در طول سفر، شرايط متفاوت مي‌شود و موقعيت از ثبات چنداني برخوردار نيست. در اين شرايط آيا پدر و مادر باز هم بايد بر اعمال قوانين پافشاري كنند؟ آيا اقتضائات سفر، ايجاب نمي‌كند كه در قوانين روزمره تجديدنظر شود و قواعد جديدي متناسب با شرايط جديد برقرار شود؟ آيا مي‌توان از اين دگرگوني در چارچوب‌ها، بهره‌برداري‌هاي تربيتي نيز كرد؟ آيا قوانيني هم داريم كه اتفاقا در سفر بايد بيشتر جدي گرفته شوند و روي آنها تأكيد بيشتري شود؟
- هله‌هوله‌هاي جهان به‌پا خيزيد!
كنارگذاشتن موقت بعضي قوانين در سفر، به آسان‌شدن و لذت بردن هرچه بيشتر از دوران كوتاه مسافرت كمك ميكند و در عين حال خلل چنداني در روند تربيتي فرزندان وارد نمي‌كند. كودكاني كه در حالت عادي، قانون را درك مي‌كنند، متفاوت‌بودن موقعيت سفر و موقت‌بودن دوران قانون‌شكني را نيز درك مي‌كنند.
اين كودكان حتي مي‌توانند بين چارچوب‌هاي موجود در خانه مادربزرگ با خانه خودشان تمايز قائل شوند و درك كنند كه هر موقعيتي، مجموعه قوانين خاص خود را دارد و بدين‌ترتيب، كنارگذاشتن برخي قوانين در سفر، موجب نمي‌شود تا قبح قانون‌شكني به‌كلي پيش چشم آنها از بين برود و بايدها و نبايدهاي تربيتي برايشان لوث شود.
البته طبيعي است كه پس از سفر، چند روزي زمان مي‌برد تا شرايط عادي شود و كودك رعايت قواعد پيشين را ازسر بگيرد. اما به آرامشي كه در سفر به ارمغان مي‌آورد، مي‌ارزد. مثال‌هاي اين قانون‌شكني شامل چنين مواردي است: بازي‌كردن با تبلت و موبايل بيش از حد معمول، تلويزيون ديدن زياد، خوردن خوراكي‌هاي فاقد ارزش غذايي همچون چيپس و پفك، خوابيدن در كنار والدين، بيرون‌رفتن با لباس خانگي و... .
- خودمان دستي‌دستي مي‌شكنيم!
برخي از قانون‌شكني‌ها همچون واكسن عمل مي‌كنند. ما نمي‌توانيم تا هميشه بالاي سر فرزندمان باشيم و به‌طور كامل او را از برخي ممنوعات پرهيز بدهيم. چه خوب است كه در مورد ممنوعاتي كه خطر غيرقابل جبران ندارند و مي‌شود گاهي سراغشان رفت، خودمان بستر امتحان‌كردن آنها را در سفر فراهم كنيم؛
براي مثال خوردن نوشابه يا فست‌فودها از اين‌دسته هستند. در اين مواقع، والدين بايد تصريح كنند كه چنين برنامه‌هايي تنها در سفر قابل انجام و پذيرش است و در غيرآن، خطا محسوب مي‌شود. البته اين تأكيدتان درحدي باشد كه خودتان و كودكان، كار را با عذاب وجدان انجام ندهيد تا عيش‌تان خراب نشود!
- خط قرمزهاي خدا
برخي از قوانين ما در زندگي، برگرفته از دستورالعمل‌هاي ديني هستند. در مورد مسائلي كه با اين خط قرمزها پيوند دارند، تا آنجا تساهل به خرج دهيد كه چارچوب شرع اجازه مي‌دهد. براي مثال، دختر 9ساله شما دوست دارد در فضاي باز طبيعت با ساير كودكان بدود و جست‌وخيز داشته باشد و ممكن است پوشش معمول او برايش دست و پا گير باشد. مي‌توانيد از قبل لباسي سبك و راحت اما پوشيده به همراه خود بياوريد تا در آن موقعيت، مورد استفاده فرزندتان قرار بگيرد.
