در كنار همين اسامي به ظاهر ساده، اسامي ديگري هم از همسايه‌ها به‌خاطر مي‌آيد كه كسب و كارشان در محل نبوده اما هر روز با خودشان و خانواده‌هايشان مواجه مي‌شديم و انگار در آن كوچه‌هاي باريك، غم و شاديمان يكي شده بود؛ همسايگي همين بود. همين با هم خنديدن‌ها و با هم‌گريستن‌ها. همين سلام و عليك‌هاي متعدد از ابتدا تا انتهاي كوچه. همين دست به‌دست هم دادن براي برپا كردن يك هيئت، يك عروسي، يك مراسم تشييع‌جنازه و يك جشن نيمه‌شعبان. ريسه چراغ بستن به ديوار‌ها و پنجره‌ها براي شادماني يك خانواده، سياهپوش كردن محل براي فوت يك همسايه، اذان گفتن در گوش كودكي كه تازه به دنيا آمده، خواستگاري رفتن براي جوان‌هاي دم‌بخت و هزار اتفاق ديگر كه عين زندگي بود. زندگي همه ما در كنار هم، اينها همان راه و رسم‌هاي همسايهداري بودند كه حالا بسيار كمرنگ شده است. واقعا چند نفر از ما جوياي احوال همسايه ديوار به ديوارمان هستيم؟ چند نفرمان حتي نام خانوادگي همسايه 3-2خانه يا آپارتمان آن‌طرف‌تر را مي‌دانيم؟ فرهنگ همسايهداري نياز به احيا دارد، خودمان بايد آستين‌ها را بالا بزنيم، چطوري؟ اينجا برايتان گفته‌ايم.
- چرا همسايهداري مهم است؟
قبل از اينكه سراغ راه‌هاي همسايهداري برويم بايد بگوييم كه اساسا چرا همسايه‌ها مهم هستند؟ دين ما آنقدر بر همسايهداري تأكيد كرده كه با يك جست‌وجوي ساده مي‌توان كلي روايات متعدد درباره اين موضوع پيدا كرد. حتي در خود قرآن‌كريم و در آيه 36 سوره نساء هم در كنار دستور به پرستش الهي و احسان به پدر و مادر و بستگان و خويشاوندان، توصيه به نيكي و احسان در حق همسايگان شده است. خب مسلما قرار گرفتن مراعات حق همسايه در كنار حق بندگي و نيكي به والدين، نشان از اهميت همسايهداري است. اميرالمومنين(ع) در مورد همسايه‌ها به سفارشي از پيامبر (ص) اشاره كرده و فرموده‌اند: «خدا را! خدا را! درباره همسايگان كه حقوقشان را رعايت كنيد. اين وصيت پيامبر شماست و همواره به خوش‌رفتاري با همسايگان سفارش مي‌كرد تا آنجا كه گمان برديم براي آنان ارثي معين خواهد كرد». حتي پيامبر(ص)، همسايه خوب را يكي از نشانه‌هاي سعادت دنيوي معرفي كرده‌اند.
- سلام و احوالپرسي فراموش نشود
هم‌محلي‌ها را كه اصلا نمي‌شناسيم، با همسايه‌هاي آپارتمان هم حداكثر ماهي يك‌بار در جلسات دوره‌اي آپارتمان ديدار مي‌كنيم. در روزهاي ديگر هم اگر در آسانسور يا راه‌پله همديگر را ديديم، سلامي به رسم ادب نثار هم مي‌كنيم و مي‌گذريم كه خيلي وقت هم را نگيريم. خب، حداقل رسم همسايهداري همين سلام و احوالپرسي مستمر است. حتما لازم نيست كه كار يا نيازي داشته باشيم كه سراغ همسايه‌مان برويم. رفت‌وآمد با همسايه‌ها مي‌تواند به بهانه همين احوالپرسي ساده باشد. اين احوالپرسي اگر حضوري باشد كه بسيار بهتر است اما حتي در همين فضاي شبكه‌هاي اجتماعي هم مي‌توان اين كار را انجام داد. در ضمن همسايه فقط ساكنان يك آپارتمان نيستند، خانه‌ها و آپارتمان‌هاي كناري هم جزو همسايگان به‌حساب مي‌آيند. شخصي از امام‌صادق(ع) پرسيد «فدايت شوم، حد همسايگي تا كجاست؟» حضرت فرمودند: «چهل خانه از هر طرف». قديم‌ها واقعا هم همينطور بود. همه اهالي يك كوچه و محل جوياي احوال هم بودند.
