شنبه ۲۳ تیر ۱۳۸۶ - ۰۸:۱۵
۰ نفر

سید احسان عمادی: قرار نیست در قرن بیست‌ویکم بعد از پیشرفت تکنولوژی و گسترش ارتباطات و رشد فناوری و ظهور آی­تی و این­طور چیزها، هنوز هم تقلب­ها با این سیستم­ عهد دقیانوسی باشد...

الان دیگر ملت جواب­ها را برای هم اس‌ام‌اس می­کنند، ماشین‌حساب حلال مسئله سر جلسه می­برند، راه­حل­ها را با بلوتوث رد و بدل می‌کنند و...

تازه اینها روش­های انفرادی و آماتوری تقلب است. کار به جایی رسیده که گروهی جمع می­شوند و «باند» و حتی «مؤسسه» راه می­اندازند برای گرفتن و فروش سؤالات یا معامله­ پایان نامه­های آماده­ دفاع.

این مورد آخری این روزها رفته‌رفته دارد جای خودش را بین دانشجو‌جماعت باز می­کند. باب‌شدن فروش پایان‌نامه - که شاید تنها کار تحقیقی درست درمان یک دانشجو در دوران تحصیلش باشد - در روزگاری که وکیل و وزیر و مقام و مسئول مملکت همگی بر ضرورت تحقیق و پژوهش تاکید دارند و خودشان را می­کشند که «بابا‌ جان! اول پژوهش، بعد تصمیم»، دهن‌کجی بزرگی است به این «عزم ملی».

اما واقعا معضل فروش پایان‌نامه‌ها چقدر جدی است؟ نکند بیخودی داریم شلوغ می­کنیم؟!


اگر فکر می­کنید که برای شروع این گزارش رفتیم سراغ آمار و اطلاعات موثق جمع­آوری شده توسط سازمان­ها و مراکز رسمی و دولتی، سخت در اشتباه‌اید. در واقع سخنان مدیر دفتر آموزش­های آزاد و غیردولتی و غیرانتفاعی وزارت علوم، جناب دکتر طاهری که فرموده بودند:

«وزارت علوم راهکاری برای شناسایی مؤسسات فروش پایان‌نامه و پروژه­های دانشجویی ندارد و فقط در صورت مواجهه تیم­هایی را برای برخورد قانونی اعزام می­کند»، تیر خلاصی بود به این خیال باطل که می­شود برای این گزارش روی آمارهای رسمی حساب کرد. اما در صحبت­های دکتر طاهری نکته­ای بود که به عنوان سرنخ به دردمان خورد: «مشاهده­ برخی تبلیغات غیرقانونی درج شده در رسانه­ها».

در بین روزنامه­ها خبری از این­طور آگهی­ها نبود اما یک گشت کوتاه بین سایت­ها، خیلی زود تفاوت زمین تا آسمان دنیای واقعی و مجازی را نشان می­دهد.

تحویل در محل
سایت (...)را شاید دیده باشید. مثل ضمیمه­ نیازمندی­های روزنامه­هاست. البته با دایره­ای بسیار وسیع­تر. تقریبا از شیرمرغ تا جان آدمیزاد - هر چه بخواهید - توی این سایت خرید و فروش ­می­شود.

وقتی توی این سایت کلمه­ «پایان‌نامه» را جست­وجو کنی، به عمق فاجعه پی می­بری. تازه آن موقع است که می­فهمی جز تایپ و غلط­گیری و صحافی و گالینگور کردن، چه خدمات دیگری را می­شود در مورد پایان‌نامه­ها ارائه داد؛ از «مشاوره» و «ارائه­ خدمات آماری» و «تعریف» و «پیاده‌سازی» پایان نامه بگیر تا «انجام کلیه­ مراحل پروژه» و «تایپ» و «فروش پایان‌نامه­ آماده» و «تحویل در محل».

تازه شماره­ها و آدرس­ها را که دقیق­تر نگاه کنی، می­بینی که فقط مختص تهران نیستند؛ رشت و مشهد و اصفهان را هم می­شود بینشان پیدا کرد.

