طرح مالیات بر ارزش افزوده امروزه در بیش از 150 کشور جهان در حال اجراست و مزیتهای رقابتی زیادی برای سیستم‌های اقتصادی در پی داشته است. از جمله این کشورها، کره جنوبی است.
از اهداف مربوط به بخش مالیات در برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی دولت کره طی سال‌های 1966-1962، گسترش پایه مالیاتی بود.
به منظور دستیابی به این هدف، دولت کره اقدام به تأسیس اداره اجرای مالیات ملی در سال1965 کرد. موضوع مطالعه و بررسی مالیات بر ارزش افزوده در سال 1971 از سوی وزارت دارایی کره مطرح شده بود که به منظور شناخت دقیق و جامع مالیات بر ارزش افزوده کشور کره اقدام به رایزنی و مشاوره با اقتصاددانان و کارشناسان برجسته بانک جهانی کرد.
کره جنوبی درسال1976 برای بررسی جزئیات بیشتر و تجزیه و تحلیل اثر احتمالی این نوع مالیات بر قیمت‌ها و توزیع درآمد، با آلن تیت از صندوق بین‌المللی پول و به منظور مشاوره درمورد پیش‌نویس قانون مالیات بر ارزش افزوده و مشکلات اجرایی حاصل از معرفی آن در مراحل اولیه با اقتصاددانانی مانند: جی.سی.دیگنان و سی.اس.شاپ مشاوره کرد.
سه مطالعه مهم زیر باعث شد که مالیات بر ارزش افزوده از سوی دولت کره پذیرفته شود: مطالعاتی که توسط دیگنان و آلن تیت صورت گرفت. مطالعه دیگنان که در سال1972 انجام شد در مورد امکان‌سنجی مالیات بر ارزش افزوده در کشور کره بود.
براساس مطالعات دیگنان، نظام دفترداری که برای اجرای مالیات بر ارزش افزوده بسیار ضروری است، در این کشور از قبل وجود داشت.
علاوه بر این، مراحل اجرایی مالیات بر کسب و کار و مالیات برفروش چند مرحله‌ای که از مالیات‌های مرسوم در این کشور قبل از اجرای مالیات بر ارزش افزوده بود قبلاً کامپیوتری شده بود و این اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده که مستلزم سیستم‌های کامپیوتری پیشرفته است کمک قابل توجهی بود.
دو مطالعه دیگر که از سوی آلن تیت در سال‌های 1975 و 1976 انجام شد درباره اثرات احتمالی مالیات بر ارزش افزوده بود.
وی براساس مطالعات خود پیشنهاد کرد که برای جبران زیان ناشی از اثرات تنازلی مالیات بر ارزش افزوده، یا مالیات بر کالا حفظ شود و یا یک نوع مالیات جدید تحت عنوان مالیات برفروش ویژه وضع گردد.
پس از مطالعات انجام شده در مورد شناخت مالیات بر ارزش افزوده، در سال 1976 مجلس ملی کره جنوبی قانون مالیات بر ارزش افزوده را تصویب کرد و به دنبال آن مالیات بر ارزش افزوده در سال بعد در این کشور اجرا شد.
دلایل پذیرش
ساده کردن نظام مالیاتی: در کره قبل از به‌کارگیری مالیات بر ارزش افزوده در سال 1977 و 1978، 11 نوع مالیات غیرمستقیم وجود داشت که این شیوه جایگزین 8 مورد از آنها (مثل مالیات بر مشاغل، مالیات بر کالا، مالیات بر تولیدات و...) شد.
افزایش توان صادراتی: براساس اصل مقصد در نظام مالیات بر ارزش افزوده، صادرات از پرداخت مالیات معاف می‌شود و این به کاهش قیمت کالاها و خدمات صادراتی و در نتیجه افزایش توان رقابتی صادرات کمک می‌کند.
تخصیص بهینه عوامل تولید: یکی از ویژگی‌های مالیات بر ارزش افزوده، تخصیص بهینه و کارآمد عوامل تولید است. زیرا این مالیات به دلیل خنثی بودن موجب اختلال در تصمیمات تولیدکنندگان نشده و تأثیری بر آنها ندارد. این ویژگی مالیات بر ارزش افزوده از دیگر دلایل پذیرش آن از سوی کره‌جنوبی بود.
افزایش سرمایه‌گذاری: در نظام مالیات بر ارزش افزوده، کالاهای سرمایه‌ای می‌توانند معاف از مالیات در نظر گرفته شوند. افزون بر این تولیدکنندگان می‌توانند بابت خرید عوامل تولید ادعای اعتبار مالیاتی نموده و مالیات‌های پرداخت شده را دریافت نمایند. به این ترتیب، هزینه سرمایه‌گذاری در نظام مالیات بر ارزش افزوده در مقایسه با سایر مالیات‌ها کمتر است و این به گسترش بیشتر سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
کاهش فرار مالیاتی: در نظام مالیات بر ارزش افزوده، به دلیل وجود سازوکار کنترل متقابل بین مبادله‌کنندگان و نیز به دلیل امکان وضع نرخ پایین، فرار از مالیات در مقایسه با سایر مالیات‌ها کمتر است.