- رازدار همسايه‌تان باشيد
گاهي وقت‌ها پيش مي‌آيد كه دوست داريد رازي را با كسي در ميان بگذاريد، اما ميان اقوام و دوستان هيچ‌كسي را پيدا نمي‌كنيد. اين جور مواقع همسايه‌ها مي‌توانند رازدار همديگر باشند. از طرفي اگر افراد يك محل به‌مدت طولاني با يكديگر همسايه باشند، كم‌كم بر اسرار زندگي همديگر آگاه خواهند شد. از آنجا كه آشكار ساختن اسرار زندگي مردم و فاش‌كردن عيب‌هاي آنان بسيار نكوهيده است، مؤمن نبايد در كار ديگران كنجكاوي كند و به‌دنبال عيب‌جويي باشد. اگر هم بر حسب اتفاق بر رازي آگاه شد، بايد آن را پنهان كند. به هر حال مصداق اين مثل كه «خدا مي‌بيند و مي‌پوشد، همسايه نديده مي‌خروشد» نباشد. از اين رو، امام‌سجاد(ع) رازداري را يكي از حقوق همسايگان بر يكديگر معرفي مي‌كند و مي‌فرمايند: «چنانچه بر عيب همسايه‌ات آگاه شدي، بايد آن را پنهان‌سازي...» اين خصوصيت باعث مي‌شود كه كم‌كم همسايه‌ها روي رازداري يكديگر حساب كنند و حرف‌هايي كه به ديگران نمي‌توانند بگويند را با يكديگر در ميان بگذارند.
- كمك دست همديگر باشيد
همسايه‌ها بايد در غم و شادي هم شريك باشند. اين يك شعار نيست؛ اين يعني وقتي مشكلي براي يك همسايه پيش مي‌آيد بقيه براي حلش كمك مي‌كنند و وقتي يك همسايه از نعمتي برخوردار مي‌شود بقيه همسايه‌ها را هم در اين نعمت سهيم مي‌كند. الان كه مشكلات شهري بيشتر شده، همسايه‌ها با در كنار هم‌بودن و با حضور ريش‌سفيدان محله مي‌توانند بسياري از مشكلات خود را حل كنند. هنوز هم در بعضي محله‌هاي قديمي، زنان و اهالي يك كوچه به بهانه‌هاي مختلف مثل پاك كردن سبزي، دور هم جمع مي‌شوند و در امورات زندگي به يكديگر كمك مي‌كنند. شب‌نشيني‌هاي همسايگي هم مي‌تواند جزو جدانشدني زندگي اين روزهاي ما شود. همدلي و همكاري در مشكلات و همراهي در شادي و روابط محكم همسايگي از خوبي‌هاي شب‌نشيني همسايگان به شمار مي‌رود. مي‌توان دوباره به‌جايي رسيد كه همسايه‌ها در مشكلات روي كمك هم حساب كنند.
- در حق هم احسان كنيد
وقتي مي‌گوييم احسان و نيكي‌كردن به همسايگان، برخي‌ها فكر مي‌كنند كه كارهاي بزرگي بايد در حق همسايه انجام دهند كه در زندگي امروز فرصت اين كارها پيش نمي‌آيد. اما واقعيت چيز ديگري است، خيلي كارهاي كوچكي هستند كه قديم‌ها مرسوم بوده و يك نوع احسان و نيكي‌كردن به همسايگان به‌حساب مي‌آمد. مثلا اينكه شما وقتي نان بربري تازه مي‌خريد، يك نان هم براي همسايه‌تان بگيريد، وقتي جلوي در خانه خودتان را آب و جارو مي‌كنيد، اين كار را براي چند همسايه اين طرف‌تر و آن طرف‌تر هم انجام دهيد، وقتي در سحرهاي ماه رمضان بيدار مي‌شويد، همسايه‌تان را هم خبر كنيد كه خواب نماند و...؛ اينها همه نيكي‌كردن به‌حساب مي‌آيد كه كلي در دين ما نسبت به آن سفارش شده است. پيامبر(ص) فرموده‌اند «اگر مي‌خواهيد خدا و پيامبرش شما را دوست بدارند، 3كار انجام دهيد؛ چون امانت به شما مي‌سپارند، وفا كنيد و چون سخن مي‌گوييد، راست گوييد و به همسايگان نيكي كنيد».
نظر شما