بدين‌ترتيب هم دستور خداوند اجرا شده، هم خاطره بدي از ممانعت پوشش ديني براي بازي و فعاليت زياد، در ذهن دخترتان ايجاد نشده است. راهكار ديگر در اين رابطه، رفتن به فضاهاي كاملا بكر و خلوت از طبيعت است كه مي‌تواند آزادي بيشتري براي فرزندان به همراه داشته باشد.
- حرف مرد
معدود قوانيني هم هستند كه اتفاقا در زمان سفر بايد حتما جدي گرفته شوند و بيش از پيش روي آنها تأكيد شود؛ براي مثال امنيت كودكان در ماشين از اين موارد است. كودكان از همان سنين پايين جدي بودن بزرگ‌ترها روي يك مسئله را متوجه مي‌شوند. چنانچه شما عزم جدي داشته باشيد كه در زمان حركت ماشين، كودك حتما در صندلي خود مستقر باشد و كمربند ايمني را ببندد، او كم‌كم اين قاعده را مي‌پذيرد و به آن تن درمي‌دهد حتي اگر در دفعات اول گريه و زاري زيادي به‌راه بيندازد و شما مجبور شويد انواع و اقسام باج‌هاي قانون‌شكنانه را به او بدهيد تا اين يك قانون را حفظ كنيد.
براي اينكه جايگاه كلام شما خدشه‌دار نشود و از طرفي كودك نيز بيش از اندازه آزرده نشود، مي‌توانيد در مواقعي كه كودك از نشستن خسته شده است و به شدت بي‌تابي ميكند، ماشين را متوقف كنيد و كمي در فضاي آزاد با او بازي كنيد تا براي ادامه مسير انرژي كسب كند.
- نه سيخ نه كباب
بديهي است كه در مسافرت برنامه خواب و خوراك كودكان به‌هم مي‌ريزد. در اينجا هم سعي كنيد تنها به حداقل‌هايي از قوانين تغذيه و خواب بسنده كنيد كه تضمين‌كننده آرامش شما در سفر است و بيشتر از آن سختگيري نكنيد؛ براي مثال، برخي كودكان با جابه‌جاشدن ساعت خوابشان به‌شدت آشفته مي‌شوند يا اگر غذايشان را به‌موقع دريافت نكنند، ضعف بدني بر آنها اثر ميكند و عصبي مزاج مي‌شوند.
سعي كنيد در اين موارد، حداقل‌هاي لازم را براي آنها فراهم كنيد اما براي بيشتر از آن، خودتان را به آب و آتش نزنيد و با دير خوابيدن و دير بيدارشدن فرزندان در سفر، مقابله نكنيد. همچنين در مورد رعايت بهداشت و پاكيزگي، تنها در حدي به قواعدتان براي پيشگيري از بيماري‌ها بها بدهيد كه مطمئنيد عدم‌رعايت آنها موجب بيماري فرزند مي‌شود و كام شما را در سفر تلخ ميكند؛
براي مثال كودكي كه مستعد عفونت ادراري است و بايد ملاحظات خاصي براي او رعايت شود، يا كودكي كه معمولا پس ازدست‌زدن به آب‌هاي موجود در مكان‌هاي عمومي مثل حوض پارك‌ها بيمار مي‌شود. بايد بيشتر به مسائل بهداشتي دقت كنيد. تلاش كنيد وسواس‌هاي بهداشتي را كه از اين حد منطقي فراتر هستند، در مسافرت كنار بزنيد تا نه‌تنها در سفر كه پس از آن نيز با آرامش بيشتري مادري و پدري كنيد؛
براي مثال، خوردن غذاي معمولي يك رستوران مطمئن و بهداشتي، توسط كودك 12ماهه سالم، چندان اشكالي ندارد. كافي است تلاش كنيد غذاهاي سبك‌تر و كم ادويه‌تر را انتخاب كنيد. همچنين كم‌اشتهايي و بدغذاشدن كودكان در سفر، امر رايجي است. تا آنجا كه بدن او مقاومت دارد، خود را به زحمت و نگراني نيندازيد و از كنار اين مسئله با آرامش بگذريد.
نظر شما