دکتر سید جمال سعید واقفی، در گفتگو با همشهری، ضمن بیان اینکه وجود محصولات غیراستاندارد بهداشتی یک ضعف برای وزارت بهداشت و درمان کشور است که ارتباط مستقیم با سلامت مردم دارد، افزود: مواد آرایشی - بهداشتی که حتی از کانال‌های رسمی و با مجوز‌های وزارت بهداشت و درمان وارد کشور می‌شوند و بسته بندی پلمب شده ندارند به راحتی توسط افراد سود جو تخلیه و با مواد دیگری پر می‌شوند که ممکن است عوارض بسیار بدی را به‌دنبال داشته باشند.
دکتر واقفی گفت: متأسفانه این موارد برای خود ما که متخصص در این حوزه هستیم به‌دلیل تشابه رنگ و غلظت و شکل و... قابل تشخیص نیست و وای به حال مصرف‌کنندگان که هیچ آگاهی از کم و کیف این مواد ندارند و به صرف دیدن برچسب وزارت بهداشت روی آنها، اعتماد نموده و خریداری می‌کنند.
دبیر انجمن داروسازان با بیان اینکه مواد وارداتی آرایشی- بهداشتی که امروزه مصرف بسیار بالایی نیز در جامعه ما پیدا کرده‌اند حتما باید پلمب داشته باشند و وزارت بهداشت به واردکنندگانی که این مسئله را رعایت نمی‌کنند نباید مجوز ورود صادر کند، افزود: البته حتی محصولاتی که بسته بندی پلمب هم دارند گاهی توسط افراد سود جو و متخلف باز شده و محتویات آن با مواد دیگری جایگزن و مجددا پر شده و پلمب می‌شوند چه رسد به اینکه مواد اصلا پلمب نباشند.
وی گفت: در برخی موارد متخلفان حتی قالب ظرف و برچسب مواد خارجی را ساخته و با موادی بسیار متفاوت با آنچه روی ظرف درج شده است پر می‌کنند که این مسئله سلامت مردم را تهدید می‌کند درحالی‌که آنان با پرداخت هزینه‌های بسیار زیاد برای تهیه مواد خارجی و با اطمینان از برچسب وزارت بهداشت باز هم معلوم نیست واقعا چه مصرف می‌کنند.
وی از مردم درخواست کرد، تا برای حفظ سلامت و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های پوستی، آلرژی و... هنگام خرید و مصرف اقلام آرایشی و بهداشتی از خرید هر گونه اقلام بدون پروانه ساخت معتبر با مجوز ورود از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین مواد غیرپلمب جداً خودداری کنند.
قانون را بدانید
بر اساس ماده 11 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، باید روی تمام اقلام خارجی برچسب فارسی نویسی نام محصول، نام تجارتی، تاریخ تولید و انقضاء، شماره مجوز ورود از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نام شرکت وارد کننده درج شده باشد و اقلام خارجی بدون برچسب فارسی نویس به‌دلیل احتمال تقلبی بودن حتی اگر دارای نامهای معروف باشند غیرقابل مصرف هستند، ضمن اینکه خرید و فروش هر نوع دارو به هر شکل خارج از داروخانه اکیداً ممنوع است.
کارشناسان می‌گویند مواردی همچون شماره ثبت، شماره بهره‌برداری و بارکد به هیچ عنوان نشانه مجوز تولید بهداشتی نیست و مواد آرایشی و بهداشتی حتماً باید دارای پروانه ساخت یا مجوز رسمی ورود از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی باشند و به تاریخ انقضای این مواد نیز توجه شود.
همچنین وضعیت ظاهری تمام اجناس آرایشی- بهداشتی باید کاملا مناسب باشد و هرگونه تغییر رنگ، بو و تغییر حالت فیزیکی نشانه عدم مطابقت با ویژگی‌های مربوطه آن جنس است و این‌گونه مواد غیرقابل مصرف هستند.
مندرجات وزارت بهداشت روی مواد وارداتی به سه شکل برچسب، مهر (مانند درج تاریخ تولید و انقضای مواد) یا به صورت فارسی نویس روی برچسب اصلی ظرف است که نوع اخیر، بهترین نوع ممکن برای غیرتقلبی بودن آن است.
با این‌حال، یکی از کارشناسان وزارت بهداشت در پاسخ به این سؤال همشهری که اصلا چرا وزارت بهداشت به مواد وارداتی غیرپلمب مجوز ورود می‌دهد گفت: چگونگی عرضه مواد تولید شده به‌عهده خود شرکت تولید‌کننده آن محصول است و ما نمی‌توانیم برای آنها چارچوب و ضابطه‌ای تعریف کنیم اما مصرف‌کنندگان مختارند که محصولات پلمب‌شده را بخرند یا نخرند.
مراقب تقلب باشید
ایران سومین کشور مصرف‌کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه است و بنابر برآوردهای غیررسمی 25 تا 30درصد کل این محصولات تولیدات کشورهای دیگر است. دکتر مسعود ملکی، متخصص پوست درباره عوارض محصولات تقلبی می‌گوید: محصولات بهداشتی پوست و مو که تقلبی باشند ممکن است از دو جنبه مضر باشند، اول از نظر اقتصادی، یعنی به‌رغم قیمت نسبتاً بالا خواسته بیمار برآورده نمی‌شود، به‌عنوان مثال، شامپو ضدشوره ممکن است تنها شامپوی معمولی باشد و باعث رفع شوره سر نشود. دوم، در برخی موارد ممکن است موارد مورد استفاده در یک محصول بهداشتی و آرایشی از کیفیت پایین برخوردار بوده و استانداردهای لازم در تهیه آن رعایت شود و در نتیجه باعث عوارضی مانند خارش، قرمزی و حساسیت پوست، ریزش مو، موخوره و تغییر قوام مو می‌شود.
وی در ادامه به خانواده‌ها توصیه می‌کند: برای خرید محصولات آرایشی- بهداشتی به داروخانه‌ها و فروشگاه‌های معتبر مراجعه و به هنگام خرید به برچسبهای وزارت بهداشت روی این کالاها توجه کنید. دکتر ملکی می‌گوید: در سال‌های اخیر محصولات بهداشتی ایرانی نظیر شامپو، صابون، کرمهای مختلف همچون کرم ضد آفتاب با کیفیت مناسب تولید و توزیع می‌شود که علاوه بر صرفه اقتصادی، کیفیت مناسب‌تری هم نسبت به بسیاری از محصولات خارجی موجود در بازار دارند، زیرا حداقل خطری که برای محصولات خارجی وجود دارد تقلبی بودن آنهاست.
با همه این اوصاف مسئولیت داروخانه‌ها در عرضه محصولات استاندارد را هم نباید نادیده گرفت، چنانچه روز گذشته دبیر انجمن داروسازان ایران، با اشاره به وقوع حداقل تخلفاتی که در برخی داروخانه‌ها اتفاق می‌افتد، به مهر گفت: بنده به صراحت اعلام می‌کنم که 80 درصد تخلفات دارویی (قاچاق و خرید دارو خارج از شبکه توزیع رسمی) در داروخانه‌های اجاره‌ای مشاهده می‌شود.
وی افزود: از اول بهمن، 60 داروخانه متخلف تعطیل خواهد شد. به گفته دبیر انجمن داروسازان ایران، این تعطیلی از یک هفته تا یکسال با توجه به نوع تخلفات داروخانه‌ها خواهد بود.
