چاره‌ای نیست اما. شاخ به شاخ شدن با مشکلات زندگی مجبورش کرده که گوشه‌ای از خیابان را انتخاب کند. جیرینگ اولین سکه در کاسه استیل پیش‌رویش، انگار سرعت حرکت آدم‌ها و ماشین‌ها و شرمسار شدن او را افزایش می‌دهد. کاسبی شروع شده است. شغل: متکدی، درآمد: هر چه کرم مردم باشد.
هنوز تا میدان امام‌حسین چند قدمی مانده است. پیاده‌روی خیابان 17 شهریور با دیگر پیاده‌روها یک فرق اساسی دارد زیرا هر چند متر می‌توان سراغ کاسب‌هایی را گرفت که جنس دلسوزی عرضه می‌کنند و درآمد بدی هم ندارند. گداها در فاصله‌های کوتاهی از هم نشسته‌اند و مشغول کارند. هر 8-7 متر را باید حوزه استحفاظی یکی از آنها دانست.
در واقع، این مساحت، مغازه های مجازی آنهاست.
آنها در این مساحت به روش‌های مختلف عابران را دست به جیب می‌کنند و روزگار می‌گذرانند. هیچ کس حق ندارد به ملک دیگری تعرض کند و در زمین ویژه گدای دیگر مشتری پیدا کند. این قراردادی نانوشته میان حدود 10 متکدی است که پیاده‌روی خیابان را قرق کرده‌اند.
در میان آنها 2 زن وجود دارد و مابقی مرد هستند. آنها مانند مغازه‌داران هر روز صبح کرکره مغازه مجازی خود را بالا می‌کشند و تا غروب کاسبی می‌کنند. بد نیست بدانید که این متکدیان برای ناهار کاسبی را تعطیل می‌کنند؛ کاری که حتی مغازه‌دارهای پاساژهای اطراف میدان هم انجام نمی‌دهند.
کاسب قدیمی، متکدی صمیمی
کاسب‌های قدیمی میدان امام‌حسین بیشتر از 10 سال است او را می‌شناسند. علی حدود 50 سال سن دارد و هر روز در یک قسمت از پیاده‌روی خیابان گدایی می‌کند. عصای سفیدش را به دست می‌گیرد و پول‌هایی را که می‌گیرد در یک قابلمه کوچک جمع می‌کند. او حالا از قدیمی‌های این محله است و در سه راه چرم‌سازی زندگی می‌کند. 4 فرزند دارد که سه‌تایشان نابینا هستند. همسر علی هم نابیناست و تنها فرزند سالم آنها کمک زیادی به دیگر اعضای خانه می‌کند.
علی هر روز صبح مثل یک کارمند، سوار تاکسی‌های خطی موتورآب – امام حسین می‌شود. تمام راننده‌های خط علی را می‌شناسند و همیشه برای سوار کردن علی میانشان دعواست.
علی سوار هر ماشینی که شود پول‌های خردی را که روز قبل دشت کرده به راننده می‌دهد و به جایش اسکناس می‌گیرد. به همین دلیل، خطی‌ها همیشه برای علی سرودست می‌شکنند.
او به محل کارش می‌آید و تا قبل از غروب آفتاب گدایی می‌کند. علی از کاسب‌های اطراف میدان هم پولی به عنوان مقرری دریافت می‌کند. هنگام غروب آفتاب، علی دوباره با همان تاکسی‌های خطی به سه راه چرم سازی بر می‌گردد و به خانه می‌رود. علی، قدیمی‌ترین متکدی پیاده‌روهای خیابان17 شهریور است و به همین دلیل، در بهترین و شلوغ‌ترین قسمت این پیاده‌رو کار می‌کند.
حد فاصل بانک تجارت و دکه روزنامه‌فروشی تا ابتدای خیابان فرعی ثارالله، شلوغ‌ترین قسمت پیاده‌رو منتهی به میدان امام حسین است که در اختیار علی قرار دارد. او یکی از هزاران نمونه متکدی قدیمی است که در سطح شهر به چشم می‌آیند.