شاید تا با چشم خودتان نبینید، شعارهایی تبلیغاتی مثل «موضوع تحقیق از شما، انجام تحقیق از ما» یا «بهترین پایان‌نامه­ها را از ما بخواهید، با ارزان­ترین قیمت» را باور نکنید.

بعضی­ها هم کارشان را با حداکثر جزئیات تشریح کرده­اند: «همراهی با دانشجو از فاز صفر تا فاز نهایی؛ ارائه­ Help و Documentهای طراحی به دانشجو؛ آموزش نحوه­ انجام پروژه و تهیه سند نیازمندی­ها؛ آموزش ریزکار نرم­افزار و پروژه؛ آموزش چرخه­ تست کامل پروژه توسط فارغ­التحصیلان دانشگاه­های امیرکبیر، تهران و علم و صنعت». واقعا یک پایان‌نامه­ کارشناسی به چه چیزهایی بیش از این احتیاج دارد؟

صد در صد گارانتی
«برای کسب اطلاعات بیشتر» چند تا از شماره­ها را تصادفی انتخاب می­کنیم و می‌گیریم. یکی دو تماس اول در همان نطفه خفه می­شود. تا اسم «خبرنگار» را می­شنوند صدایشان به لرزه می­افتد و از حرف‌زدن عذر می­خواهند و قطع می­کنند؛ آن هم در شرایطی که اسم و آدرس و شماره تلفنشان روی سایت برای همه - از جمله مسئولین محترم وزارت علوم و قوه قضاییه - قابل دسترسی است.چاره­ای نیست جز اینکه خودت را به عنوان مشتری جا بزنی.

اولی مدعی انجام پایان‌نامه­های کارشناسی مهندسی کامپیوتر با یک تیم مجرب است؛ پروژه‌های Delphi، Visual Basic، C، Pascal و... می­گوید زمان انجام پروژه 2 هفته تا یک ماه طول می­کشد.

قیمت­ها هم بسته به سختی پروژه از 80هزار تومان هست تا 200هزار تومان. البته استاد برای انجام پروژه­های دانشگاه­های درجه یک مثل شریف و تهران حداکثر مایه را طلب می­کند. این آقا مدعی است اگر استاد پروژه، اشکالی و ایرادی از آنچه تحویل داده­اند گرفت، مسئولیتش را به‌عهده می­گیرند و در اسرع‌وقت برطرفش می­کنند.

نحوه­ پرداخت هم به این صورت است که یک‌سوم پول را قبل از شروع دریافت می­کنند و باقی را در دو قسط مساوی در پایان کار و موقع تحویل پروژه. جز این کار که انجام یک پروژه­ تعریف شده و مشخص است و تمامی مراحل انجامش را خودشان به عهده دارند و کار تایپ شده و آماده­ تحویل به استاد را به شما می­دهند، دو سه پروژه­ آماده هم توی دست و بالشان هست که البته قبلا در جایی ارائه و دفاع شده است! اینها را هم مثل یک کالای معمولی به قیمتی در همان حدود قبلی­ها به فروش می­رسانند.

البته قبل از خرید این پروژه­ها باید استادی را در دانشکده­تان پیدا کنید که این موضوع را به عنوان پایان‌نامه بپذیرد.

نفر دوم هم کم و بیش چنین کاری را در مورد پایان‌نامه­های مهندسی مکانیک انجام می­دهد. البته قیمت­ها و نحوه­ کارش تا اندازه­ای متفاوت است. «تیم مجرب» این دوستمان فقط پروژه­های نرم­افزاری مثل Ansys و Catia و Working model را انجام می­دهند و هیچ‌ کاری با پروژه­های پردردسر آزمایشگاهی ندارند.

قیمتشان هم «بستگی به نوع پایان‌نامه دارد؛ اگر یکی دو ماهه کار جمع شود، با 250-200هزار تومان سر و ته‌اش هم می­آید. اما اگر کار به ماه چهارم و پنجم بکشد، از 500-400هزار تومان هم می­زند بالا.» نصف پول را اول کار می­گیرند و مابقی را موقع تحویل.

