تفاوت عمده این روش با روش های جراحی عیوب انکساری نظیر لیزیک، این است که روش های جراحی، دائمی هستند ولی در این روش، درصورت عدم استفاده از لنز، شکل قرنیه پس از سه روز به حالت اولیه برمی گردد.
هرچند ایده کلی اورتوکراتولوژی از 40 سال قبل هم وجود داشته و درمان هایی هم با استفاده از این روش صورت می گرفته ولی پیشرفت های اخیر در تکنولوژی کنتاکت لنزهای ویژه سبب شد تا در سال 2002 سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این لنزها را برای استفاده در طول شب و هنگام خواب مورد تایید قرار دهد. این لنزها در ایران به لنزهای شارژی معروف هستند.
در مورد این روش جدید درمان نزدیک بینی با دکتر پرویز زرین بخش- رئیس مرکز تحقیقات لنز و اپتیک ایران- گفت وگویی ترتیب دادیم. وی عقیده دارد روش ارتوکی تا 50درصد، نزدیک بینی را کاهش می دهد و این برای پدر و مادرهایی که نگران پیشرفت شماره چشم کودکشان هستند، نوید خوبی است.
- آقای دکتر، روش اورتوکی در ایران تا چه اندازه پیشرفت کرده است؟
روش ارتوکی یا لنزهای شبانه، در ایران بسیار موفقیت آمیز بوده است. آمارها نشان می دهد بیش از 90درصد افرادی که از این لنزها استفاده می کنند، موفق شده اند که در طول روز بدون لنز و عینک فعالیت کنند. در مرکز تحقیقات لنز و اپتیک ایران، روی روش های اصلاح چشم تحقیقاتی در حال انجام است که در دو سال اخیر شش مورد اختراع در این مرکز انجام شده است.
یکی از مهمترین دستاوردهای این مرکز در مورد اصلاح چشم کودکان یا لنزهای طراحی شده برای کودک و نوزاد است که بسیار موفقیت آمیز بوده است. با این وسیله، چشم کودک یا نوزاد اصلاح می شود تا جلوی تنبلی چشم و نابینایی آن گرفته شود. به این لنزها، لنزهای پدیاتریک می گویند.
- نزدیک بینی، شایع ترین عیب انکساری چشم است. این اختلال برای کودکان چه مشکلاتی را به همراه دارد؟
نزدیک بینی در کودکان مشکلات زیر را به بار می آورد:
1) مشکل اقتصادی: شکستگی و گم کردن مرتب عینک در کودکان.
2) محدودیت حرکتی: چون کودکان به شدت نیاز به تحرک و ورزش دارند و عینک باعث محدودکردن تحرک شده و کودکان عینکی نسبت به همسن و سالانشان گوشه گیرتر می شوند.
3) مشکل رشد مراکز مغزی مربوط به چشم: عینک باعث محدودیت میدان بینایی کودکان شده و مراکز مغزی مربوط به چشم تکامل کافی پیدا نمی کند.
4) اشکال در فرم صورت و بینی: به علت اینکه کودکان در حال رشد هستند، قاب عینک باعث تغییراتی در فرم صورت و بینی کودک می شود و در نهایت، خیلی از افراد به خصوص کودکان، از وجود عینک و اختلال در زیبایی، احساس ناراحتی می کنند.
با همه اینها بسیاری از کودکان ناچار به استفاده از عینک هستند و در بسیاری از موارد، بهترین راه، استفاده از عینک است. برای اصلاح چشم کودکان نمی توان از لیزیک ، لازک و PRK استفاده کرد. از این روش ها برای افراد بالاتر از 18سال به شرط ثابت ماندن نمره چشم می توان بهره برد.
- آیا برای اصلاح دید کودکان می توان از روش ارتوکی استفاده کرد؟
بله! یکی از بهترین روش ها برای اصلاح دید کودکان، استفاده از روش ارتوکی است. در این روش لنز، نیم ساعت قبل از خواب در چشم قرار می گیرد و صبح بعد از بیدارشدن زیر نظر پدر و مادر از چشم خارج شده و در طول روز، دید اصلاح می گردد. این روش همه عوارض مربوط به عینک را حذف می کند و تحرک کودک بر می گردد.
