ميوه‌اي كه به روايتي، در قرن 7ميلادي در ژاپن شناخته شد، اوايل قرن 17به اروپا معرفي و در پايان قرن 19در سراسر جهان به‌عنوان ميوه فصل سرد شناخته شد؛ ميوه‌اي كه حالا، در ميان ما ايراني‌ها جايگاه ويژه‌اي پيدا كرده و حتي صادركننده آن هم هستيم. به‌عنوان يك نمونه، محله كن در تهران كه قدمت بسيار زيادي دارد، علاوه بر باغ‌هاي توت، خرمالوهاي مطلوبي هم دارد؛ ظرفيتي كه مي‌تواند به توسعه اقتصاد و كارآفريني در اين محله كمك كند. نخستين جشنواره خرمالوي كن، فرصت خوبي براي گفت‌وگو با كساني بود كه باغدار و كارآفرين خرمالو هستند.
- محرمعلي خيرآبادي
مدير محله كن
وقتي تقاضا براي خريد خرمالو زياد باشد، خودبه‌خود عرضه نيز افزايش پيدا مي‌كند و باغداران اقدام به توسعه باغ‌هاي خود خواهند كرد. زماني كه يك محصول خوب و باكيفيت توليد شود، مطمئنا درصورتي كه مردم آن محصول را بشناسند، اقدام به خريد مي‌كنند، برندسازي خرمالوي كن نيز به همين دليل انجام شده تا مصرف‌كننده بتواند به راحتي محصول مورد نظر خود را از بازار خريداري كند. توليد خرمالو جزو صنايع تبديلي نيز به‌حساب مي‌آيد و مي‌تواند ارزش افزوده داشته باشد يعني از خرمالو مي‌توان 10محصول مختلف ديگر توليد كرد. براي مثال سركه، برگه، لواشك، مربا و ترشي، برخي از اين محصولات هستند. همچنين چيپس خرمالو و كيك خرمالو نيز جزو اين دسته از محصولات محسوب مي‌شود كه همگي مي‌توانند به كارآفريني و اشتغال‌زايي منجر شوند. البته براي توسعه چنين محصولاتي، بايد حتما حمايت‌هايي نيز از سوي مسئولان صورت‌بگيرد. خرمالوهاي كن مرغوب هستند و امكان صادرات آنها وجود دارد و تاكنون اين خرمالوها به كشورهاي مختلف عربي صادر شده‌اند و مي‌توان آنها را به ديگر كشورها نيز صادر كرد.
- محمدرضا نوري
مهندس كشاورزي و توليدكننده خرمالوي كن
خرمالو، ارقام مختلفي دارد و درختان خرمالوي كن، پيوندي هستند؛ يعني درختان خرمالوي قديمي باغ‌هاي كن را كه وحشي (نرك) بودند با خرمالوي مرغوب، پيوند زدند كه نتيجه آن خرمالويي خوشمزه و باكيفيت شده است. حدود 130هكتار از زمين‌هاي كن را باغ‌هاي خرمالو پوشش مي‌دهند كه اين باغ‌ها حدود 5هزار تن، محصول توليد مي‌كنند. يك خرمالوي خوب، ويژگي‌هايي دارد، براي مثال، هسته ندارد و پوست آن نازك است. ضمن اينكه عرض ميوه خرمالوي خوب بدون اينكه تراريخته (دستكاري ژنتيك) باشد، به حدود 12سانتي‌متر مي‌رسد كه خرمالوي كن، داراي تمام اين ويژگي‌هاست. همچنين رنگ خرمالوي كن، تقريبا قرمز است و مزه شيريني دارد و حس بي‌مزگي يا گس بودن را در دهان ايجاد نمي‌كند. به‌دليل همين ويژگي‌ها و منحصر به فرد بودن آن، برند خرمالوي كن را ثبت و معرفي كرديم تا برخي ديگر از افراد، خرمالوهاي خود را كه طعم آنها مشابه خرمالوي كن نيست، با نام خرمالوي كن، نفروشند. برخي از افراد حتي اقدام به كاشت درخت خرمالوي كن در نواحي شمال كشور كردند ولي به‌دليل تفاوت آب و هوا و خاك، طعم محصول به‌دست آمده، شباهتي به طعم خرمالوي كن ندارد. توليد خرمالو، مانند توليد هر نوع ميوه ديگري، دردسرهاي مخصوص به‌خودش را دارد و كسي كه مي‌خواهد توليدكننده ميوه، به‌ويژه خرمالو شود، بايد در وهله اول به كشاورزي و باغداري علاقه داشته باشد ضمن اينكه داشتن اطلاعات دقيق از آب و هوا و شرايط منطقه‌اي كه فرد قصد دارد محصولي را در آن توليد كند نيز بسيار مهم است. داشتن سرمايه يكي ديگر از مواردي محسوب مي‌شود كه افراد بايد به آن توجه كافي داشته باشند. همچنين افرادي كه مي‌خواهند به‌عنوان توليدكننده ميوه به‌ويژه خرمالو فعاليت كنند بايد بدانند كه سرمايه آنها به سرعت، بازدهي ندارد و اصطلاحا با خواب سرمايه مواجه خواهند شد. خرمالو معمولا زير 7سال ميوه نمي‌دهد و به بار نمي‌نشيند و بسيار هم حساس است و يكي از مهم‌ترين آفات آن نيز، مگس مديترانه‌اي محسوب مي‌شود. بسياري از باغداران در زمان شيوع آفات، ممكن است متضرر شوند به همين دليل حمايت‌هاي بيمه‌اي و حمايت‌هاي مسئولان بخش‌هاي مختلف، به‌ويژه بخش كشاورزي، در چنين شرايطي بيش از پيش ضروري است.