افزایش درآمد مالیات: این نوع مالیات، درآمد مالیاتی بیشتری نصیب دولت می‌کند، زیرا در مقایسه با سایر مالیات‌های غیرمستقیم دارای پایه مالیاتی گسترده‌تری است. به عبارت دیگر، در این نوع مالیات، تعداد مؤدیان مالیاتی بیشتر است و علاوه بر اشتغالزایی، درآمد مالیاتی بیشتری هم نصیب دولت می‌کند.
ویژگی‌ها
مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف: مالیات بر ارزش افزوده انتخاب شده در کشور کره جنوبی از نوع مصرف است که براساس آن همه کالاهای مصرفی مشمول مالیات می‌شوند و کالاهای سرمایه‌ای از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می‌شوند.
در واقع، یکی از دلایل پذیرش این نوع مالیات از سوی کره‌جنوبی، همین ویژگی معاف شدن کالاهای سرمایه‌ای و در نتیجه افزایش انگیزه عوامل اقتصادی جهت سرمایه‌گذاری بیشتر در چارچوب این نظام مالیاتی است.
اصل مقصد: در کره‌جنوبی، اصل مقصد مبنای تشخیص مشمول مالیات بودن کالاها و خدمات انتخاب شده است که بر اساس آن کالاها و خدمات اداری مشمول مالیات بر ارزش افزوده کالاها و خدمات صادرات مشمول نرخ صفر است.
دوره مالیات بر ارزش افزوده: دوره مالیات بر ارزش افزوده در کره جنوبی به دو دوره تقسیم می‌شود؛ دوره اول از اول ژانویه تا 30 ژوئن است و دوره دوم از اول ژوئیه تا 31 دسامبر.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده: وزارت دارایی با همکاری مؤسسه تحقیق بانک کره و مؤسسه توسعه آن کشور با مطالعات خود نرخ‌هایی پیشنهاد کرده بودند. این نرخ‌ها براساس فرض‌هایی استوار بود.
براساس قانون مالیات بر ارزش افزوده کره جنوبی، نرخ مالیات بر ارزش افزوده یک نرخ پایه‌ای 13 درصد است به طوری که 3 درصد نوسان این انعطاف و نوسان 3درصدی در نرخ مالیات بر ارزش افزوده از سوی قانون برای آن بود که نظام مالیاتی بتواند در مقابل تغییرات اقتصاد ملی پاسخ مناسبی داشته باشد. اما در عمل، نرخ مالیات بر ارزش افزوده درحد10 درصد ثابت ماند.
کالاها و خدمات مشمول نرخ صفر: کالاها و خدمات زیر مشمول نرخ صفر بوده و مالیات عوامل تولید پرداخت شده برای آنها قابل استرداد است. مالیات بر ارزش افزوده با نرخ صفر تنها برای شرکت‌های داخلی و یا افراد ساکن در کره قابل اعمال است.
با این حال، شرکت‌های خارجی و یا افراد غیرساکن در کره که در زمینه حمل و نقل بین‌المللی با کشتی یا هواپیما فعالیت دارند، در صورتی که کشورشان با کره‌جنوبی توافق دوجانبه و متقابل داشته باشد می‌توانند مشمول مالیات بر ارزش افزوده با نرخ صفر شوند.
در کشور کره‌جنوبی کالاها و خدمات که جزء کالاهای اساسی مورد نیاز مردم محسوب می‌شوند، چه وارد شوند و چه در داخل تولید شوند از مالیات معاف هستند که آوردن نام همه آنها در این نوشتار امکان‌پذیر نیست.
عملکرد مالیات بر ارزش افزوده
به کارگیری مالیات بر ارزش افزوده در کره جنوبی به توسعه یک نظام مالیاتی نوین و کارآمد کمک کرده است. در حال حاضر، مالیات غیرمستقیم(شامل مالیات بر ارزش افزوده) حدود 65درصد از کل درآمد مالیات داخلی را تشکیل می‌دهد.
در بین سال‌های 1998-1195 به جز سال 1998، در بقیه سال‌ها سهم مالیات بر ارزش افزوده از درآمد مالیات ملی، بیشتر از سهم مالیات بر درآمد می‌باشد.
همین‌طور تعداد پرداخت‌کنندگان مالیات بر ارزش افزوده در بین سال‌های 2001 - 1997، به جز کاهش در سال 1998، روندی صعودی داشته است.
درآمد حاصل از مالیات بر ارزش افزوده نیز طی دوره 2001-1990 روندی صعودی داشته است. به طوری که متوسط نرخ رشد سالانه آن طی این دوره برابر 6/12درصد بوده است.
با به کارگیری این روش، پایه مالیاتی از 44495 میلیارد ون به قیمت جاری در سال1987 به 143421 میلیارد ون در سال 1983 افزایش یافت یعنی اینکه در عرض 5 سال 2/3 برابر شد در حالی‌که طی این مدت تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های جاری 4/2 برابر شده بود.
درآمد خالص از مالیات بر ارزش افزوده که در سال 1978، 735 میلیارد ون (9/1 درصد پایه مالیاتی) بود، به 2559میلیارد ون در سال1983 (8/1 درصد پایه مالیاتی) رسید.
