دلواپسی‌های پدارنه آمریکا برای قربانیان قدرت‌طلبی در سوریه به ناگهان و با انتشار اسناد طبقه بندی شده سازمان سیا توسط نشریه فارین‌پالسی درباره سکوت ارتش و سازمان اطلاعاتی آمریکا درباره حملات شیمیایی عراق به ایران که نسبت به حمله شیمیایی چند روز گذشته سوریه بسیار مرگبارتر و فاجعه‌بارتر بوده، رنگ باخته است.
براساس گزارش این نشریه، در سال 1988 طی روزهای پایانی جنگ ایران و عراق، ایالات متحده از طریق تصویر برداری ماهواره‌ای دریافت که ایران به واسطه شکستن خط دفاعی عراق به زودی به برتری استراتژیک بزرگی دست پیدا خواهد کرد. مقامات اطلاعاتی آمریکا با اطلاع کامل از اینکه ارتش صدام حسین در حمله به ایران از سلاح شیمیایی از جمله سارین، گاز شیمیایی مرگبار، استفاده خواهند کرد، موقعیت نیروهای ایرانی را در اختیار عراق قرار دادند.
این اطلاعات شامل تصاویر و نقشه‌هایی از فعالیت‌های نیروهای ارتش ایران و موقعیت تاسیسات لجستیکی ایرانی‌ها و جزئیاتی درباره دفاع هوایی ایران بوده‌است. عراقی‌ها در سال 1988 براساس این اطلاعات با استفاده از گاز خردل و سارین حملات شدیدی به ایران کردند.
با این‌همه ایرانی‌ها آخرین قربانی مجموعه حملات شیمیایی عراق بودند که سال‌ها پیش انجام گرفته و دولت ریگان از آنها مطلع بود اما زبان درکام کشیده بود.
مقامات آمریکایی سال‌ها زیر بار آگاهی از حملات شیمیایی عراق نرفتند و همواره اصرار داشتند که صدام حسین هرگز نیتش برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی را اعلام نکرده‌است. اما ریک فرانکونا کلنل بازنشسته نیروی هوایی آمریکا که طی حملات سال 1988 به عنوان وابسته نظامی در بصره حضور داشت، چهره‌ای متفاوت از این فاجعه را به تصویر کشیده‌است.
وی به فارین‌پالسی گفت عراقی‌ها هرگز به ما نگفتند که می‌خواهند از گاز شیمیایی اعصاب استفاده کنند، نیازی نداشتند که به ما بگویند، ما از قبل می‌دانستیم. براساس اسناد محرمانه که به تازگی از حالت طبقه‌بندی خارج شده‌اند و مصاحبه‌هایی با مقامات سابق ارتش آمریکا از قبیل فرانکونا، آمریکا مدارک کافی از حملات شیمیایی عراقی‌ها در سال 1983 در اختیار داشته‌است. در آن زمان ایران به خاطر حملات غیرقانونی عراق به نیروهایش شکایت کرده و پرونده‌ای را برای ارائه به سازمان ملل متحد آماده کرده‌بود، اما این پرونده دچار کمبود مدارکی بود که عراق را در این حملات دخیل نشان می‌دادند، مدارکی که در گزارش‌های فوق محرمانه برای مقامات ارشد اطلاعاتی دولت آمریکا ارسال می‌شدند.
در تقابل با مناقشات پیچیده امروز درباره اینکه آیا آمریکا باید برای جلوگیری از حملات شیمیایی در سوریه مداخله نظامی کند یا نه، دولت آمریکا سه دهه پیش نسبت به استفاده گسترده صدام حسین از سلاح‌های شیمیایی دربرابر ایران و مردمان عراق سکوتی سرد از خود به نمایش گذاشته‌است. دولت ریگان به این نتیجه رسیده بود اگر قرار بر این است که جنگ به نفع آنها تمام شود، بهتر است اجازه دهد حملات شیمیایی ادامه پیدا کنند و حتی اگر خبر این حملات افشا می شد نیز سازمان سیا از مسکوت ماندن تمامی اعتراضات بین‌المللی و محکوم‌سازی ها اطمینان حاصل می‌کرد.
