براي مايي كه از كودكي با «ياعلي» روي پاي خودمان ايستاده‌ايم و هر وقت در زندگي، گرهي به كارمان افتاده از مولا مدد گرفته‌ايم، غدير برترين عيد سال است. بايد سرمان را بالا گرفته و روز برگزيده‌شدن او را جشن بگيريم؛ غديريك جريان هميشه زنده است كه مثل تمام اعياد براي خودش آداب و رسوم بسياري دارد. در اين مطلب قصد داريم همين آداب و رسوم را مرور كنيم كه متأسفانه برخي از آنها در جامعه امروز كمرنگ شده و بايد براي احياي همه آنها تلاش كرد. بايد كاري كنيم تا جشن غدير، جشني در شأن اين عيد بزرگ باشد. براي تهيه اين مطلب، سراغ حجت‌الاسلام والمسلمين محمدحسين مشكوري، توليت مسجد جامع قلهك و مدير كانون خورشيد كه به‌صورت تخصصي به موضوع غدير مي‌پردازد رفتيم. پس از خواندن اين مطلب، مطمئن باشيد كه در روز عيد غدير، كارهاي مهمي براي انجام دادن داريد.
- هديه بدهيد
عيدي دادن از سنت‌هاي زيباي غديري است كه مي‌تواند جايگاه اين روز را به‌ويژه براي كودكان و نوجوانان تقويت كند. در سيره بسياري از بزرگان آمده كه تنها در روز غدير عيدي مي‌دادند. روايت شده كه در روز عيدغدير عده‌اي از شيعيان به محضر مبارك حضرت امام رضا(ع) رسيدند. آن‌‌حضرت جمعي از خواص را براي افطار نگه‌داشته و براي خانواده آنها غذا، انواع هديه و صله، لباس، انگشتر و كفش فرستاده بود. سر و وضع همه اطرافيان به دستور حضرت عوض شده و اسباب‌وآلات منزلشان تغيير كرده بود. اما در همين دوره خودمان هم برخي از مساجد در اين روز يك هديه كوچك مثل يك شاخه گل به اهالي محله مي‌دهند. اين كار هم تأثيرگذاري زيادي دارد و با هزينه كم مي‌توان آن را اجرا كرد.
- زيارت غدير بخوانيد
در كتاب «مفاتيح‌الجنان» چندين زيارتنامه به نام اميرالمومنين(ع) هست اما در ميان آنها تنها خواندن 2زيارتنامه در روز عيدغدير سفارش شده. اولي زيارت امين‌الله و ديگري زيارتي است كه امام هادي (ع) خطاب به اميرالمومنين قرائت مي‌كند و به «زيارت غدير» معروف است. اين زيارتنامه مربوط به زماني است كه معتصم آن حضرت را تبعيد مي‌كند و هنگامي كه امام به نجف اشرف مي‌رسد اين دعا را خطاب به اميرالمومنين(ع) مي‌خواند. اين زيارت از نظر سنديت آنچنان ارزشي دارد كه شيخ عباس قمي در باب سوم مفاتيح‌الجنان در بخش زيارت مخصوص امام‌علي(ع) در روز عيدغدير مي‌نويسد: «بعد از بررسي ثابت شد در تمامي زيارات، زيارتي به اين اندازه از نظر صحت و اعتبار و قوت سند پيدا نمي‌شود». كمتر زيارتنامه‌اي را مي‌توان خواند كه وقايع تاريخي در آن منعكس شده باشد اما در زيارتنامه‌اي كه امام هادي(ع) خطاب به اميرالمومنين(ع) خوانده برخي از وقايع تاريخي مانند غديرخم يا بعضي از جنگ‌ها با اشاره به آيات قرآن منعكس شده. در كنار وقايع تاريخي، امام دهم شيعيان ده‌ها فضيلت حضرت امير را در اين يادگار ارزشمند خود ذكر كرده. متن اين زيارت در مفاتيح‌الجنان موجود است. برنامه‌ريزي كنيد تا حتما در اين روز با فضيلت، اين چند صفحه را مرور كنيد و از ثواب بسيار آن برخوردار شويد.
