او ديروز ساعاتي بعد از آنكه در كنگره جهاني نفت در استانبول جايزه يك عمر دستاورد كاري به‌عنوان مدير كهنه‌كار انرژي را دريافت كرد و به همكارانش گفت دلش براي آنها تنگ مي‌شود، عازم نخستين ماموريت كاري خود به‌عنوان وزيرخارجه آمريكا شد؛ ماموريت براي حل بحران ميان كشورهاي عربي در خاورميانه با ديپلماسي موسوم به رفت و برگشت.
تيلرسون ديروز بعد از ديدار با رئيس‌جمهور تركيه و گفت‌وگو با او درباره جنگ سوريه و بحران عربي، عازم كويت شد. تيلرسون بعد از كويت به قطر و عربستان مي‌رود و بعد دوباره به كويت برمي‌گردد. اگر چه در 6ماهي كه از شروع به‌كار دولت جديد آمريكا و تيلرسون مي‌گذرد، او سفرهاي زيادي داشته و ازجمله به كره‌جنوبي و استراليا و كشورهاي اروپايي و عربي رفته، اما اين سفر از آن جهت نخستين ماموريت او خوانده مي‌شود كه قرار است نقش‌آفريني براي حل بحران انجام دهد.
- نقش آمريكا در دعواي عربي
موضع تيلرسون و وزارت خارجه آمريكا در بحران پيش آمده ميان كشورهاي عربي با قطر، تفاوت قابل توجهي با كاخ سفيد و شخص دونالد ترامپ داشت. بعد از آنكه عربستان، امارات، مصر و بحرين‌ماه گذشته به‌صورت ناگهاني روابط خود را با قطر قطع كردند و اين كشور را تحت محاصره و تحريم قرار دادند، ترامپ كه به تازگي از سفر رياض برگشته بود، در پيام توييتري تلويحا از موضع سعودي‌ها در اين دعوا دفاع كرد.
اما تيلرسون كه به همراه جيمز متيس وزيردفاع در سفر استراليا بود، در كنفرانس خبري مشترك در موضعي بي‌طرفانه گفت كه كشورهاي عربي بايد با گفت‌وگو مشكلات خود را حل كنند. اين موضع بي‌طرفانه وزيرخارجه آمريكا در روزهاي بعدي بحران، به موضعي جانبدارانه از قطر تبديل شد. سخنگوي وزارت خارجه آمريكا در سومين هفته از شروع بحران، به خبرنگاران گفت، عربستان و متحدانش هنوز سندي در تأييد ادعاها و اتهامات‌شان عليه قطر ارائه نداده‌اند.
تيلرسون همچنين شروط تعيين شده توسط جبهه سعودي براي قطر را دشوار و بعضي از آنها را غيرقابل اجرا خوانده بود. اگر چه در اين يك ماهي كه از شروع بحران كشورهاي عربي با قطر مي‌گذرد، تيلرسون دو بار حضوري و چندبار هم تلفني با وزراي خارجه عربستان و امارات گفت‌وگو كرده، اما به‌نظر مي‌رسد در دعواي عربي تيلرسون مانند ترامپ به‌صورت همه‌جانبه از سعودي‌ها دفاع نكرده‌است. شايد يكي از دلايل اين موضوع، حضور پايگاه نظامي آمريكا در قطر باشد.
قطر كه با اتهام حمايت از تروريسم از سوي همسايگان عربش روبه‌رو شده، در پايان مهلت تعيين شده شروط 13گانه كشورهاي عربي را رد كرد. كاهش سطح ارتباط با ايران، تعطيلي پايگاه نظامي تركيه، تعطيلي شبكه الجزيره و پرداخت غرامت ازجمله اين شروط بود. در مقابل، اين كشورها بعد از نشستي در قاهره، گفتند كه تدابير جديدي عليه قطر اعمال مي‌كنند. هنوز اين تدابير اعلام نشده اما بعد از اين اتفاق، وزارت خارجه آمريكا پيش‌بيني كرد كه اين بحران طولاني شود.
- مداخله مستقيم
آخرين موضعگيري تيلرسون درباره دعواي عربي، سخني بود كه در حاشيه اجلاس گروه 20در آلمان به خبرنگاران گفت: كشورهاي عربي بايد خودشان مشكل‌شان را حل كنند. حالا اما او مستقيما وارد عمل شده و قرار است از امروز تا هفته آينده را به سفر و گفت‌وگو براي حل اين بحران بگذراند. قطري‌ها از ميانجيگري آمريكا استقبال كرده‌اند.
- وزير منزوي و منفعل
تيلرسون كه از مديران ثروتمند نفتي آمريكاست، به‌شدت مورد انتقاد رسانه‌ها و ديپلمات‌هاي كهنه‌كار كشورش قرار دارد. روزنامه نيويورك‌تايمز همين هفته ، تيلرسون را يك بروكرات بي‌فايده، منفعل و منزوي خواند كه نه تخصصي براي وزارت خارجه دارد و نه از قابليت هماهنگي حتي با رئيس‌جمهور برخوردار است. او كه با ثروتي معادل 245ميليون دلار از ميليونرهاي كابينه ترامپ است با مديران و ديپلمات‌هاي وزارت خارجه ارتباطي ندارد و گفته مي‌شود كه حتي تلفن‌هاي آنها را هم جواب نمي‌دهد.
- رقابت ميان وزرا و داماد ترامپ
روزنامه نيويورك‌تايمز درباره سفر تيلرسون به خاورميانه نوشته‌است، برخي در كاخ سفيد مي‌گويند بحران قطر به ميداني براي تقابل ميان دو وزير كابينه ترامپ با داماد او تبديل شده‌است. به نوشته اين روزنامه، تيلرسون مي‌خواهد با مداخله مستقيم در بحران قطر، ثابت كند كه سياست خارجي آمريكا تحت اداره اوست نه جرد كوشنر، داماد ترامپ.
نظر شما