این رقابت ها یا در قالب رقابت چند نفر و یا به شکل رقابت چند تیم دنبال می‌شود و هدف آن کسب امتیاز برای دریافت جایزه است. هزینه‌های این جوایز را یا خود شبکه‌ها و ایستگاههای برگزار کننده می‌پردازند و یا اینکه یک یا چند اسپانسر هزینه‌های آنرا متقبل می‌شوند.
کوئیز شو
برنامه‌های مسابقه‌ای به صورت‌های گوناگونی اجرا می‌شود که ساده‌ترینش همان کوئیز شوها (quiz show) یا شوهای سنجش دانش عمومی است. در این نوع از برنامه‌ها، شرکت‌کنندگان به پرسش‌هایی که در واقع شبیه به سئوالات امتحانی یا همان quiz است پاسخ می‌دهند تا دانش عمومی آنها سنجیده شود. البته باید گفت که هدف اکثر کوئیز شوها در خدمت یک اقدام اجتماعی و عمدتا کمک به امور خیریه است و فقط در موارد محدود، کل جوایز به شرکت‌کنندگان داده می‌شود. حضور چهره‌های مشهور در این برنامه‌ها برای جلب بیشتر توجه و پول صورت می‌گیرد.
رئالیتی گیم‌شو
اما نوع دیگر این برنامه‌ها که نباید آنها را با نمونه کوئیز شوها اشتباه گرفت به رئالیتی گیم‌شو (Reality game show) معروف شده است. در این نوع برنامه‌ها که به جای یک برنامه در چندین برنامه و مرحله دنبال می‌شود، جوائزی مثل بلیط سفر یا وسائل خانگی و غیره به شرکت کنندگان جایزه داده می‌شود.
پنل گیم‌شو
و بالاخره باید از ژانر سومی هم یاد کنم که با حضور چهره‌های مشهور در گروه‌های مختلف برگزار می‌شود و به پنل گیم شو (panel game) معروف شده است. هدف اصلی این نوع برنامه‌ها خنداندن مخاطبان است. چهره‌های معروف در این برنامه‌ها باید در قالب پنل‌های تخصصی مثل ورزش، هنر، ادبیات، موسیقی و غیره به پرسش‌های مجریان پاسخ بدهند و از آنجائیکه پرسش‌های مربوط به تنیس را مثلا یک موسیقیدان نمی‌تواند پاسخ دهد به خنده مخاطبان می‌انجامد.
البته انواع دیگری از برنامه‌های مسابقه ای رادیویی و تلویزیونی را می‌توان به این طبقه‌بندی افزود و در واقع حتی با کمی ابتکار به ژانرهای تازه‌تری هم رسید؛ کما اینکه فرضا بین برنامه‌های مسابقه‌ای آمریکائی‌ها و اروپائی‌ها تفاوت وجود دارد و یا بین حتی برنامه‌های انگلیسی‌ها با بقیه اروپائی‌ها.
جالب است بدانید که لو رفتن پاسخ‌ها در یکی از برنام های دهه پنجاه در آمریکا ابتدا باعث افول شدید در تولید این نوع برنامه‌هاشد و بعدها همین افت شدید باعث بروز ابتکارات دیگری برای تعقیب این نوع برنامه‌ها و از جمله تغییر نوع پرسش‌ها و نوع جوائز شد.
می‌توانم در عین حال این نکته را هم اضافه کنم که ژانرهای تولید برنامه‌های مسابقه‌ای انقدر زیاد بوده است که اکنون در اینترنت به یک دائره المعارف آنلاین به نام تالار مشاهیر گیم شوها تبدیل شده است.