- این روش در اصلاح دید مؤثر است؟ در کودکان از چه سنی استفاده می شود؟
تحقیقات موازی در ایران و در کشورهای آمریکا، کانادا، هنگ کنگ و استرالیا نشان داده که روش ارتوکی روند پیشرفت نزدیک بینی را تا 50درصد کاهش می دهد و این برای پدر و مادرهایی که نگران پیشرفت شماره چشم کودکشان هستند نوید خوبی است.
روش لنز شبانه را می توان از 7سالگی به بالا اجرا کرد و در نزدیک بینی های کمتر از 5 به خوبی مؤثر است. برای سایر کودکان که شرایط ارتوکی ندارند و قادر به استفاده از عینک نیستند(مثل قوز قرنیه یا آستیگماتیسم شدید) می توان از لنزهای خاصی که می تواند شبانه روز در چشم باشد استفاده کرد . عبور اکسیژن و گاز از این لنزها بسیار بالاست و در ضمن به علت اینکه میکروب را به خود نمی گیرند، تمیزکردن آنها آسان است و برای کودکان قابل استفاده است.
- لطفا کمی در مورد حالت قوز قرنیه و روش برطرف کردن آن توضیح دهید.
در قوز قرنیه، قرنیه چشم شکل مخروطی دارد و برای اصلاح آن از لنزهای سخت مخصوص استفاده می شود. در این مورد، روش خاصی در مرکز لنز و اپتیک ایران ابداع شده که با روش های متداول دیگر فرق دارد؛ چه از نظر راحتی و چه از نظر اصلاح دید بیمار. در مورد اصلاح چشم هایی که پیوند قرنیه، لیزیک یا موارد دیگر جراحی شده اند نیز برای اولین بار لنز خاصی ابداع شده که به راحتی باعث اصلاح آنها می شود و در آینده منتشر خواهد شد.
- لنزهای نرم چند نوعند و شما استفاده از کدامشان را توصیه می کنید؟
لنزهای نرم به صورت ساده، آستیگمات، رنگی و درمانی وجود دارند و از نظر نوع ساخت به دو نوع قالب زدنی و تراشیدنی تقسیم می شوند. نوع تراشیدنی، بادوام است و رسوب نمی گیرد و می تواند به مدت طولانی استفاده شود. نوع قالب زدنی نیز یک بارمصرف و کوتاه مدت است و از یک روز تا یک ماه بسته به نوعش قابل استفاده است.
این لنزها بسیار مورد استفاده اند(نوع قالب زدنی) و حتی از طریق اینترنت خریداری می شوند. حسن آنها این است که زود عوض می شوند و همیشه نو هستند. عیبشان هم این است که کیفیت دید، به خوبی لنز تراشیدنی نیست و اگر به صورت خارج از مدت استفاده شوند، عوارض طولانی مدت خواهند داشت. متاسفانه در ایران برخی افراد این لنزها را بیش از مدت استاندارد استفاده می کنند.
- برای اینکه این لنزها را از سایر لنزها تشخیص دهیم باید چه نکاتی را مدنظر بگیریم؟
اولا لنزهای قالب زدنی و کوتاه مدت در بسته بندی مسطح پلاستیکی بسته بندی می شوند. ثانیا شرکت های خارجی سازنده، مدت استفاده از آنها را مشخص می کنند. در مواردی که بیماران شک دارند، می توانند با مرکز تحقیقات اپتیک و لنز ایران مطرح کنند تا اطلاعات لازم را دریافت نمایند.
لنزهای سیلیکون هیدروژل، لنزهای نرم جدیدی هستند که عبور اکسیژن بالایی دارند و بهترین لنزهای یک بار مصرف هستند. کسانی که به علت جراحی لیزیک و... دچار عارضه شده اند، می توانند از لنزهای خاصی که به تازگی طراحی شده و با موفقیت آزمایش گردیده است، استفاده نمایند.
خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی و دستگاه های مدرن و اطلاعات جدیدی که در مورد روش های جراحی به دست آمده، این روش ها بسیار کم عارضه و متداول شده است.