- نماز غدير بخوانيد
يك نماز ساده كه وقت چنداني از شما نمي‌گيرد، از اعمال مهم و بدون جايگزين روز غدير است. نماز عيدغدير آنقدر بين نمازهاي مستحب ارزش و اهميت دارد كه امام صادق(ع) فرموده‌اند: «هركس در روز عيد غدير قبل از ظهر به قصد شكرگزاري خدا، 2ركعت نماز بگزارد و در هر ركعت بعد از حمد، 10مرتبه سوره توحيد و قدر و آيه الكرسي را بخواند نزد خدا برايش 100هزار حج و 100هزارعمره محسوب مي‌شود و هر حاجتي از حوايج دنيا وآخرت را ازخدا درخواست كند به‌آساني و با عافيت به او عنايت خواهد شد». آثار پربركت نماز عيدغدير آنقدر هست كه در روايتي از شيخ مفيد آمده: «اگر نماز و دعا در روز عيدغدير از او فوت شد، قضاي آن را به‌جا آورد». نماز روز عيدغدير مانند نماز صبح 2ركعت است، به اين صورت كه نيم‌ساعت قبل از ظهر، 2ركعت نماز بخواند و در هر ركعت بعد از حمد، سوره‌هاي توحيد، قدر و آيه الكرسي 10بار خوانده شود. بهتر است اين نماز در كنار ديگران خوانده شود و برخي از علما سال‌هاي گذشته، برنامه نماز غدير را در مساجد برگزار كردند. اگر شد كه بهتر، اگر نشد حتما تنهايي اين نماز را بخوانيد.
- شاد باشيد و عيد بگيريد
عيدغدير براي ما شيعيان بايد روز شادي و افتخار باشد. بايد به هم تبسم كنيم و خدا را براي محبت اميرالمومنين(ع) شاكر باشيم. از امام‌رضا(ع) درخصوص عيد گرفتن در روز غدير روايت‌هاي زيادي نقل شده. آن حضرت در حديثي فرموده‌اند: «پيامبر(ص) به اميرالمومنين(ع) سفارش كردند اين روز را عيد قرار دهند؛ چنان‌كه پيامبران به جانشينان خود سفارش مي‌كردند روز تعيين جانشين را عيد بگيرند. غدير روز تبريك و تهنيت است و روز تبسم هنگام ملاقات اهل ايمان. هركس روز عيدغدير به روي برادر ديني‌اش تبسم كند، خدا در قيامت با مهرباني به او نظر مي‌كند».
- به زيارت اميرالمومنين(ع) برويد
خواندن زيارت اميرالمومنين(ع) در حرم مطهر آن حضرت يكي از رسومي است كه بيشتر ميان مسلماناني كه در نجف و شهرهاي اطراف زندگي مي‌كنند رواج دارد. امام رضا(ع) زيارت اميرالمومنين(ع) را به همه سفارش مي‌كنند و مي‌گويند: «هر جا باشي، روز غدير خودت را به مرقد اميرالمومنين(ع) برسان كه خدا براي هر مرد و زن با‌ايمان و مسلمان گناه 60سال را مي‌آمرزد و 2برابر آنچه در ماه مبارك رمضان، شب قدر و شب عيدفطر از آتش آزاد كرده، در عيد غدير آزاد مي‌كند». با اين حال، اگر توفيق تشرف به نجف را نداريد، از شهر خودتان به نيت زيارت حضرت در نجف، زيارتنامه ايشان را بخوانيد.
- خود را آراسته كنيد
يكي از نشانه‌هاي تمام اعياد، آراسته بودن است. امام رضا(ع) فرموده‌اند: «غدير روز تزئين و آراستن است. هركس براي روز غدير خويش را بيارايد و زينت كند، خدا همه گناهانش را بيامرزد و فرشتگاني را برانگيزد كه كارهاي نيك او را ثبت كنند و درجات او را بالا ببرند تا غدير سال آينده. پس اگر بميرد شهيد از دنيا رفته و اگر زنده بماند، زندگي سعادتمندانه و همراه خوشبختي داشته باشد».
- محفل شعر بگيريد
امروزه مجالس مختلفي حتي در ميان اهل سنت برگزار مي‌شود؛ محافلي كه در آن افراد دور هم جمع مي‌شوند تا از شخصيت و فضايل امام علي(ع) سخن بگويند زيرا پيامبر(ص) فرمودند: «ياد كردن از علي‌بن‌ابيطالب عبادت است». آن حضرت در حديث ديگري فرموده‌اند: «هنگامي كه عده‌اي گرد هم جمع شوند و در آن جلسه از فضايل علي‌بن‌ابيطالب ياد كنند، فرشتگان الهي در آن جلسه حاضر مي‌شوند و آنها را احاطه مي‌كنند تا زماني كه از آن جلسه پراكنده و متفرق شوند. بعد از آنكه متفرق شدند، فرشتگان به آسمان بازمي‌گردند و ملائك ديگر به آنها غبطه مي‌خورند». در دوره بزرگاني همچون شيخ كليني و شيخ صدوق «غديريه‌سرايي» از ارزش بالايي برخوردار بود و بسيار تأكيد مي‌كردند كه شيعيان در اين روز بزرگ دور هم جمع شوند و حتي در يك مجلس ساده، اشعاري در فضيلت اميرالمومنين(ع) بخوانند. ميرزاي‌شيرازي يكي از افرادي بوده كه بر اين سنت تأكيد بسياري داشته و همواره در روز غدير محفل شعرخواني برگزار مي‌كرده. امام صادق(ع) در رابطه با اهميت شعر فرموده‌اند: «هركس براي ما اهل‌بيت شعري بسرايد، خداي متعال براي او خانه‌اي در بهشت بنا مي‌كند».
