چند روزی رسانه‌ها به اهمیت سینمای دفاع مقدس می‌پردازند. کسانی که روزگاری در این حوزه فعالیت کرده‌اند و افرادی که همچنان فیلم دفاع مقدس می‌سازند از مظلومیت و مجهوریت این سینما می‌گویند و همه چیز فراموش می‌شود تا فرا رسیدن مناسبتی دیگر که می‌تواند هفته دفاع مقدس، روز آزادسازی خرمشهر یا برگزاری جشنواره فیلم‌های دفاع مقدس باشد. به نوعی می‌توان گفت سینمای دفاع مقدس به ژانری مناسبتی تبدیل شده که جز مقاطعی خاص، معمولا در حاشیه است و کسی از آن سراغی نمی‌گیرد. این در حالی است که سینمای دفاع مقدس باهویت‌ترین ژانر سینمای ایران و تنها گونه‌ای است که مولود انقلاب است و سابقه‌ای از آن در سال‌های قبل از انقلاب وجود ندارد. ضمن اینکه همواره نهادهای فرهنگی و نظامی بودجه‌هایی برای تولیدات سینمای دفاع مقدس اختصاص می‌دهند که اگر این اعتبارات درست مدیریت شود، سینمای دفاع مقدس می‌تواند رونق گسترده‌ای بیابد.
مسئله مخاطب
یکی از آسیب‌های سینمای دفاع مقدس، کم‌مخاطب‌بودن اغلب فیلم‌های تولید شده در این ژانر است. یافتن راهی برای اینکه هم وفاداری به واقعیت‌های دفاع مقدس حفظ شود و هم اینکه الزامات گیشه نادیده گرفته نشود، معمولا به نتیجه نرسیده است. در دهه80 فیلم‌هایی با نام سینمای دفاع مقدس ساخته شدند که به فروش بالایی هم دست پیدا کردند اما بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند این فیلم‌ها نسبتی با ارزش‌های 8سال دفاع مقدس ندارند. از سوی دیگر تعدادی از بهترین نمونه‌های سینمای جنگی در ادوار مختلف از «مهاجر» حاتمی‌کیا و «هور در آتش» حمیدنژاد گرفته تا «مزرعه پدری» ملاقلی‌پور، زمان اکرانشان مخاطب گسترده‌ای نیافته‌اند. آیا میان آرمان‌های دفاع مقدس و الزامات جذب تماشاگر و فتح گیشه نمی‌توان پیوند برقرار کرد؟
تا زمانی که پاسخی درست و حساب شده به این پرسش داده نشود سینمای دفاع مقدس می‌تواند هویت خود را در زمان حاضر باز تعریف کند. تعریف فیلم جنگی در ادبیات سینمای ما فیلمی است که هزینه زیاد دارد و مخاطبش اندک است. به همین دلیل بخش خصوصی توانایی حضور در این عرضه را ندارد.
زمین سوخته
وقتی در اواخر دهه70 تعداد تولیدات سینمای دفاع مقدس پایین آمد، گروهی از سینماگران به واسطه این اتفاق، انتقادهای تند و تیزی از مدیریت سینما در آن سال‌ها به عمل آوردند. در 4سال اخیر این گروه منتقد، خود بر مسند مدیریت سینمای کشور قرارگرفتند و خروجی عملکردشان در حوزه سینمای دفاع مقدس فقط به افزایش کمیت منجر شد. درواقع جز یکی دو استثنا، اغلب فیلم‌های جنگی ساخته شده در فاصله سال‌های 88تا91 فاقد استانداردهای لازم سینمایی بوده‌اند. ورود فیلمسازانی پرمدعا اما کم توان به این عرصه، کارکردی جز هدر دادن میلیاردها تومان بودجه را به همراه نداشته است.
نکته‌ای که باید مورد توجه مدیریت تازه سینمای کشور قرار گیرد، توجه به تجربیات شکست خورده سال‌های اخیر در حوزه سینمای دفاع مقدس است. تولید چند فیلم حماسی جنگی در این سال‌ها که با هزینه‌های میلیاردی جلوی دوربین رفته‌اند چیزی به کارنامه سینمای دفاع مقدس اضافه نکرد و جالب اینکه سازندگان این آثار همچنان در موضع طلبکاری قراردارند. در حالی که باتوجه به اهمیت فراوان سینمای دفاع مقدس، باید فیلمسازانی وارد این عرصه شوند که واجد استعداد و توانایی و قریحه سینمایی باشند. شناسایی استعدادها و گرفتن تصمیمات درست هم نیازمند هوشمندی مدیریت سینماست.
2 اتفاق مثبت
ورود نسل تازه به سینمای دفاع مقدس باتوجه به فاصله گرفتن سینماگران این عرصه از فیلم جنگی (حاتمی‌کیا، درویش، حمیدنژاد، برزیده و...)یا فقدان آنها (رسول ملاقلی‌پور) به عنوان راهی برای تداوم حیات این ژانر مورد توجه قرار گرفت. به این ترتیب هم فیلمساز باتجربه‌ای چون کیومرث پوراحمد فیلم جنگی ساخت و هم کارگردان جوانی مانند سامان سالور. این سیاست البته به دلیل کمبود انگیزه میان کارگردانان تداوم نیافت؛ به تعبیری دیگر فیلمسازان پس از ساخت یک فیلم جنگی به حیطه‌های آشنای خود برگشتند. در یک سال اخیر شاهد 2اتفاق امیدبخش در حوزه سینمای دفاع مقدس بوده‌ایم. اتفاق اول بازگشت ابراهیم‌حاتمی‌کیا به سینمای دفاع مقدس با فیلم «چ» و اتفاق دوم تصمیم کیومرث پوراحمد برای تولید فیلمی دفاع مقدسی پس از تجربه موفق «اتوبوس شب» است. حاتمی‌کیا پس از نزدیک به یک دهه دوری از سینمای دفاع مقدس در فیلم سینمایی «چ» سراغ زندگی شهید مصطفی چمران، از اسطوره‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس رفته است. فیلم «چ» که از تولیدات پرهزینه سال91 بوده بادقت نظر حاتمی‌کیا پروسه دشوار و حساس مراحل فنی‌اش را طی می‌کند و در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر از آن رونمایی خواهد شد. کیومرث پوراحمد نیز قصد دارد فیلم دفاع مقدسی «شناسایی» را کارگردانی کند. پوراحمد در نگارش فیلمنامه شناسایی از حبیب احمدزاده که یکی از نویسندگان شاخص ادبیات دفاع مقدس است و فیلمنامه اتوبوس شب را نیز به نگارش درآورده بود، بهره گرفته است. باتوجه به توانایی‌های پوراحمد به عنوان کارگردان و بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و متخصصان حوزه دفاع مقدس، امیدواری‌ها برای تولید یک فیلم جنگی ماندگار افزایش یافته است.
