به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مهدی رهبر سرپرست هیأت نظارت، مشاوره و گمانه‌زنی موردی پارک تاریخی هرسین با بیان این مطلب گفت: هیأت کاوش‌های باستان‌شناسی کار خود را در دو بخش شروع کرد.
او افزود: گمانه‌زنی به منظور شناخت آثار باستانی در محوطه پارک سراب هرسین با وجود محدودیت‌هایی از قبیل وجود درختان انبوه و عبور کابل‌های برق و لوله‌گذاری برای انتقال آب در 20 گمانه آزمایشی در ابعاد مختلف تا خاک بکر به اجرا درآمد.
این باستان‌شناس اظهار داشت: برخی از گمانه‌ها فاقد هر گونه آثار باستانی بودند و در برخی دیگر گروه تنها به بقایایی از شالوده دیوارهایی از بناهای معمولی دوره اسلامی برخورد که این شالوده‌ها در یک لایه کنگلو مراتی(نوع خاصی از سنگ‌های رسوبی) در عمق حدود 80 تا 90 سانتیمتر کنده شده بودند.
او تصریح کرد: با توجه به دخل و تصرفاتی از قبیل خاکبرداری، خاکریزی و کند و کاوهای مختلف صورت گرفته اصل بناها از بین رفته‌اند.
رهبر تأکید کرد: از لابه لای لایه‌های به هم ریخته قطعاتی از سفالهای پیش از تاریخ(حدود هزاره چهارم پیش از میلاد)، سفالهای خاص دوره اشکانی و نیز سفالهای دوره‌های مختلف اسلامی که نشانه حضور انسان از هزاره چهارم قبل از میلاد تا قرن حاضر در این مکان بود به دست آمد.
به گفته این باستان‌شناس، تعدادی ابزار سنگی دوره پیش از تاریخ نیز از یافته‌های این گمانه‌ها بود.
وی، نظارت بر تخریب و پاک‌سازی محوطه از ساخت و سازهای مزاحم و ناهمگون را از دیگر اقدامات هیأت باستان‌شناسی پارک هرسین در بخش دوم اعلام کرد.
او گفت: آغاز کار از بخش شمال شرقی صخره تراش خورده که در عین حال بلندترین صفه یا تراس ایجاد شده با بتون و سنگ‌های گوناگون و ایجاد جان پناه‌های اطراف این تراس که با هزینه‌های زیاد ایجاد شده بودند، شروع شد.
به گفته رهبر، این ساخت و سازها علاوه بر لطمه به منظر صخره و آثار باستانی محل امنی برای معتادان شده بود.
او اظهار داشت: در صورتیکه زمان و امکانات اجازه دهد به تدریج بخش‌های سیمانی، بتونی و سنگ‌های قواره شده ناموزون دور تراس‌های محدوده آثار باستانی برچیده خواهد شد تا حداقل محوطه بخش شمالی پارک بصورت اولیه درآید.
رهبر تأکید کرد: هدف از این کار اینست که تراس‌های مجاور آثار باستانی، محلی برای بیتوته خانواده‌ها، مسافرین و افرادی که به پارک می‌آیند نباشد و گردشگران آثار باستانی و طبیعی نیز بتوانند با فراغ بال به تماشای این آثار بپردازند.
او ادامه داد: وجود آثار باستانی با ارزش، همراه با طبیعت زیبای هرسین و چشمه‌های جوشان، مجموعه‌ای را در این شهرستان فراهم آورده تا اشخاصی با اهداف و سلیقه‌های متفاوت را به خود جلب کند.
این باستان‌شناس با اشاره به اینکه هرسین علاوه بر وجود آثاری از دوره غارنشینی تا عصر حاضر، جاذبه‌های طبیعی بدیعی نیز دارد تصریح کرد: محوطه‌هایی چون گنج دره که یکی از کهن‌ترین زیستگاه‌های بشری است در این منطقه قرار دارد.
رهبر اظهار داشت: در این میان پارک باستانی هرسین که از زیبایی فوق‌العاده‌ای برخوردار است و چشمه‌های جوشان و پرآب آن، زبانزد خاص و عام است در داخل شهرستان هرسین قرار دارد.
او مجموع زیبایی‌های طبیعی به همراه آثار باستانی در این پارک را یکی از پدیده‌های جذب گردشگر دانست تا هرسین را از بن بست و انزوا نجات دهد.
وی با بیان اینکه زیبایی این محوطه و وجود آب فراوان موجب شده حداقل از هزاره چهارم قبل از میلاد، توجه انسان به این محوطه جلب شود، گفت: بخصوص در دوره ساسانی که این محوطه همچون بیستون و طاق‌بستان مورد توجه پادشاهان ساسانی قرار گرفته و موجب شده آثاری از این دوره بوجود آید.
این باستان‌شناس افزود: به عنوان نمونه صخره، تراش‌خورده ساسانی که قرار بوده نقش برجسته مهمی بر سطح آن اجرا شود، اگر چه به دلایلی ناتمام رها شده و به اتمام نرسیده اما از ارزش‌های آن کاسته نشده است.
او همچنین حوض یک پارچه سنگی زیبایی که با مهارت در دل صخره تراشیده شده را از شگفتی‌های هنری دوره ساسانی دانست.
وی درگاهی از سنگ یک پارچه با ابعاد نزدیک به 5 متر طول و 3 متر عرض و پلکانی سنگی که بصورت یک پارچه تراش‌خورده را از دیگر آثار این پارک باستانی اعلام کرد.
این باستان‌شناس گفت: همچنین باید از قلعه‌ای که دیوارهای آن با سنگ لاشه و ساروج ساخته شده و با فاصله کمی از این پارک قرار دارد یاد کرد که متأسفانه بخش زیادی از آن مورد تجاوز شهرنشینان قرار گرفته و با ساخت و سازهایی که بر روی آن انجام گرفته آسیب جدی به کالبد آن وارد آمده است.
او تصریح کرد: باستان‌شناسان دهه‌های قبل به وجود سرستون‌ها و پایه ستون‌هایی شبیه سرستون‌های بیستون و طاق‌بستان و تعداد زیادی سنگ‌های تراش‌خورده زیبا مربوط به یک کاخ اشاراتی داشته‌اند که امید است با آزادسازی این قلعه از ساخت و سازها و کاوش‌های محوطه هویت اصلی آن آَشکار شود.
رهبر گفت: توجه عمومی به این پارک زیبا و باستانی مسئولین دهه گذشته هرسین را بر آن داشته تا به فکر ایجاد امکانات رفاهی برای مردم این شهر و افرادی که برای گردش از نقاط دور و نزدیک به این پارک می‌آیند باشند.
او اظهار داشت: متأسفانه ایجاد امکانات برای مردم بدون مشورت با سازمان میراث فرهنگی کشور که عهده‌دار حفظ آثار فرهنگی است صورت گرفته و در نتیجه باید گفت که ساخت و سازهایی ناهمگون و غالبا با سلیقه‌های شخصی نه علمی و هزینه‌های گزاف که به هیچ وجه در شأن آثار ارزشمند تاریخی و طبیعی این پارک نیست، صورت گرفته است.
به گفته این باستان‌شناس، ساخت و سازهای بی‌رویه، تراس‌بندی‌های غیرضروری با مواد و مصالح ناهمگون با آثار باستانی، ساختارهایی با سنگ‌های قواره‌شده و بتن سیمانی، رنگ‌آمیزی‌های بسیار نامطلوب بر روی این سنگ‌ها، اختصاص محوطه وسیعی برای نصب اسباب‌بازی با رنگ‌های تند و زننده در کنار آثار باستانی، ایجاد کیوسک فروش مواد غذایی و... از جمله ناهمگونی‌هایی است که در این پارک باستانی به وجود آمده است.
رهبر تأکید کرد: در ادامه موارد یاد شده برخی ارگان‌های دولتی و اشخاص نیز با نوشتن شعارهایی با رنگ‌های گوناگون بر روی صخره تراش‌خورده ساسانی آسیب و بی‌حرمتی به آثار باستانی این پارک را تکمیل کرده‌اند.
او با اشاره به این نکته که خوشبختانه شهردار و شورای اسلامی شهرستان هرسین به این امر توجه کافی داشته و با دیدگاه‌های فرهنگی قومی، درصدد اعاده حیثیت این پارک برآمده‌اند، گفت: با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، توافق‌نامه‌ای بین پژوهشکده باستان‌شناسی و شهرداری هرسین به امضا رسیده است تا هرسین جایگاه اولیه و ارزش و اعتبار خود را باز یابد.
گفتنی است: کاوش‌های باستان‌شناسی پارک هرسین با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفت.
نظر شما