماشینهای برجسته‌ای مانند BMW Z8 ـ امسال با اولین محصول سبز شرکت جدیدی که به نام خودش ثبت کرده، در دیترویت حاضر شده بود. این ماشین 4 در دارای یک باتری قوی برای تکمیل موتور است و می‌تواند با ترکیب باتری و یک باک پر از بنزین، بیشتر از 1100 کیلومتر راه برود. فیسکر امیدوار است کارما را تا سال آینده وارد بازار کند.
فراری F430
نهضت سبز به قدری فراگیر شده که حتی شرکتی مثل فراری هم که تخصص‌اش در ساخت ماشینهای مسابقه‌ای و اسپرت گران‌قیمت است، برای حفظ جایگاه برترش در بازار به طراحی‌های سازگار با محیط‌زیست روآورده است.
حاصل تلاش غول ایتالیایی، یک ماشین کوپه (2در) است که موتور آن برای کار با E85 (ترکیب 85 درصد الکل اتانول و 15 درصد بنزین) ساخته شده.
کادیلاک پرووک
این نمونه هم حاصل تحقیقات جنرال موتورز در حوزه پیل‌های سوختی است. پیل سوختی این خودروی 4در با استفاده از یک منبع هیدروژن 7 کیلویی می‌تواند جریان الکتریسیته لازم برای حرکت 3 موتور برقی (یکی برای محور جلو و 2تا برای چرخ‌های عقب) را تامین کند.
شورولت ولت
در بین شرکتهای خودروساز آمریکایی، «جنرال‌موتورز» اولین جایی بود که بحث خودروهای سبز را جدی گرفت و کار روی انواع مختلف این خودروها را شروع کرد. اولین محصول جدی GM، این خودروی برقی است که باتری‌های آن توسط یک موتور بنزینی یا اتانولی شارژ می‌شوند. «ولت» قرار است تا سال 2010 به بازار بیاید.
تویوتا A-BAT
تویوتا بدون تردید پیشکسوت تولید خودروهای هیبریدی در جهان است که مدل «پیروس» آن (نگاه کنید به صفحه دانش همشهری جوان شماره 142) حدود 10 سال است در بازار حضور دارد. تویوتا امسال به جز نمونه هیبریدی، برخی مدل‌های معروف مثل «کمری» و یک وانت هیبریدی پرقدرت را هم به نمایش گذاشته بود.