تنوع زیستی
رایج‌ترین تصویری که از یک گدا به ذهنمان مانده چیست؟ مرد یا زنی ژنده‌پوش که بوی تعفن می‌دهد و دست‌های کثیفش را پیش شما دراز می‌کند؟ کودکی که صورتش سیاه است و لباس‌هایی بر تن کرده که اندازه‌اش نیست؟
همه چیز در حال تغییر است پس بد نیست این ذهنیت قدیمی هم دچار تغییر شود. امروزه گدایان دیگر با آن وضعیت تکدی‌گری نمی‌کنند. حالا عده‌ای از گدایان مسافران شیک‌پوش یک سفر فرضی هستند که بنابه دلیلی در راه مانده‌اند و می‌خواهند به مقصد برسند. عده‌ای هم آنهایی هستند که نه چهره کثیفی دارند و نه برای گرفتن سکه‌ای بی‌ارزش التماس می‌کنند. آنها مغرور و بی‌صدا در گوشه‌ای از بخش‌های بالای شهر لحظه‌ها را پلک می‌زنند و در مقابل نگاه پرسشگر شما فقط نگاهتان می‌کنند.
اگر دست به جیب شوید و اسکناسی ببخشید به جای دعاهای رنگ‌به‌رنگ خیلی رسمی از شما تشکر می‌کنند. گدایان بالای شهر این‌گونه‌اند. برای آنها نوشتن روی کاغذ و گلایه از بیماری صعب‌العلاج یا گریم صورت و فلج نشان دادن اعضای بدن، کاری عبث است. آنها شیک‌پوشند و خیلی شیک هم گدایی می‌کنند. اگر کمک‌های مردمی ادامه یابد، گدایان قبراق‌تر و پولدارتر می‌شوند.
مأموران‌شـهرداری جمع‌آوری متکدیــان را مدت‌هاست در برنامه دارند و سازمان بهزیستی هم هنوز بی‌سرپرست‌ها و متکدیان را سرپرستی می‌کند اما این گدایان همچنان تهران را آرمانشهر کسب درآمد می‌دانند.
از نگاه آمار
63 درصد متکدیان، پول گدایی را خرج اعتیاد خود می‌کنند و اغلب گداها از سلامت جسمی و روانی کامل برخوردارند. ابراهیم رضوانی مدیر کل امور اجتماعی استانداری تهران گفت: «12 درصد متکدیانی که از فروردین ماه تا تیرماه سال‌جاری دستگیر شده‌اند، تحصیلات دیپلم و بالاتر از دیپلم دارند».
او با اشاره به اینکه از ابتدای سال 86 تا پایان تیرماه، هزار و 765 متکدی، پس از دستگیری، پذیرش شده‌اند، گفت: یک‌هزار و 437 نفر از این متکدیان، مرد،
292 متکدی زن و مابقی دختر و پسر بچه بوده‌اند. بیشترین تعداد متکدیان در محدوده سنی 32 تا 41 سال بوده‌اند و پس از آن، بیشترین تعداد در گروه سنی 42 تا 51 سال قرار گرفته‌اند».
رضوانی اعلام کرد: «بخش قابل توجهی از این افراد، یعنی حدود 23 درصد، تحصیلات ابتدایی، 20 درصد راهنمایی و بیش از 12 درصد نیز تحصیلات دیپلم و بالاتر داشته‌اند. براساس این آمار، بیش از 47 درصد متکدیان متاهل بوده‌اند و بیش از 16 درصد از آنها یا متارکه کرده‌اند یا از همسرشان جدا شده‌اند و یا زندگی‌شان متلاشی شده است».
او با بیان اینکه بیش از 67 درصد متکدیان دستگیر شده در مدت یاد شده، در سلامت جسمی به سر می‌برند، اضافه کرد: «بیش از 91 درصد آنها، از سلامت کامل روانی برخوردارند.
تاکنون جواب آزمایش اعتیاد 926 نفر از متکدیان پذیرش شده، مثبت بوده است و به عبارتی 63 درصد آنها طبق آخرین نتایج آزمایش‌ها، معتاد بوده‌اند و پول به دست آمده از گدایی را خرج اعتیاد خود کرده‌اند». رضوانی بیش از 67 درصد متکدیان جمع‌آوری شده استان تهران را نیز شهرستانی اعلام کرد و گفت: «67 نفر نیز از اتباع بیگانه بوده‌اند».
مدیر کل امور اجتماعی استانداری تهران، همچنین در خصوص سابقه کیفری این متکدیان گفت: «تاکنون پاسخ استعلام سابقه کیفری برای 380 متکدی آمده است که از این تعداد 345 نفر – یعنی حدود 90 درصد آنها – سابقه کیفری داشته‌اند. این آمار گویای این مسئله است که متکدیانی که هر روز با شیوه‌های متفاوت از مردم پول می‌گیرند، در سلامت کامل روانی و جسمی به سر می‌برند، تحصیل‌کرده و البته مجرم و معتاد هستند».
