ساعت 9 صبح، سالن همایش‌های مشارکت مردمی ساختمان ورشو، سه‌شنبه 29 خرداد‌ماه. اینجا محل برگزاری همایش همگامان سلامت است؛ همایشی که با هدف شناخت تشکل‌های غیردولتی مناطق 22 گانه تهران برگزار می‌شود و در آن تشکل‌های غیردولتی (NGO) هر محله با اهداف و برنامه‌های اداره سلامت شهرداری تهران آشنا می‌شوند و آن‌هایی که مایل به همکاری با این اداره در زمینه امور سلامت محله هستند برای شرکت در جشنواره همگامان سلامت ثبت‌نام می‌کنند.
«سلامت یک سیستم و یک برنامه چند‌بخشی است و یک نهاد به تنهایی قادر به ارائه کلیه سرویس‌های لازم در این بخش نیست. در این میان نقش تشکل‌های غیردولتی بسیار پررنگ است.»
امیری، معاون سلامت اجتماعی اداره سلامت شهرداری تهران سخنان خود را با این جمله آغاز می‌کند و ادامه می‌دهد: «امروزه سلامت به زیرمجموعه‌های اجتماعی، روحی، معنوی و جسمی تقسیم شده است و تحقیقات مختلف بیانگر آن است که 51 درصد عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی را مسائل فرهنگی تشکیل می‌دهند.»
وی در ادامه هدف اداره سلامت را از برگزاری جشنواره همگامان سلامت در طول تابستان 86 اینگونه تشریح می‌کند: از آنجاییکه تشکل‌های غیردولتی به طور دقیق از ویژگی‌های هر محله آگاهی دارند می‌توانند نقش مهمی را در اجرای برنامه‌های سلامت در میان شهروندان هر منطقه ایفا کنند. قصد ما هم این است که برای شما بستری فراهم کنیم تا این تشکل‌ها بتوانند به مردم مناطق مختلف خدمات مورد نظر خود را ارائه کنند.
سلامت از زیر داربست پارک تا زیر سقف خانه
این‌روزها هنگامی که از کار روزانه فارغ می‌شوید، اگر گرمای هوا اجازه داد تا ساعتی از باد کولر منزل دل بکنید و به پارک نزدیک خانه‌تان بروید، شاید تغییر کوچکی در پارک احساس کنید: یک داربست که زیر آن تعدادی صندلی چیده شده، یکی دو نفر که کارت‌های روی سینه‌شان نشان از آن دارد که مسئولان این غرفه‌اند و احتمالاً برای افرادی که دورشان جمع شده‌اند از انجمن و فعالیت‌هایشان می‌گویند و ...
این هدفی است که شهرداری تهران از برپایی جشنواره همگامان سلامت دنبال می‌کند. در طول برپایی این جشنواره که از پنجم تیر تا اواخر شهریور ادامه دارد، تشکل‌های غیر دولتی که فعالیتشان به نوعی مرتبط با مقوله سلامت است، می‌توانند با امکاناتی که شهرداری در اختیارشان قرار می‌دهد، هر روز بعد‌‌از‌‌‌ظهر از ساعت 4 تا 8 در یکی از بوستانهای هر محله که برای این امر در نظر گرفته شده به ارائه خدمات به مردم آن محل بپردازند.
شناسایی و معرفی یکی از پارک‌های منطقه جهت برپایی داربست، برپایی غرفه در سطح پارک مورد نظر به تعداد مورد نیاز، تجهیز غرفه‌ها به وسایل مورد نیاز، انجام تبلیغات محیطی و اطلاع‌رسانی عمومی در سطح منطقه و ... از وظایفی است که معاونت‌های امور اجتماعی و فرهنگی مناطق برای برپایی هرچه بهتر این جشنواره بر‌عهده دارند. البته شاید شناسایی و معرفی NGOهای سطح منطقه که در حوزه سلامت فعال هستند، از مهم‌ترین وظایف این نهاد بوده است.
