۲۰درصد از گونه‌های گیاهی کشور در معرض خطر است

روز جهاني تنوع زيستي كه همه ساله 22‌ماه مي ‌برابر با اول خرداد در سراسر جهان برگزار مي‌شود هشداري است براي ساكنان هر‌سرزمين. اين روزجهاني گوشزد مي‌كند كه منابع طبيعي، حيات‌وحش و به‌طور كلي گونه‌هاي گياهي و جانوري برخلاف آنچه تصور مي‌شد منابع بي‌انتها است به‌سرعت رو به نابودي است. اين درحالي است كه امنيت غذايي هر سرزميني در گروي حفاظت از تنوع زيستي است. باوجود اين، نابودي تنوع زيستي در كشور ما روندي شتابناك دارد. آخاني، درگفت‌وگو با همشهري وضعيت گونه‌هاي گياهي را نگران‌كننده وصف كرد و گفت: پوشش گياهي به 3دليل عمده به‌شدت در معرض خطر است و چراي بي‌رويه دام كه در تمامي نقاط كشور رايج است در راس اين عوامل قرار دارد. به گفته وي، چراي بي‌رويه دام اكنون به‌گونه‌اي است كه گياهان قبل از فرصت بذردهي نابود مي‌شوند. از بين رفتن توازن آبي كه به‌دليل سدسازي‌هاي لجام‌گسيخته و برداشت غيرمتعارف از سفره‌هاي زيرزميني آب اتفاق افتاده در رده دوم قرار دارد. به هم خوردن توازن آبي سبب شده تا گونه‌هاي گياهي به‌ويژه درختان دسترسي به آب نداشته باشند و در نتيجه در حال خشك شدن هستند. اين عضو هيأت علمي، دخالت‌هاي غيرمسئولانه در طبيعت ازجمله جنگل‌تراشي، آتش‌سوزي و تغيير كاربري را سومين عامل نابودي تنوع زيستي عنوان كرد و گفت كه اين 3عامل دست‌به‌دست هم داده و وضعيت تنوع زيستي را بحراني كرده است.

آخاني با اعلام اينكه 7300گونه گياهي در كشور شناسايي شده كه رويشگاه 24درصد از اين تعداد منحصربه ايران است، تصريح كرد: گرچه آمار دقيقي از گونه‌هاي در معرض تهديد وجود ندارد اما برآوردهاي محلي حاكي از آن است كه 20درصد از كل گونه‌هاي گياهي كشور در معرض تهديد است و شماري از گونه‌هاي گياهي نابود شده است. وي راهكار نجات از وضعيت موجود را آيش چندساله طبيعت مي‌داند و مي‌گويد با توجه به اينكه كشور ما از جاذبه‌هاي طبيعي و فرهنگي بسيار بالايي برخورداراست با فراهم كردن سازوكارهاي لازم براي رونق گردشگري و جذب گردشگر مي‌توان درآمد زيادي كسب كرد تا از اين طريق از فشار بر طبيعت كاسته شود.

• نابودي حيات‌وحش تا 20سال ديگر

دكتر اسماعيل كهرم، عضو هيأت علمي هم با بحراني وصف كردن وضعيت تنوع‌زيستي به همشهري گفت كه تخمين‌ها نشان مي‌دهد آمار كل چهارپايان حيات‌وحش كه قابل شكار هستند در خوش‌بينانه‌ترين حالت حدود 120هزار راس است يعني همه داشته‌هاي ما در اين زمينه اعم از كل و بز، قوچ وميش، گورخر، شوكا، مرال، آهو و... همين 120هزار راس است درحالي‌كه بيش از 1.5ميليون اسلحه اين حيوانات را نشانه گرفته‌اند. حال اگر براي هر اسلحه فقط 100فشنگ درنظر بگيريم 150ميليون فشنگ اين آخرين بازمانده‌هاي حيات‌وحش را هدف گرفته‌اند.

اين استاد حيات‌وحش، تخريب زيستگاه‌ها و شكار بي‌رويه را 2عامل اصلي نابودي حيات‌وحش عنوان كرد و گفت: با وجود آنكه اين دو اصل مسلم و شناخته شده عامل نابودي حيات‌وحش است اما متأسفانه هنوز برخي ازصادر نشدن مجوز شكار گله مي‌كنند و مي‌گويند صدور مجوز براي شكار باعث تقويت حيات‌وحش مي‌شود در حالي اگر شيوه موجود ادامه داشته باشد نه پرنده باقي‌مي‌ماند و نه چهارپا. كهرم با اعلام اينكه ما داريم تير خلاص به تنوع زيستي‌مان مي‌زنيم مي‌گويد كه تنوع‌زيستي شامل 2بخش گياهان و جانوران مي‌شود و ما هردوي اين بخش را داريم نابود مي‌كنيم نجات از اين وضعيت بحراني نيازمند عزم ملي است راه ديگري هم ندارد. اگر قرار است 20سال آينده چيزي به نام حيات‌وحش داشته باشيم بايد هشدارهايي چون روز تنوع زيستي را جدي بگيريم و به فكر جانورانمان باشيم.

• 74گونه جانوري در ليست قرمز اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت

حدود 74گونه از رده جانوري كشور در ليست قرمز اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت قرار دارد. 19گونه از پستانداران، 25گونه از پرندگان، 16گونه از خزندگان، 4گونه از دوزيستان و 10گونه از ماهيان آب‌هاي داخلي كشور اين ليست را تشكيل مي‌دهند. اين درحالي است كه شير ايراني و ببر مازندران منقرض شده و گورخر ايراني، يوزپلنگ ايراني، خرس سياه و گوزن زرد با خطر انقراض مواجه‌اند.