در این اسناد سیا می‌گوید ایران شاید هرگز نتواند اسناد قانع‌کننده‌ای مبنی بر استفاده از سلاح‌های شیمیایی را کشف کند، حتی‌اگر این اسناد در اختیار سیا باشند. این سازمان همچنین به استفاده شوروی سابق از سلاح‌های شیمیایی در افغانستان نیز اشاره کرده است.
تا پیش از این گفته می شد که آمریکا درست در زمانی که احتمال می‌رفت صدام حسین از سلاح شیمیایی استفاده کند، اطلاعات تاکتیکی را در اختیار عراق قرار داده است. اما اسناد سیا که بدون توجه در میان تلی از اسناد خارج از طبقه بندی دیگر در آرشیو ملی کالج‌پارک رها شده‌اند، در کنار مصاحبه‌های انجام شده با مقامات سابق آمریکایی جزئیات جدیدی را درباره عمق آگاهی ایالات متحده درباره زمان و چگونگی استفاده عراق ار عوامل شیمیایی مرگبار افشا می‌کند.
در این اسناد آمده است که مقامات ارشد آمریکایی به صورت منظم از مقیاس حملات شیمیایی اعصاب آگاه می‌شده‌اند. این اسناد گواهی هستند بر دست داشتن آمریکایی‌ها در یکی از فاجعه‌بارترین حملات شیمیایی که تاکنون انجام گرفته‌است.
مقامات ارشد سیا از قبیل ویلیام جی کیسی رئیس اطلاعات مرکزی و دوست نزدیک ریگان از موقعیت کارخانه‌های ساخت سلاح شیمیایی در عراق و اینکه عراق به شدت در تلاش است تا برای مقابله با خط حمله دشمنش مقدار زیادی گاز خردل تولید کند؛ و اینکه عراق قصد خریداری تجهیزات کافی برای سرعت بخشیدن به روند تولید سلاح‌های شیمیایی‌اش را از ایتالیا دارد؛ اینکه عراق می‌خواهد نیروها و غیرنظامیان ایرانی را توسط گازهای شیمیایی اعصاب مورد هجوم قرار دهد، اطلاع کامل داشت.
همچنین مقامات آمریکایی نگران این موضوع بودند که اگر ایران از همدستی آمریکا با عراق آگاه شود، علیه منافع آمریکا در خاورمیانه فعالیت‌های تلافی‌جویانه‌ای را آغاز کند. در این اسناد مقامات آمریکایی گزارش داده‌اند که با شدید‌تر شدن حملات شیمیایی عراق به ایران این خطر که ایران به پوکه سلاح‌ها که نام عراق برروی آنها حک شده بود دست یافته و از آن به عنوان مدرکی علیه آمریکا به اتهام زیرپا گذاشتن قوانین بین‌المللی استفاده کند، افزایش می‌یابد.
فرانکونا، وابسته نظامی آمریکا در بصره می‌گوید اولین بار در سال ، 1984، زمانی که در اردن خدمت می‌کرده است از استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه ایران با خبر شده است. اطلاعاتی که وی به آنها دسترسی یافته آشکارا نشان می‌دادند که عراقی‌ها از گاز اعصاب تابون علیه ایرانی‌ها استفاده کرده‌اند.
همچنین براساس این اسناد، سکوت آمریکا بخشی از سیاست ریگان برای اطمینان از پیروزی عراق در این جنگ بوده‌است. سازمان سیا در یکی از این اسناد گزارش کرده است که استفاده از عوامل شیمیایی می‌تواند بر تاکتیک تجمیع نیروی ایران اثر قابل توجهی داشته باشد و ایران را مجبور به توقف استفاده از این تاکتیک سازد، تاکتیکی که در بسیاری از جبهه‌ها تاثیری قاطع داشته‌است.