به این ترتیب تشکل‌هایی که در سطح بوستانهای تهران دارای غرفه می‌شوند، موظفند به شهروندان خدماتی عملیاتی و نه صرفاً تئوری ارائه دهند تا زمینه و بستر برای فرهنگ‌سازی، آموزش سلامت و همچنین ارتقای سطح سلامت مردم در جریان پروژه شهر سالم فراهم شود و این برنامه‌ای است که مسئولان سلامت شهرداری بر روی اجرای آن حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند: «اداره کل سلامت، یک نهاد نوپا در شهرداری تهران است با تاریخچه ای باحدود 5/1 سال اکنون ما در تمام 22 منطقه شهرداری تهران اداره سلامت داریم و قصد داریم با انجام پروژه‌هایی از این دست به محله سالم برسیم و شهر سالم را از طریق سالم‌سازی محلات ایجاد کنیم.»
معاون سلامت اجتماعی شهرداری با بیان این مطلب، خطاب به نمایندگان NGOها ادامه می‌دهد: «ستاد اجرایی پروژه محله سالم، خانه‌های سلامت هستند که در حال حاضر در سطح شهر تهران 40 خانه سلامت داریم. شما می‌توانید با ارتباط با خانه‌های سلامت زمینه همکاری با شهرداری تهران را فراهم کنید و از امکانات شهرداری استفاده کنید تا مردم هم بتوانند از امکانات و خدمات شما بهره‌مند شوند.»
امیری در ادامه می‌افزاید: «شهرداری تهران اولین نهادی است که بحث سلامت را به اینگونه اجرا می‌کند و امیدواریم نتیجه این جشنواره به صورتی باشد که از آن به عنوان یک تجربه موفق یاد شود و این پروژه برای دیگر شهرداری‌ها یک الگوی موفق باشد.»
تلاش برای سلامت شهروندان بدون چشمداشت
«دوست داشتم به جای برو بچه به من بگن برو آقا. تنها راه ابراز وجودی که می‌شناختم استفاده از عینک و سیگار بود. عینکی که نشدم، این بود که از کودکی به سیگار معتاد شدم.»
این را «شاپور.الف» یکی از اعضای انجمن نیکوتینی‌های گمنام می‌گوید. به گفته شاپور این انجمن حدود 10 هزار نفر عضو دارد و هدف آنها مبارزه با انواع نیکوتین است.
از سیگار و پیپ گرفته تا قلیان و چپق و انفیه. وی که از 9 سال قبل با دخانیات وداع کرده است، جبران خساراتی که در مدت اعتیادش به جامعه وارد کرده است را یکی از دلایل عضویت در این انجمن می‌داند و می‌گوید: «دوست دارم به جبران این خسارت به همنوعان دیگرم که به این درد مبتلا هستند کمک کنم تا از شر این درد رها شوند.»
کمک به همنوعان نکته‌ای است که در میان صحبت‌های دیگر شرکت‌کنندگان در همایش جشنواره همگامان سلامت نیز دیده می‌شود. خانم حیدری ،نماینده موسسه‌ای است که در زمینه پیشگیری از رفتارهای پرخطر فعالیت دارد.
این موسسه که از سال 82 فعالیتش را آغاز کرده است برنامه‌هایی جهت پیشگیری از ایدز و رفتارهای پرخطر در دستور کار دارد و تاکنون بیش از 25 کارگاه تخصصی در مدارس و خانه‌های فرهنگ و سلامت مناطق 3 و 5 برگزار کرده است. تهیه خبرنامه‌های تخصصی پیرامون رفتارهای پرخطر با همکاری اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت و دفتر عمران سازمان ملل و برگزاری 5 دوره جشنواره بادبادک‌ها با شعار از بین بردن تبعیض نسبت به افراد مبتلا همزمان با روز جهانی ایدز، از دیگر فعالیت‌های این موسسه است.