- عليرضا محبعلي
دبير شوراياري و دبير نخستين جشنواره خرمالوي كن
براي شناسايي و معرفي پتانسيل‌هاي محله كن به‌ويژه باغ‌هاي آن، حدود 4ماه كار تحقيقاتي و فيلمبرداري انجام شد و يك مستند نيز از مراحل مختلف چيدن خرمالو، بارگرفتن، حمل و عرضه به بازار نيز ساخته شد. كن در قديم به‌دليل محصولات باغي خوبي كه داشت، يكي از تأمين‌كنندگان اصلي ميوه تهران محسوب مي‌شد و هنوز هم با وجود توسعه شهرنشيني، يكي از بهترين توليدكنندگان ميوه، به‌ويژه خرمالوست. تنها دليلي كه بخشي از باغ‌هاي كن، تحت‌تأثير توسعه شهري قرار نگرفته‌اند، علاقه باغداران به نگهداري از باغ‌هاي خرمالو است. ارزش زمين در اين محله بالاست، اگر باغداري علاقه و عشق به باغ نداشته باشد، زمين خود را مي‌‌فروشد. البته مشكلات اقتصادي نيز گاهي دليل ديگري براي فروش باغ‌ها به‌حساب مي‌آيد. به همين دليل براي حفظ اين باغ‌هاي خرمالو، بايد وزارت جهادكشاورزي، منابع طبيعي، شهرداري، بانك‌كشاورزي و... از باغدار حمايت كنند كه به‌دليل هزينه‌هاي بالا مجبور نشود زمين خود را بفروشد. بسياري از باغ‌هاي كن فاقد حصار هستند و بارها پيش مي‌آيد كه برخي از افراد به‌صورت شبانه، بخش زيادي از محصول را مي‌چينند و باغدار متحمل ضرر مي‌شود. براي حل اين معضل، مسئولان محترم شهرداري بايد همكاري‌هاي لازم را براي صدور مجوز حصار مناسب باغ بدهند. باغ‌هاي خرمالوي كن باعث اشتغال‌زايي شده است و به رونق اقتصادي كمك مي‌كند. خرمالو ميوه‌اي است كه مي‌توان آن را به‌صورت نارس (كال) هم برداشت كرد و قابليت نگهداري بين 15تا 20روز، خارج از سردخانه را دارد به همين دليل گزينه بسيار خوبي براي صادرات نيز محسوب مي‌شود.
- فاطمه صادقي
توليدكننده محصولات خانگي تهيه‌شده از خرمالو
من در ابتدا توليد محصولات خانگي را با آبغوره شروع كردم و بعد از آن سراغ توليد آبليمو، شور، ترشي و سركه نيز رفتم. باتوجه به اينكه در حياط خانه‌مان نيز خرمالو داريم، به اين فكر افتادم كه محصولات خانگي‌اي كه توليد مي‌كنم، افزايش بدهم به همين دليل سركه خرمالو، ترشي خرمالو و شيره خرمالو، رب خرمالو، مرباي خرمالو، چيپس و كيك خرمالو نيز به محصولات خانگي، براي فروش اضافه شد. با حدود 10ميليون تومان سرمايه اوليه اين كار را شروع و براي يك خانواده بدسرپرست نيز اشتغال‌زايي كرده‌ام. چنانچه حمايتي در قالب وام كارآفريني از اين شغل خانگي شود، براي خانواده‌هاي بدسرپرست ديگري نيز كارآفريني خواهم كرد و آمادگي كارآفريني براي 100خانوار را نيز دارم. اين محصولات خانگي، چون به‌صورت مستقيم و بدون واسطه عرضه مي‌شوند، درآمد نسبتا خوبي دارند ولي يكي از مشكلات من به‌عنوان توليدكننده، نداشتن محل دائمي براي عرضه محصولات است و اگر قرار باشد مغازه‌اي را اجاره كنم، قطعا هزينه‌ها بيشتر از درآمد خواهد شد و توان چنين كاري را ندارم كه اين مسئله نيز مستلزم حمايت است. اگر شهرداري چنين همكاري‌اي را داشته باشد و جايي را براي فروش دائمي محصولات در اختيار ما قرار بدهد، مي‌توان براي افراد زيادي به اين شكل كارآفريني خانگي كرد. بازدهي مالي برخي از محصولات سريع نيست براي مثال؛ سركه خرمالو حداقل 4تا 5ماه طول مي‌كشد كه آماده شود ولي برخي ديگر از محصولات، مانند آبليمو يا آبغوره را مي‌توان سريع‌تر به بازار عرضه كرد. افرادي كه مي‌خواهند شغل خانگي‌اي به اين شكل ايجاد كنند بايد دقت زيادي در تنوع توليد محصولات خود داشته باشند تا در فاصله آماده شدن يك محصول (سركه خرمالو) و عرضه آن به بازار، بتوانند محصول ديگري را كه سريع‌تر آماده مي‌شود، بفروشند.
نظر شما