من که 19 شدم، تو چند می­شی؟

کار همیشه این­قدر سازمان­دهی­شده و توسط «یک تیم مجرب» انجام نمی­شود. مثلا این یکی فوق‌لیسانس دانشگاه خواجه نصیر است و پروژه­های «ساخت» مهندسی پزشکی و الکترونیک را انجام می­دهد: «برنامه­ همه­ این دستگاه­ها را خودم نوشته‌ام. خدا وکیلی هم ارزان­فروشم.»

توی بساطش از «دستگاه اندازه­گیر غلظت خون» پیدا می­شود تا «فاصله­یاب اولترا سونیک». اولی قیمتش حدود 300-200هزار تومان است: «دانشجوها معمولا حاضر نیستند این­قدر پول بدهند. مگر بچه پولدارهای تهرانی؟». اما دومی را پایین­تر می­فروشد؛ حدود 100هزار تومان. پس قسمت تئوری پروژه را چه‌کار کنیم؟ «تمام اطلاعات فنی و جیک و پوک دستگاه را می‌دهم به‌ات. خودت یک‌جوری سرهمش کن. اصلا حوصله­ نوشتن ندارم!»

یکی دیگر هم پایان نامه­ یک رشته­ خاص را که در کل کشور فقط 3-2 دانشگاه آزاد ارائه­اش می­کنند می­فروشد. ظاهرا از طریق جست­و­جوی اینترنتی و صنعت «کپی پیست» تهیه شده است؛ چون قیمتش خیلی پایین­تر از حد تصور ماست؛ 20هزار تومان که تازه 12تومانش هم پول تایپ و پرینت است: «فقط قبلش حتما باید اسم استادت را بگویی که حواسمان باشد پایان‌نامه­ تکراری ندهیم دستت!».

ارزان­ها تقلبی­اند
برای اینکه گزارش خیلی فنی و مهندسی نشود، سراغ یکی از شماره تلفن­های علوم انسانی هم می‌رویم. از نحوه چاپ آگهی به نظر می­آید با آدم مهمی طرف هستی که سابقه­ پژوهشی در «طرح­های تحقیقاتی شورای عالی انقلاب فرهنگی» را هم دارد! استاد، مدعی انجام کلیه­ پایان‌نامه­های علوم انسانی شامل علوم سیاسی، روابط بین­الملل، ارتباطات، جامعه‌شناسی، تاریخ، جغرافیا و علوم اجتماعی است. جزئیات کارش را به دقت شرح داده و حتی ادعا کرده بود که جلسات آمادگی دفاع از پایان‌نامه هم برگزار می­کند.

کار شما به چه صورت است؟ «2 روش داریم. در روش اول، پروپوزال (طرح اولیه) را طراحی می­کنیم و بعد از تصویب، اطلاعات خام را به شما می­دهیم تا خودتان پروژه را جمع­بندی و نهایی کنید.

در روش دوم بعد از تصویب پروپوزال، پایان‌نامه­ نهایی برای دفاع را خودمان آماده می­کنیم. البته شخصا روش دوم را توصیه نمی­کنم؛ چون در نهایت این شما هستید که باید از پایان‌نامه دفاع کنید و روش اول باعث می­شود که بیشتر در جریان کار قرار بگیرید و موقع دفاع آماده‌تر باشید.»

و هزینه­ کار «2 فاکتور در تعیین قیمت نقش دارد: اول نوع پایان نامه و دوم کیفیت کار. یک نرخ ثابت برای طراحی پروپوزال داریم که 75هزار تومان است. برای تدوین هر فصل از پایان‌نامه­های توصیفی - آرشیوی هم 75هزار تومان می­گیریم.

اما اگر به عملیات میدانی شامل طراحی پرسشنامه، اجرا و تحلیل اطلاعات نیاز باشد، هزینه بالاتر می­رود. برای پرسشنامه­های عمومی 200هزار و برای پرسشنامه­های خاص که کار سنگین تحلیل اطلاعات می­خواهد، 300هزار تومان می­گیریم.

