آبیاری مزارع با فاضلاب خام همزمان با خطر وبا

به گزارش ایرنا، آنقدر آبیاری مزارع به خصوص سبزیکاری‌ها با فاضلاب در کشور عادی شده است که به نظر می‌رسد، شاید، دیگر انتشار خبر آن برای کسی تعجب‌آور نباشد؛ گویی همه پذیرفته‌اند که راه دیگری جز آبیاری زمین‌های کشت سبزی و صیفی با فاضلاب وجود ندارد.

علی اکبر سیاری، معاون بهداشتی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پاسخ به این پرسش ایرنا که چرا به رغم وجود خطر وبا، هنوز سبزیکاران برای آبیاری مزارع از فاضلاب استفاده می‌کنند و چرا این نوع آبیاری متوقف نمی‌شود؛ فقط به بیان همین یک جمله بسنده می‌کند: بله آبیاری با فاضلاب در مزارع به خصوص زمین‌های کشت سبزی هنوز ادامه دارد، قبول داریم، نظارت‌ها ضعیف است و نمی‌توانیم جلوی آن را بگیریم.

بیماری وبا یک بیماری اسهالی است که میکروب آن از طریق دستگاه گوارش منتقل می‌شود بنابراین اگر دست‌ها یا مواد‌غذایی مصرفی به این میکروب آلوده باشد به راحتی این بیماری منتقل می‌شود.

انتقال فرد به فرد این بیماری با رعایت بهداشت فردی و شست و شوی مداوم دست‌ها قابل کنترل است اما آنچه نگران‌کننده است، انتقال این بیماری از طریق دفع نامناسب فاضلاب و به خصوص استفاده از فاضلاب خام در مزارع سبزی و صیفی است که می‌تواند این محصولات کشاورزی را به میکروب وبا آلوده کند و از این طریق بیماری وبا یا التور (شبه وبا) گسترش می‌یابد.

بیماری وبا طی یک ماه گذشته در کشور عراق، شیوع یافته است و بر اساس گزارش مسئولان وزارت بهداشت، حداقل 15 زائر ایرانی که به این کشور سفر کرده‌اند به این بیماری مبتلا شده‌اند.

نظارت و جلوگیری از آبیاری مزارع با فاضلاب خام در دوره‌های مختلف همواره یکی از اقدامات دولت بوده است به طوری که کاظم ندافی، مدیر کل سابق بهداشت محیط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرده بود که در دولت دهم با نظارت‌های انجام شده، وسعت مزارعی که با فاضلاب خام آبیاری می‌شوند از هشت هزار هکتار به دو هزار و 800 هکتار کاهش یافته است.

خسرو صادق نیت، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت نیز در این مورد می‌گوید: ساماندهی فاضلاب‌های شهری جزو حیطه وظایف وزارت بهداشت نیست و از جمله وظایف وزارت نیرو است و جلوگیری از آبیاری مزارع با فاضلاب نیز از جمله وظایف جهاد کشاورزی به شمار می‌آید؛ وزارت بهداشت، فقط نظارت می‌کند تا از فاضلاب خام برای آبیاری استفاده نشود که متأسفانه هنوز در برخی استان‌ها این مشکل وجود دارد.

** آبیاری 30 هزار هکتار زمین کشاورزی جنوب تهران با آب آلوده

علی محمد شاعری، رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در این مورد می‌گوید: بیش از 300 میلیون متر مکعب از آب‌های روان خروجی شهر تهران به مصارف مستقیم کشاورزی می‌رسد و حدود 30 هزار هکتار از اراضی کشاورزی جنوب تهران با آب‌های آلوده آبیاری می‌شود.

به گفته وی در شهر تهران روزانه بالغ بر دو میلیون متر مکعب فاضلاب تولید می‌شود که در زمان حاضر، حدود 40 درصد فاضلاب تولید شده به تصفیه‌خانه‌های فاضلاب انتقال داده می‌شود و 60 درصد دیگر آن در چاه های جذبی و آب‌های سطحی دفع می‌شود.

امیر حسین قاضی زاده هاشمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این باره به ایرنا می‌گوید: با اقدامات دولت در سالهای اخیر وسعت مزارعی که با فاضلاب خام آبیاری می‌شود تا حدی کم شده است اما با تاسف فراوان باید گفت؛ اکنون اکثر زمین‌های کشاورزی اطراف شهرهای بزرگ که محل کشت سبزی و صیفی‌جات است همچنان با فاضلاب خام آبیاری می‌شود و گرچه اقداماتی برای کاهش آن انجام شده است؛ اما در عمل این نوع آبیاری همچنان وجود دارد.

وی می‌افزاید: برای رفع این مشکل باید دسترسی کشاورزان را به فاضلاب خام از بین ببریم و حداقل امکان استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده را در مزارع فراهم کنیم.

قاضی زاده هاشمی، می‌گوید: قبول داریم که کشور با کم‌آبی مواجه است اما می‌توان با استفاده از نوآوری و تکنولوژی‌های جدید فاضلاب خام را تصفیه و مزارع را با فاضلاب تصفیه شده آبیاری کرد که هنوز این اقدام اساسی در بخش کشاورزی کشور شکل نگرفته است.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اضافه می‌کند: گزارش‌های موجود نشان می‌دهد که اکثر مزارع کشت سبزی و صیفی‌جات به خصوص اطراف شهرهای بزرگ مانند تهران و کرج همچنان با فاضلاب خام آبیاری می‌شود و اقدام جدی برای کنترل این پدیده انجام نشده است و اگر هم اقدامی انجام شده باشد، حداقل گزارش آن به مجلس نرسیده است.