هرچند هنوزهم چون چند سال اخیر هیچ‌چیز قطعی نیست و حتی شاید بار دیگر پرونده بنزین دوباره به بایگانی فرستاده شود، اما فعلاً گفته می‌شود با تصمیم سران قوای سه‌گانه، از اوایل خردادماه، سهمیه‌بندی بنزین و احیای کارت‌های سوخت عملیاتی خواهد شد اما هنوز عدد و رقم رسمی درباره میزان سهمیه یا محدوده تغییر قیمت بنزین اعلام نشده است.
یافته‌های همشهری نشان می‌دهد فعلاً شورا برای احیای نظام سهمیه‌بندی به توافق اولیه رسیده اما همچنان بحث و بررسی روی نحوه تغییر قیمت‌ها ادامه دارد. یک منبع آگاه در گفت‌وگو با همشهری از جدی شدن بحث در شورا برای افزایش ۳۰درصدی قیمت بنزین یارانه‌ای و محدود کردن آن به سهمیه حدود ۶۰لیتری برای خودروهای شخصی خبر داد. او همچنین از مطرح بودن قیمت ۲۵۰۰تومان برای هر لیتر بنزین آزاد خبر داد که هنوز به تصمیم‌گیری نهایی نرسیده است. طبق گفته این منبع آگاه، فعلاً چالش اصلی در مباحث شورای هماهنگی اقتصادی، ماجرای تغییر قیمت گازوئیل است که بنا بر سناریوهای پیشنهادی باید به حوالی ۶۰۰تومان برسد اما تبعات این اقدام نگرانی‌هایی برای تصمیم‌گیران ایجاد کرده که باعث تجدید مباحث مربوط به آن شده است.
- شواهد احیای نظام سهمیه‌بندی
به گزارش همشهری، از سال ۹۴که با حذف سهمیه‌بندی بنزین، قیمت این حامل انرژی روی هزار تومان تثبیت و تک‌نرخی شد، همواره در لوایح بودجه هرسال به دولت اجازه داده می‌شد بهای فروش حامل‌های انرژی را تا ۵درصد کمتر از نرخ فوب خلیج‌فارس افزایش دهد اما دولت از این اختیار استفاده نکرد و بنزین همچنان لیتری هزار تومان فروخته شد. امسال اما، از یک‌سو با جهش میزان مصرف بنزین در کشور و از دیگر سو با افزایش صرفه اقتصادی قاچاق آن به‌دلیل جهش نرخ ارز،
بحث به‌روزرسانی قیمت حامل‌های انرژی و حذف رانت سنگین مستتر در آن برای قاچاقچیان قوت گرفت و همین موضوع در اواخر سال گذشته به ثبت‌نام دوباره از خودروهای بنزینی فاقد کارت سوخت انجامید. کارت‌هایی که این بار با شکل و شمائلی متفاوت و بر بستر حساب بانکی و کد ملی افراد صادر شد و این امکان را فراهم کرد تا اگر قرار است تخصیص سهمیه بنزین به کد ملی افراد عملیاتی شود، ایجاد بستری برای خریدوفروش و استفاده از این سهمیه‌ها میسر باشد.
- اختلاف و احتیاط در تصمیم‌گیری
در چندماه اخیر، به‌خصوص از زمان آغاز بررسی لایه بودجه سال ۹۸در مجلس، بحث درباره افزایش قیمت حامل‌های انرژی بالا گرفت. در این میان نمایندگان مجلس راهکارهای متفاوتی مثل تخصیص سهمیه بنزین به کد ملی افراد، احیای نظام سهمیه‌بندی قبلی و... را مطرح کردند. در این ماه‌ها خبرهای ضدونقیضی درباره تغییر یا عدم‌تغییر قیمت بنزین در آینده منتشر شد و هر بار با تأیید و تکذیب این خبرها غائله به پایان رسید. در چندماه اخیر، در همه بحث‌هایی که درباره تغییر قیمت حامل‌های انرژی مطرح بوده،
نوعی احتیاط و اختلاف در مورد خروجی تصمیم اتخاذ شده دراین‌باره وجود داشته است. از یک‌سو افزایش مصرف و قاچاق فرآورده‌های سوختی، بالابردن قیمت‌ها را ناگزیر کرده و در مقابل تنگنای معیشتی مردم متولیان امر را به فکر بازخوردهای این تصمیم‌گیری انداخته است. حالا اما چند روزی است که خبر ورود شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه به این ماجرا رسانه‌ای شده و به داغ شدن تنور شایعات ضدونقیض از تحولات قریب‌الوقوع در قیمت فرآورده‌های نفتی دامن زده است.
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در نخستین واکنش به خبرهایی که در مورد تصمیم‌گیری شورای هماهنگی سه قوه در بحث بنزین منتشر شد، هرگونه تصمیم‌گیری درباره نرخ بنزین را رد کرد اما پذیرفت که در آخرین جلسه شورای هماهنگی اقتصادی، روی سناریوهای مختلف قیمت بنزین بحث شده است. در این میان یک مقام آگاه در وزارت نفت نیز به تسنیم گفت: فعلا هیچ تصمیمی در زمینه ۲نرخی شدن بنزین نهایی نشده و هیچ ابلاغی نیز در این خصوص صورت نگرفته است. بر این اساس می‌توان استنباط کرد که بحث تغییر قیمت و سهمیه بنزین جدی‌تر شده و تغییر آن با رأی شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا ناگزیر خواهد بود و فقط تصمیم‌گیری درباره اجرای یکی از سناریوهای پیشنهادی باقی مانده است.