چند وقت پیش پروژه­ای برای وزارت خارجه انجام دادم که یک میلیون و سیصد هزار تومان قیمت تمام‌شده­اش بود.» یادمان رفت بگوییم ایشان پروژه­های غیردانشگاهی هم قبول می­کنند. قیمت‌هاتان خیلی بالا نیست؟ «نه. آنهایی که به شما قیمت پایین می­دهند، پروژه­ آماده و قبلا دفاع شده را به شما می­فروشند.

ما اصلا این کار را نمی­کنیم؛ چرا که طبق مصوبه­ کمیسیون فرهنگی مجلس، وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی اگر کسی از پایان‌نامه­ قبلا ارائه‌شده استفاده کند، علاوه بر جریمه­ مالی و معلق‌شدن از تحصیل مادام­العمر، از شرکت در کنکورهای بعدی نیز محروم می­شود.»

شک نکن، هیچ‌کس نمی­فهمد
قرار نیست همه­ اطلاعات تلفنی جمع شود. به همین خاطر باید با سرپرست یکی از این «تیم­های مجرب» که پروژه­ کارشناسی ارشد مدیریت و مهندسی صنایع را انجام می­دهد، قرار ملاقات حضوری بگذاری؛ در دفتر یک آژانس مسافرتی در طبقه­ دوم یک ساختمان قدیمی تاریک و خلوت، دور میدان انقلاب.

آقای سرپرست تیم خودش مدیریت صنعتی خوانده و از 2 سال پیش به کار تهیه، آماده‌سازی و  فروش پایان‌نامه مشغول است: «البته کار اصلی ما چیز دیگری است. این کار جانبی تلقی می­شود».

او در مورد اینکه چرا دانشجوها برای انجام پایان‌نامه به آنها مراجعه می­کنند؟ می­گوید: «دانشجوهای ارشد اکثرا شاغل‌اند. مشکل عمده­ آنها برای انجام پایان‌نامه نداشتن وقت است. برایشان نمی­ارزد که 4-3 ماه زمان بگذارند روی تز فوق‌لیسانس؛ آن هم در کشوری که هیچ‌کس ارزش تحقیق و پژوهش را نمی­داند.

پایان‌نامه­ ارشد یکی از دوستان من که الان در سوئد دکترا می­خواند، کار خیلی قوی و حسابی­ای بود؛ حتی آن را به‌عنوان مقاله در سمیناری درکره­‌جنوبی ارائه داد. اما آن­قدر از اینکه پایان‌نامه­اش را در ایران تحویل نگرفته­اند، سرخورده بود که موقع رفتن پایان‌نامه­اش را به من سپرد که به هر قیمتی که می­شود بفروشیم».

با وجودی که آنها امکان تبلیغ علنی ندارند، چطور مشتری پیدا می­کنند؟ «ما کار تایپ و صحافی پایان‌نامه هم انجام می­دهیم. در بین مراجعین این کار، کسانی هستند که از ما در مورد انجام پایان‌نامه سؤال می­کنند. حتی ممکن است به بعضی افراد، خودمان پیشنهاد بدهیم.»

البته آنها پایان‌نامه آماده هم دارند: «این پایان‌نامه­ها قبلا دفاع شده­اند؛ یا خودمان انجامش داده­ایم یا دوستان می­دهند که بفروشیم. در مورد این پروژه­ها اصلا نگران لو رفتن نباشید. کافی است که عنوانش را تا حدی عوض کنید. ضمن اینکه حتما بررسی می­کنیم که استاد راهنمای شما قبلا در جایی با این پروژه برخورد نکرده باشد.

اطلاعات Case study پروژه را هم باید عوض کنید. البته به نظر من، فقط عوض‌کردن عنوان Case study کفایت می­کند و لازم نیست اطلاعات جدیدی برایش تهیه کنید؛ مثلا اسم شرکت «سایپا» را بکنید «ایران‌خودرو» ولی از همان اطلاعات «سایپا» استفاده کنید.

مطمئن باشید هیچ‌کس نمی­رود این Database را چک کند. من خودم به یکی از «چهره­های ماندگار» کشور مقاله­ای دادم تا در مجله­ای چاپ شود. باور کنید که ایشان مقاله را بدون حتی یک‌بار نگاه کردن داده بود به آن مجله».