- صله رحم كنيد
درست است كه تبريك اين عيد به سادات به‌دليل نسبتي كه با اميرالمومنين(ع) دارند از رسوم اصلي و زيباي اين روز به‌شمار مي‌آيد اما در كنار آن، ديدار اهل ايمان هرچند از سادات نباشند، ثواب و پاداش بزرگي خواهد داشت. امام رضا(ع) فرموده‌اند: «هركس روز عيد غدير به ديدار مومني رود، خدا 70نور به قبرش وارد كند و قبر او را توسعه دهد و هر روز 70هزار فرشته به زيارت قبرش بروند و او را به بهشت بشارت دهند». يك راهكار خوب هم كه در بعضي از شهرها اجرا مي‌شود اين است كه سادات و غيرسادات، روز عيدغدير در مسجد جمع مي‌شوند و با هم ملاقات مي‌كنند. اين كار مي‌تواند در همه شهرها به اجرا درآيد.
- مهماني بگيريد و اطعام كنيد
مهماني‌گرفتن و اطعام مردم، در همه روزهاي تقويم داراي فضيلت بسيار است، اما در روز عيدغدير فضيلت بيشتري دارد. آنقدر بر اين موضوع سفارش شده كه در برخي روايات عيدغدير به «يوم اطعام‌الطعام» معرفي شده است. مي‌توان ريشه اين موضوع را در فرمان خدا به پيامبرش جست‌وجو كرد كه در واقعه «يوم‌الدار» يعني داستان علني شدن بعثت پيامبر اكرم(ص) رخ داد. خداوند در سال سوم بعثت به پيامبر امر كرد كه با گوشت گوسفند و مقداري شير، غذايي آماده كند و اطرافيانش را به اسلام دعوت كند. رسول اكرم نيز از پسرعمويش علي خواست تا اين ضيافت را ترتيب دهد و طعام را آماده كند. در آن واقعه كه شرح مفصلي دارد، پيامبر پس از اعلام رسالت خود فرمودند: چه‌كسي حاضر است به من ايمان بياورد تا جانشينم شود؟ و آن روز اميرالمومنين(ع) ايستادند و گفتند: «اي پيامبر من تو را ياري مي‌كنم» و در همان مهماني و پاي همان سفره بود كه پيامبر براي نخستين‌بار حضرت علي (ع) را به جانشيني خود معرفي كرد و فرمود: «اين برادر، وصي و جانشين من در ميان شماست. سخن او را بشنويد و از او اطاعت كنيد». روايت‌هاي بسياري درباره فضيلت اطعام در غدير وجود دارد كه در اينجا يك نمونه‌اش را بيان مي‌كنيم. امام رضا(ع) فرمودند: «هر كس مومني را در روز عيدغدير غذا دهد، مانند كسي است كه تمام پيامبران و صديقان را اطعام كرده».
خوشبختانه، چندسالي است كه سنت اطعام در غدير به‌صورت مردمي در كشور اجرا مي‌شود و شهر اهواز با 6سال برگزاري مراسم اطعام غدير از پيشتازان اين سنت حسنه است. سال گذشته واحد فرهنگي مسجد‌الغدير و هيئت روضه‌الزهرا(س) 14هزارنفر از مردم اين شهر را به ضيافت علوي دعوت كردند. در اين مراسم آيت‌الله جزايري، امام جمعه و نماينده ولي‌فقيه در خوزستان و نيز آيت‌الله‌حيدري، امام جمعه موقت اهواز نيز حضور داشتند.
20هزار گيلاني نيز سال گذشته در شب عيدغدير با 110ديگ آبگوشت نذري مراسم عيد را برگزاركردند. همچنين قرار است امسال، دهم مهر كه روز عيد غدير است در مسجد جامع غديرخم در سه‌راه ضرابخانه 5هزارنفر اطعام شوند. پس تا دير نشده شما هم آستين بالا بزنيد و با تدارك يك غذاي ساده، ثواب اطعام در روز غدير را ببريد.
نظر شما