همين حالا اگر جست‌وجويي در بازار كتاب داشته باشيد مي‌توانيد صدها كتاب درباره داستان‌هاي جنيان يا چگونگي ارتباط با آنها پيدا كنيد. اما واقعا چنين موجوداتي در عالم هستي وجود دارند؟ نظر اسلام و دين ما درباره اين موجودات چيست؟ اگر وجود دارند مي‌توان با آنها ارتباط داشت و از نظر شرعي، ارتباط با آنها جايز است؟ در اين صفحه به سؤالاتي از اين دست پاسخ داده شده تا با اين موجودات بيشتر آشنا شويم.
- نظر اسلام درباره جن و جنيان چيست؟
براي اينكه بدانيم اساسا جن و جنيان موجودات واقعي هستند يا ساخته ذهن انسانها، بايد به آموزه‌هاي دين‌‌مان مراجعه كنيم. جنيان آنطور كه در منابع ديني ما معرفي شده‌اند مانند انسان داراي شعور، اختيار و تكليف هستند. بنابر برخي آيات و روايات، جن آفريده شده از آتش يا آميخته‌اي از آتش است. قرآن‌كريم در ۲۲ آيه از جن ياد مي‌كند و هفتادودومين سوره آن نيز جن نام دارد. همانطور كه مي‌دانيد همه موجودات هستي براي هدفي آفريده شده‌اند؛ هدف از خلقت جن هم همانند انسان، عبادت و بندگي خداست. او در آخرت برانگيخته مي‌شود و مي‌تواند مؤمن يا مشرك و... باشد. به هر حال آنچه امروز در فرهنگ عاميانه مردم از جن ياد مي‌شود زياد به آنچه در دين ما تعريف شده نزديك نيست.
- آيا از جنيان در قيامت بازخواست خواهد شد؟
در سوره مباركه جن به صراحت بيان شده كه جنيان، صالح و غيرصالح دارند و از آيه 130سوره انعام فهميده مي‌شود كه آنها هم مانند آدميان در روز قيامت بازخواست خواهند شد و جزاي اعمالشان را به‌طور كامل در آخرت دريافت مي‌كنند. در آيه 15سوره جن گفته شده كه جنيان گناهكار به دوزخ مي‌روند. البته جنيان قبل از بعثت پيامبر اسلام(ص) داراي قدرت‌هايي بودند كه برخي از اين قدرت‌ها از آنها گرفته شد. مثلا علامه طباطبايي در تفسير الميزان و در تفسير آيات هفتم و هشتم سوره جن مي‌گويد كه برخي از جنيان به خبرهاي غيبي و سخنان ملائك گوش مي‌دادند، اما پس از بعثت پيامبراكرم(ص) آنان از گرفتن اخبار غيبي و استراق سمع منع شدند. حتما شنيده‌ايد جنيان در ميان سپاه حضرت سليمان حضور داشتند.
- دين جنها خاص است يا به دين انسانها هستند؟
مسلما وقتي گفته شده كه اين موجودات داراي عقل و تكليف هستند، پس بايد دين هم داشته باشند. در تفسير آيه 130سوره انعام گفته شده كه جنيان قبل از حضرت آدم، پيامبراني از جنس خود داشته‌اند و شايد پس از آن نيز داشته‌اند. البته از سوي ديگر در آيات ۳۰-۳۱ سوره احقاف، به موضوع ايمان ايشان به حضرت‌موسي(ع) و پيامبر اسلام(ص) بيان شده است كه نشان مي‌دهد جنيان وظيفه تبعيت از بعضي انسانها را نيز دارند. در سوره احقاف اشاره شده كه برخي از آنها، نبوت پيامبر اسلام را پذيرفتند و گروهي انكار كردند. حتي در احاديث شيعه گفته شده كه اهل‌بيت(ع) در ميان جنيان هم پيرواني دارند و دشمناني. حتي گفته شده آنها با امامان ارتباط داشتند و از آنان پرسش‌هاي ديني مي‌كردند.
- باورهاي عاميانه ما درباره جنيان درست است؟
در باورهاي عاميانه ما حرف‌هاي زيادي درباره جنيان گفته مي‌شود كه به خيلي از آنها نمي‌توان اعتماد كرد. بسياري از ويژگي‌ها و موضوعات مرتبط با جن ازجمله بختك و همزاد، ساخته باورهاي عاميانه و بدون دليل است. پري، آل، مردآزما، زار، غول، هوا، باد، هانتو، پِپو و ديگر نمونه‌ها از اين موجودات وهمي در باورهاي مردم كشورهاي مختلف هستند. حتما تا به حال چيزهايي درباره اينكه جنها تنها در شب، تاريكي، تنهايي و در محل‌هايي مانند گرمابه، آب‌انبار، پستو و ويرانه و بيابان وجود دارند شنيده‌ايد. حتي در باور عامه، جن به شكل انسان است با اين تفاوت كه پاهايش سم دارد. حتي بعضي مي‌گويند بايد پيش از ريختن آب جوش روي زمين «بسم‌الله» گفت. به هر حال همه اينها خرافات است و ريشه‌اي در دين ندارد.
- آيا ارتباط انسانها با جنيان امكان‌پذير است؟
جن موجودي خيالي نيست و يك موجود واقعي مادي است كه ارتباط با او امكان‌پذير است و عده‌اي هم با او ارتباط برقرار كرده‌اند. اما در قرآن و روايات و سخنان علما، شيوه اين ارتباط به 2نوع بيان شده: 1- پناه بردن به جن. رسم عرب بوده كه هرگاه به بيابان هولناكي مي‌رسيدند، به جن آن وادي پناه مي‌بردند. اسلام اين كار را نهي كرده و پناه بردن به خداوند را امر كرده است. 2- تسخير جن. تسخير جنيان و به خدمت گرفتن آنها، گرچه ممكن است اما ميان فقها درباره اينكه آيا چنين كاري جايز است يا نه، بحث است. قدر مسلم آن است كه اين كار نبايد از راهي كه شرعا حرام است صورت گيرد يا باعث آزار و اذيت آنها شود، و نيز نبايد به كارگرفتن آنها براي كارهاي نامشروع و حرام باشد.
- آيا انسانها از نظر خلقت برتر هستند يا جنيان؟
براساس آيه 27سوره حجر، خلقت جنيان در روي زمين، قبل از خلقت انسان بوده است. اما مسلما براساس آيات و روايات اسلامي، اشرف مخلوقات انسانها محسوب مي‌شوند. از آيات قرآن به خوبي استفاده مي‌شود كه برخلاف آنچه در افكار مردم عوام مشهور است و آنها را «از ما بهتران» مي‌دانند، انسان موجودي است برتر از آنها. خب دلايل اين برتري چيست؟ به‌دليل اينكه تمام پيامبران الهي از انسانها برگزيده شدند و جنيان‌هم به پيامبر اسلام كه از نوع بشر بود ايمان آوردند و از او تبعيت كردند. درضمن واجب شدن سجده در برابر آدم بر شيطان، خودش نشان‌دهنده اين برتري است. شيطان بنا به تصريح قرآن، آن روز از بزرگان طايفه جن بود. تنها ويژگي آنها، نامرئي بودن‌شان از چشم انسان‌هاست كه شرافتي محسوب نمي‌شود.
- جنيان مي‌توانند براي انسانها ظاهر شوند؟
اولين نكته درخصوص اين سؤال اين است كه بدانيد جنها ابداً قدرت غيب شدن ندارندبلكه برخي از آنها قدرت ظاهر شدن دارند. چون آنها ذاتاً نامرئي هستند. حتما شنيده‌ايد كه برخي انسانها نيز اين توانايي را دارند كه از چشم جنها غيب شوند يا جنها را تسخير كنند و يا جنها را ببينند. مثلا رواياتي از ارتباط امام‌علي(ع)، امام‌باقر(ع) و امام‌صادق(ع) در ارتباط با جنيان موجود است كه آنها سؤال‌هايشان را از اين امامان معصوم مي‌پرسيدند. به هر حال اگر نامرئي بودن و امكان آشكار شدن دليل بر شرافت و برتري باشد، هوا از انسان برتر است. چون هوا هم مثل جنها نامرئي است و مي‌توان هوا را تحت فشار قرار داد تا به‌صورت مايع در‌آيد و قابل ديدن شود.
- آيا ازدواج انسانها با جنيان امكان‌پذير است؟
آنچه مسلما است اينكه انسانها، توالد و تناسل دارند. در آيه56 سوره‌الرحمن در وصف حوريان بهشتي آمده است كه؛ «لم يطمثهن انس قبلهم ولا جان؛ حوريان بهشتي را قبل از شوهرانشان، نه آدمي و نه جن دست زده است.» اين آيه به وضوح دلالت دارد بر اينكه جن هم آميزش دارد و تكثير نوع آن به وسيله مقاربت نر و ماده صورت مي‌گيرد، اما اينكه بين آنها و انسانها ازدواجي صورت مي‌گيرد يا خير، پاسخي قطعي نمي‌توان به آن داد ولي برخي از مفسران براساس آيه۲۶ سوره الرحمن، ازدواج جن با انسان را ممكن دانسته‌اند. به هر حال براساس آنچه گفته شده،ظاهرا در موارد معدودي ازدواج انسان با جن اتفاق افتاده كه غالبا به خاطر مشكلاتي كه دارد زندگي مشترك اين دو مدت كوتاهي ادامه يافته است.
- استفتا
سؤال:آيا ممكن است انسان با جن ارتباط برقرار كند؟ آيا رجوع به افرادي كه ادعاي ارتباط با جن را دارند به هر نيت و غرض، مثلا براي مداوا از لحاظ شرعي اشكالي ندارد؟
جواب: اين ارتباط امكان دارد، ولي رفتن دنبال اين كارها جايز نيست.
نظر شما