هزینه­ معمول این کار یک و نیم میلیون تومان است که در 3 قسط 500هزار تومانی پرداخت می­شود؛ قسط اول قبل از نوشتن پروپوزال، قسط دوم وقتی 3-2 فصل از کار جلو رفت و قسط سوم هم موقع تحویل پروژه. البته اگر کار را فوریتی (زیر 2 ماه) بخواهید، هزینه­اش بیشتر می­شود.

آخرش هم به عنوان یک توصیه­ دوستانه می­گوید: «از من می­شنوی، پروژه­ای برندار که کار سخت و زیاد بخواهد. پایان‌نامه خود من به جز Case study همه­اش کپی بود!».

فروش پایان‌نامه نداریم!
«در دانشگاه­های وابسته به وزارت علوم، پایان­نامه­ای که خود دانشجو رویش وقت نگذاشته باشد، یا وجود ندارد یا بسیار استثنایی و نادر است.»

این را دکتر خالقی معاون آموزشی وزارت علوم می­گوید: «سوءاستفاده­ دانشجویانی که نمی‌خواهند وقت کافی روی پایان­نامه­ خود بگذارند، عموما در مؤسسات آموزش عالی غیردولتی که زیر نظر وزارت علوم نیستند، اتفاق می­افتد». البته دکتر خالقی تاکید می­کند که در این مورد آماری ندارد و فقط تحلیل خودش را از وضعیت موجود ارائه می­دهد:

«در دانشگاه­های دولتی، اغلب استادها تمام‌وقت هستند. تعداد دانشجوهای فوق‌لیسانس و دکترایشان هم محدود است و معمولا از 4-3 نفر در سال بیشتر نمی­شود. به همین دلیل، استاد می­تواند به میزان کافی برای هر دانشجو وقت بگذارد و نظارت و کنترل لازم را بر او داشته باشد.

ضمن اینکه دانشجو باید در یک جلسه از پروژه­ خود در حضور استادان ممتحن دفاع کند که این مسئله در آنجا هم به‌خوبی قابل ارزیابی است؛ یعنی اگر پروژه را کس دیگری انجام داده باشد، موقع دفاع مشخص می­شود. اما در دانشگاه­های غیردولتی از هیات علمی غیرتمام وقت زیاد استفاده می­شود.

در عین حال نسبت دانشجو به استاد در خیلی مراکز غیردولتی استاندارد نیست و با کمبود هیات علمی مواجهند. بنابراین، ناگزیرند برای یک استاد، بیش از ظرفیت معمول کار تعریف کنند».

اگر تخلف و تقلب دانشجویی در ارائه­ پروژه­اش مشخص شود، چه برخوردی با او صورت می‌گیرد؟ «این کار به هیچ عنوان مورد تایید ما نیست و شدیدترین اقدامات در مورد او انجام خواهد شد؛ تا حد اخراج از دانشگاه. حتی اگر از پروژه دفاع کرده و نمره‌اش صادر شده و مدرکش را گرفته باشد هم از آن مدرک، سلب اعتبار می­شود و دانشنامه­اش را لغو می­کنند.

مثلا موردی داشتیم که استادی متوجه شده بود قسمتی از پایان­نامه یکی از دانشجویان استادی دیگر، از روی پایان‌نامه­ یکی از دانشجویان او کپی شده بود که چنین برخوردی با او کردیم».

خیلی از افراد و مؤسساتی که به طور غیرقانونی پروژه­های دانشجویی را انجام می‌­دهند، علنا تبلیغ می­کنند، آگهی خود را روی سایت­ها می­گذارند و قابل شناسایی هستند. در مورد آنها چه کرده­اید؟ «برخورد قانونی با سایت­ها و مؤسسات متخلف در این زمینه به معاونت پژوهشی وزارت علوم مربوط است. البته تا جایی که من اطلاع دارم، آنها در صورت اطلاع از موارد تخلف، از طریق مراجع قانونی پیگیری می­کنند».

کد خبر 26496

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز