درخواست اصغرجهانگير براي توجه به «راي باز» مربوط به نوعي از احكام مي‌شود كه متهم در حقيقت از آزادي مشروط استفاده مي‌كند و فرصت فراگيري شغل را هم دارد. افرادي كه براساس قانون و با رأي دادگاه به زندان محكوم مي‌شوند به 3 دسته، بسته، نيمه باز و رأي باز تقسيم مي‌شوند. براساس اين تقسيم‌بندي مجرمان و افراد شرور كه به جامعه آسيب مي‌رسانند در زندان‌هاي بسته و زندانيان عادي در زندان‌هاي نيمه باز و باز نگهداري مي‌شوند. بر اين اساس در زندان‌هاي باز زنداني هنگام صبح از آسايشگاه خارج و در مراكز مختلف مشغول حرفه‌آموزي يا كار مي‌شود و شب براي استراحت به زندان بازمي‌گردد. حالا رئيس سازمان زندان‌ها در گفت‌وگو با خبرگزاري ايلنا توجه به اين نوع راي‌ها را فرصت مناسبي براي كنترل جمعيت زندان‌ها و جلوگيري از افزايش آسيب‌هاي اجتماعي به‌دنبال زنداني شدن فرد دانسته؛ موضوعي كه مدتي است با تأكيد رهبر معظم انقلاب يكي از مهم‌ترين ماموريت‌ها و دغدغه‌هاي قوه قضاييه شده است.
- چه‌كسي رأي باز مي‌گيرد؟
آنطور كه از آمارهاي سازمان زندان‌ها بر مي‌آيد حدود 214هزار زنداني در زندان‌ها وجود دارند كه 35درصد آنها براي مدت يك تا 10روز زندان را تجربه مي‌كنند و مابقي به مجازات‌هاي طولاني‌تر از اين مدت محكوم مي‌شوند. اين در حالي است كه ظرفيت زندان‌هاي كشورمان 83هزار نفر است. به گفته جهانگير در استان تهران تنها 200زنداني رأي باز داريم، درحالي‌كه اگر قرار باشد آمار استان تهران به برخي استان‌هاي مورد نظر وي (يعني تا 50درصد) برسد، اين رقم بايد به 16هزار نفر برسد، چرا كه هم‌اكنون 32هزار نفر در زندان‌هاي اين استان هستند.
- چه تعداد هستند؟
به گفته مديرعامل بنياد تعاون زندان‌هاي كشور، اين نوع از احكام همسو با مجازات‌هاي جايگزين مي‌تواند كمك قابل توجهي در كاهش تعداد زندانيان داشته باشد. رحيم مطهرنژاد با تأكيد بر اينكه 4گروه زنداني مشغول به‌كار در كشور وجود دارد، به همشهري مي‌گويد: «يك گروه اشتغال نشسته هستند كه در كنار بندي كه در آن تحمل حبس مي‌كنند، صنايع‌دستي توليد مي‌كنند.گروه دوم زندانياني هستند كه به آنها رأي بسته گفته مي‌شود اين گروه از داخل بند بيرون مي‌آيند و در كارگاه‌ها و كارخانه‌هايي كه در زندان تعبيه شده، كار مي‌كنند و نمي‌توانند از محوطه زندان خارج شوند. گروه سوم افرادي هستند كه رأي نيمه باز دارند اين افراد در اطراف زندان‌ها در 15هزار هكتار زميني كه در اختيار سازمان زندان هاست به‌كار كشاورزي، باغداري، دامپروري، آبزي پروري و صنايع مشغول به‌كار هستند و هر شب براي استراحت به زندان بر مي‌گردند اما گروه چهارم افرادي هستند كه رأي باز به آنها مي‌گويند و با اجازه مقام قضايي در شهرك‌هاي صنعتي، سازمان مراتع و جنگل‌ها و واحدهاي توليدي فعاليت مي كنند و ورود و خروج و حضور آنها در محل كار به‌طور دقيق بررسي و نظارت مي‌شود. اما تنها 50هزار زنداني تا‌كنون توانسته‌اند از اشتغال در زندان‌ها استفاده كنند. » به گفته او از مجموع اين 4گروه در كشور تنها 10هزار نفر شامل رأي باز مي‌شوند. اين در حالي است كه با اجرايي شدن مجازات‌هاي جايگزين حبس مي‌توان 30تا 40درصد جمعيت زنداني را بيرون از زندان‌ها برد. »
- چه فايده‌اي دارد؟
كاهش زمان حضور مجرم در زندان، يعني دوري بيشتر از فضايي كه خيلي‌ها از آن به دانشگاه جرم‌آموزي تعبير مي‌كنند و اين مساوي آسيب كمتر به فرد زنداني است. فايده ديگر راي‌هاي باز اما امكان حرفه آموزي زنداني و اشتغال او در آينده است. مطهرنژاد در اين‌باره مي‌گويد:«زنداني‌ها در 2 مقطع نياز به‌كار دارند؛ يكي در زمان محكوميت و ديگري بعد از آزادي. براساس آمار ميزان بازگشت زندانيان به زندان 46درصد كمتر است اما اين رقم در بين افرادي كه بعد از زندان مشغول به‌كار مي‌شوند به يك تا 2 درصد كاهش پيدا مي‌كند. همين مسئله باعث مي‌شود تا به موضوع اشتغال توجه بيشتري نشان دهيم. مهم‌تر از اشتغال و درآمدزايي زندانيان كمك به بازگشت دوباره آنها به زندگي بعد از گذراندن دوره محكوميت است كه بايد توجه ويژه‌اي به آن شود. اما متأسفانه امروزه به همه زندانيان با يك ديد نگاه مي‌شود. اين در حالي است كه اكنون در زندان‌هاي ما افرادي حضور دارند كه شايد نتوان برايشان از لفظ گناهكار استفاده كرد، مثل كساني كه در پرداخت مهريه ناتوان هستند.اين افراد مجرم نيستند يا كساني كه تخلفات كوچك و سبك رانندگي مرتكب شده‌اند و مي‌توانستند با پرداخت ديه آزاد شوند، اما به واسطه قوانين موجود كشور راهي زندان شده‌اند.»
- آزادي مشروط چيست؟
راي باز شدن زنداني يكي از امتيازهاي اعطايي به زندانيان محكوم برابر با آيين‌نامه اجرايي سازمان زندان‌ها و با توجه به قوانين است تا زندانيان پس از دريافت اينگونه امتياز، امكانات اشتغال و درآمدزايي آنان ميسر شده و در پوسته خارجي زندان تحمل حبس كنند. هر كس براي بار اول به‌علت ارتكاب جرمي به مجازات حبس محكوم شده و نصف مجازات را گذرانده باشد دادگاه صادر‌كننده دادنامه محكوميت قطعي مي‌تواند درصورت وجود شرايط زير حكم به آزادي مشروط صادر كند. نداشتن سابقه محكوميت به مجازات حبس، گذراندن نصف مدت مجازات حبس، نشان دادن حُسن اخلاق و رفتار در طول حبس و جبران ضرر متضرر از جرم شروط برخورداري از اين نوع آزادي هستند.
نظر شما