- شواهد گران شدن بنزین
در شرایطی که بحث‌های جسته‌وگریخته‌ای درباره تغییرات احتمالی نرخ حامل‌های انرژی انجام می‌شود و البته هیچ‌کدام از این بحث‌ها به‌صورت رسمی تأیید نشده است، به‌تازگی رئیس انجمن جایگاه‌داران سی‌ان‌جی از قطعی بودن افزایش ۹.۵ درصدی قیمت CNG از ابتدای خردادماه طبق مصوبه دولت خبر داده که اجرای آن به افزایش قیمت بنزین گره خورده است. اردشیر دادرس گفته است: انتظار می‌رود در اصلاحات جدید قیمت CNG معادل ۲۰درصد قیمت بنزین باشد که در این صورت پیش‌بینی می‌شود قیمت بنزین آزاد به ۲۲۵۰تومان افزایش یابد، یعنی ۱۲۵درصد رشد کند.
به‌گزارش همشهری، اگر طبق ادعای رئیس انجمن جایگاه‌داران CNG، افزایش قیمت این سوخت قطعی و نهایی باشد، پیرو آن باید قیمت بنزین نیز افزایش پیدا کند تا صرفه اقتصادی و رغبت استفاده از CNG در خودروها پابرجا بماند و این یعنی تغییر قیمت بنزین، هر مقداری که باشد، به‌احتمال‌قوی از اوایل خرداد و شاید با اندکی تأخیر پس از اجرایی شدن افزایش قیمت CNG، عملیاتی خواهد شد.
- افزایش قیمت سوخت گرهی از کار باز می‌کند؟
براساس معتبرترین سناریوهایی که برای تغییر قیمت بنزین و گازوئیل مطرح شده، احتمالاً به‌زودی قیمت فروش فراورده‌های نفتی در جایگاه‌های توزیع سوخت سراسر کشور بین ۳۰تا ۱۵۰درصد (بسته به سناریوی اجرا شده) افزایش می‌یابد. در این صورت به‌نظر می‌رسد حداقل در یک بازه یک‌ساله، یکی از اهداف بالا بردن قیمت بنزین یعنی مهار روند رو به رشد مصرف سوخت محقق شود و سرانه مصرف بنزین در کشور حدود ۱۰تا ۱۵درصد کمتر شود اما این اتفاق یقیناً نمی‌تواند برای مدت طولانی مفید باشد چراکه به‌واسطه نسبی‌بودن قیمت‌ها،
وقتی قیمت جدید بنزین برای یک سال ثابت بماند، رشد نرخ تورم و به‌روزرسانی قیمت‌ها باعث می‌شود دوباره قیمت بنزین داخلی در مقایسه با دیگر کالاها پایین بماند و دوباره مصرف افزایش پیدا کند. در مورد دومین هدف تغییر قیمت حامل‌های انرژی، یعنی کاهش حاشیه سود قاچاق سوخت و جلوگیری از اتلاف منابع ملی نیز باید گفت افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی در داخل براساس هرکدام از سناریوها که عملیاتی شود قادر نخواهد بود نرخ سوخت داخلی را حتی به نصف قیمت سوخت در کشورهای همجوار و نرخ فوب برساند و قاچاق سوخت همچنان سودآوری هنگفتی خواهد داشت.
در ژوئن ۲۰۱۹قیمت هر لیتر بنزین در ترکیه به ۱.۲۷دلار رسیده که براساس دلار ۱۳هزارتومانی، معادل ۱۶هزار و ۵۰۰تومان خواهد بود. در این کشور که یکی از مقاصد عمده قاچاق گازوئیل ایران محسوب می‌شود، هر لیتر گازوئیل نیز نزدیک به بنزین قیمت دارد و مطمئناً رساندن قیمت گازوئیل داخلی به ۶۰۰تومان قادر نیست صرفه اقتصادی قاچاق این فرآورده را به ترکیه از بین ببرد. در پاکستان نیز که عمده‌ترین مقصد قاچاق بنزین از ایران به شمار می‌رود، قیمت بنزین اخیرا با ۶ روپیه افزایش به ۹۸.۸۹روپیه برای هر لیتر رسیده که با احتساب ارزش ۹۴۰ریالی هر روپیه در ایران، هر لیتر بنزین در این کشور حدود ۹۳۰۰تومان فروخته می‌شود. همچنین اخیراً قیمت بنزین در عربستان ۵ درصد افزایش یافته و به ۱.۴۴ ریال سعودی در هر لیتر رسید که با احتساب نرخ برابری ۴هزارتومانی ریال عربستان با ریال ایران، قیمت هر لیتر بنزین در این کشور ۴۷۵۰تومان است.
نظر شما