براساس این اسناد زمانی که عراق در سال 1983 استفاده از گاز خردل را آغاز کرد، آمریکا همکاری اطلاعاتی با این کشور را هنوز آغاز نکرده بود. اما هیچ کمکی نیز به ایران نکرد تا بتواند حملات غیرقانونی شیمیایی عراق را به اثبات برساند و این واقعیت را از سازمان ملل متحد مخفی نگه داشت. سیا می‌دانست که اگر ایران موقعیت کارخانه‌های تولید گاز خردل را بداند آنها را بمب‌باران خواهد کرد، درحالی که خود به خوبی از موقعیت آنها آگاهی داشت. عوارض استنشاق این گاز تاول‌های پوستی و غشاهای مخاطی است که می‌تواند منجر به عفونت‌های مرگبار، کوری و اختلالات تنفسی شدید و بالا بردن احتمال ابتلا به سرطان شوند.
درواقع آمریکا در بیشترین بخش جنگ تحمیلی ایران و عراق دربرابر اطلاع رسانی به عراق خودداری کرد، اما این وضعیت در سال 1987 و پس اطلاع آمریکا از احتمال موفقیت ایران در جنگ به واسطه تجمیع نیروها و تجهیزاتش در نزدیکی شهر بصره، تغییر پیدا کرد. فرانکونا که در آن زمان در آژانس دفاع اطلاعاتی آمریکا در بصره مشغول به کار بود می‌گوید آنچه تحلیل‌گران این آژانس را نگران ساخت این بود که تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌داد ایرانی‌ها موفق به یافتن حفره‌ای در خط دفاعی عراقی‌ها در جنوب شرق بصره شده بودند، نقطه تلاقی میان سپاه سوم عراقی‌ها در شرق بصره و سپاه هفتم عراق در جنوب شرق بصره در اطراف شبه‌جزیره فاو. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دادند که مهندسان و تکنسین‌های ایرانی مخفیانه در مقابل این حفره درحال پخش شدن هستند و قرار است از همین نقطه حملات آنها آغاز شود.
در اواخر 1987، تحلیل‌گران آژانس اطلاعات دفاعی در واشنگتن گزارشی فوق سری با عنوان "بر دروازه‌های بصره" نوشتند و هشدار دادند که 1988 ایران، از تمام حملات پیشین بزرگتر خواهد بود و این حمله فرصت بسیار مناسبی برای شکستن خطوط عراقی و تصرف بصره است. این گزارش هشدار داد که اگر بصره سقوط کند، ارتش عراق فرو خواهد ریخت و ایران در جنگ پیروز میشود.
به گفته فرانکونا، ریگان این گزارش را خواند و یادداشتی را برای فرانک سی کارلوچی وزیر دفاع وقت نوشت: پیروزی ایران قابل قبول نیست. متعاقبا تصمیم فاجعه‌بار در لایه‌های ارشد دولت آمریکا اتخاذ شد و آژانس اطلاعات دفاع مجوز همکاری با عراق را به دست آورد و تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات الکترونیک ایرانی‌ها در اختیار عراق قرار گرفت. این آژانس همچنین اطلاعاتی درباره تاسیسات لجستیکی، قدرت نیروی هوایی و دفاع هوایی ایران در اختیار عراق قرار داد. فرانکونا این اطلاعات را بسته‌های هدف‌گیری توصیف می‌کند که برای استفاده نیروی هوایی عراق برای نابودی این اهداف مناسب بوده‌اند.
پس از آن حملات سارین آغاز شد. گاز اعصاب منجر به تشنج عضلانی، سرگیجه، ناراحتی‌های تنفسی و مرگ می‌شوند و تحلیل‌گران سیا نتوانستند میزان تلفات در ایران را پس از این حملات به دقت برآورد کنند اما تعداد تخمینی تلفات در هر یک از چهار حمله را صدها تا هزاران نفر برآورد کردند. براساس گزارش سیا، دو سوم تمامی سلاح‌های شیمیایی که عراق طی جنگ با ایران استفاده کرده بود، طی 18 ماه آخر جنگ علیه مردم ایران استفاده شد. پس از این حمله، عراق حلبچه و فاو را نیز مورد حملات شدید شیمیایی قرار داد و به گفته فرانکونا، مقامات آمریکایی از نتیجه این حملات به شدت راضی بودند زیرا مانع از این شدند که ایران حملات برنامه‌ریزی شده خود به خطوط دفاعی عراق را عملی سازد.