«دل‌های پر» و «خلوت آفتابگردان» نام‌های شاعرانه‌ای است که شهریاران جوان منطقه 4 برای کانون‌های مشاوره‌شان انتخاب کرده‌اند. پژوهنده، نماینده این نهاد ارائه خدمات مشاوره‌ای به جوانان و فعالیت‌هایی در حوزه محیط‌زیست و بازیافت را از جمله فعالیت‌های شهریاران جوان منطقه 4 عنوان می‌کند.
فعالان انجمن‌های NA در مناطق مختلف، انجمن حمایت از مسلولین، انجمن دیابت ایران، کانون حمایت از هموفیلی‌ها، انجمن بانوان، انجمن پرستاران و ... از دیگر شرکت‌کنندگان در همایش همگامان سلامت هستند که همگی دغدغه ارائه خدمات سلامت به شهروندان را دارند. در این میان برخی تاکنون با شهرداری مناطق مختلف همکاری داشته‌اند و از خدماتی چون جا و مکان بهره برده‌اند و برخی امیدوارند که با شرکت در جشنواره همگامان سلامت بتوانند از این امکانات بهره‌مند شوند.
اعتقاد شهرداری ارتقای سلامت است دکتر تقی‌زاده، مدیرکل سلامت شهرداری تهران در همایش همگامان سلامت سخنان خود را اینگونه آغاز می‌کند: «ما در شهرداری به یک موضوع اعتقاد داریم و آن ارتقای سلامت مردم است و از آنجاییکه شهرداری باید در تمام موضوعات مربوط با شهر نقش کلیدی داشته باشد، در حوزه سلامت شهری هم مدیریت شهر نقش محوری دارد.»
تقی‌زاده با بیان اینکه در حوزه سلامت 3 اصل اساسی توانمندسازی مردم و گروه‌های مردم‌نهاد، مشارکت مردمی و هماهنگی بین بخشی میان ارگان‌های ذی‌ربط از اهمیت اساسی برخوردار است، ادامه می‌دهد: «ما در هریک از این سه اصل که نقص داشته باشیم به هدف نمی‌رسیم و هدف ما این است که به تشکل‌های غیردولتی کمک کنیم تا در جهت توانمندسازی خود گام بردارند و این آمادگی را داریم تا با تشکیل دوره‌های تخصصی لازم تجربیاتی چون چگونگی ارتباط با مردم، معرفی گروه و ... را در اختیارشان قرار دهیم. به این ترتیب امیدواریم در طول تابستان امسال از توانایی این گروه‌ها بهره‌مند شویم تا خدمات سلامت در سطح محله‌ها و شهر به خوبی به مردم ارائه شود.»
مدیرکل سلامت شهرداری تهران با بیان اینکه شرکت در این جشنواره کاملاً داوطلبانه است اما هر تشکلی که در جشنواره شرکت کند باید ضوابط خاصی را رعایت کند، سخنان خود را به پایان می‌برد و همایش همگامان سلامت با برگزاری یک جلسه پرسش و پاسخ به کار خود پایان می‌دهد.
در طول این جلسه پرسشنامه‌هایی در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت تا مشخصات کامل گروه خود را در آن ثبت کنند و خدماتی را که می‌توانند به شهروندان ارائه دهند مشخص کنند. با برپایی این همایش شهرداری تهران و تشکل‌های غیردولتی داوطلب به سوی یک جشنواره سه ماهه قدم برداشتند.
جشنواره‌ای که قرار است پیام سلامتی را از پارک‌های تهران به خانه شهروندان این شهر بفرستد. هیچ بعید نیست که تابستان بعدی این جشنواره در شهرهای دیگر ایران هم اجرا شود. شاید آن هنگام شما هم یکی از ارائه‌دهندگان خدمات سلامت به همشهریانتان باشید.
