افزايش دماي جهاني تنها يكي از پيامدهاي منفي اثر فعاليت‌هاي انساني بر تعادل اقليمي سياره و درنتيجه، تغيير الگوهاي بارندگي، خشكسالي، طوفان‌ها، درجه حرارت و اسيدي‌شدن اقيانوس‌ها، افزايش سطح دريا و... است. چنين تغييراتي بر سايت‌هاي ميراث جهاني تأثير مي‌گذارند و درصورت ادامه اين روند، اثرات آن حتي مخرب‌تر خواهد شد. اين روند تهديد كننده باعث شده است سازمان‌هاي بين‌المللي، منطقه‌اي و ملي برنامه‌هاي اختصاص‌يافته به اين تغييرات را توسعه دهند و اثرات تغييرات آب و هوايي را ارزيابي و مديريت كنند. در اين ميان، صنعت گردشگري به‌عنوان يكي از بزرگ‌ترين و روبه‌رشدترين بخش‌هاي اقتصادي كه 9درصد از توليد ناخالص داخلي جهان و از هر 11شغل يك شغل را به‌خود اختصاص داده است، به‌شدت نسبت به تهديدهاي ناشي از تغييرات آب و هوايي، از قبيل رخدادهاي اقليمي، مسائل ايمني و افزايش هزينه‌هاي بيمه، كمبود آب و خسارت‌هاي وارده به جاذبه‌هاي گردشگري در مقاصد، آسيب‌پذير است.
- كاهش ارزش ميراث فرهنگي و طبيعي
تداوم تهديدهاي ناشي از تغييرات آب و هوايي و تنزل ارزش ميراث فرهنگي و طبيعي در سايت‌هاي ميراث‌جهاني، تأثيرات منفي چشمگيري بر بخش گردشگري خواهد گذاشت و در نتيجه باعث كاهش جذابيت اين مقاصد و از دست رفتن فرصت‌هاي اقتصادي جامعه محلي مي‌شود؛ عكس اين قضيه نيز صدق مي‌كند؛ به‌طوري‌كه فقدان برنامه‌ريزي، نظارت، كنترل و به‌طور كلي مديريت نادرست گردشگري باعث تشديد تهديدهاي آب و هوايي شده و طيفي از پيامدهاي منفي متعدد را براي سايت‌هاي ميراث‌جهاني و جوامع محلي آنها رقم مي‌زند؛ با اين حال، رشد گردشگري پايدار مي‌تواند از اهداف توسعه پايدار در راستاي بهبود اوضاع جهان و حفاظت از ميراث فرهنگي و طبيعي كه در سال 2015 توسط مجمع عمومي سازمان ملل متحد تعيين شد حمايت كند.
بيش از هزار ميراث جهاني در 163 كشور وجود دارد كه بسياري از آنها مقاصد كليدي گردشگري به‌شمار مي‌روند. در بهترين حالت قابل تصور، گردشگري، محرك توسعه اقتصادي است و منابع مالي مورد نياز و منافع اجتماعي لازم براي توسعه مقاصد را فراهم مي‌كند، اما توسعه سريع و بدون برنامه گردشگري و تعداد بيش از حد بازديدكنندگان در سال‌هاي اخير، تأثيرات منفي بر اين ميراث داشته است. شواهد نشان مي‌دهند كه تغييرات آب و هوايي مي‌تواند سايت‌هاي ميراث‌جهاني را به‌سرعت و براي هميشه تغيير دهد و با تهديد اصالت و اعتبار آنها، موقعيت اين سايت‌ها را به‌عنوان جاذبه گردشگري به خطر بيندازد.
- پيشنهاد‌هايي براي محافظت از ميراث جهاني
شناسايي آسيب‌پذيرترين سايت‌هاي ميراث‌جهاني نسبت به تغييرات آب‌وهوايي و اجراي خط‌مشي‌ها و تخصيص منابع لازم به اين سايت‌ها به‌منظور افزايش قدرت تحمل و انعطاف‌پذيري آنها.
اطمينان از اينكه در فرايند انتخاب و فهرست كردن سايت‌هاي ميراث جهاني، تهديدات ناشي از تغييرات اقليمي درنظرگرفته شده است.
مشاركت بخش گردشگري در مديريت و حفاظت از سايت‌هاي آسيب‌پذير در برابر تغييرات آب و هوايي و آموزش به بازديدكننده‌ها.
افزايش تلاش‌هاي جهاني براي عمل به تعهدات توافقنامه پاريس (جلوگيري از افزايش دماي كره‌زمين و تلاش براي محدودكردن آن) به‌منظور حفظ ميراث جهاني براي نسل‌هاي آينده.
بنا به اعلام سازمان جهاني يونسكو مديريت و حفاظت از سايت‌هاي ميراث طبيعي و فرهنگي به شيوه‌اي مؤثر و پايدار، يك مسئوليت مشترك است و بايد تمام اطلاعات موجود درخصوص تهديدهاي ناشي از تغييرات آب و هوايي و اقدامات بالقوه براي مقابله با اين تهديدها به اطلاع عموم رسانده شود و نهادهاي دولتي، بخش خصوصي و تمامي گردشگران، تلاش‌‌هايشان را در جهت كاهش انتشار كربن و حفاظت از ارزشمندترين ميراث جهان در برابر اثرات منفي گردشگري هماهنگ كنند.
زهرا رحماني، دانشجوي كارشناسي ارشد بازاريابي جهانگردي دانشگاه تهران
نظر شما