این روزها سیگار بیش از هر دوره دیگری فضای فیلم‌ها را آلوده کرده است و براساس آمار منتشره دانشگاه سانفرانسیسکو در 75 درصد فیلم‌های هالیوود شاهد استعمال دخانیات از سوی قهرمانان فیلم هستیم که متأسفانه 38 درصد آنها مربوط به فیلم‌های PG یا G (مناسب برای کودکان) است.
طبیعی است که با چنین آماری، مخاطبان و بویژه کودکان تحت تأثیر قرار بگیرند. بر طبق همین تحقیقات مشخص شده که کودکان 10 ساله و یا بالاتر که تماشاگر فیلم‌هایی از این دست هستند، 7/2 برابر کودکانی که این فیلم‌ها را نمی‌بینند، در خطر سیگاری شدن قرار دارند.
چنین شرایطی فاجعه برای منازلی است که والدین سیگاری نیستند. فرزندان آنها به دور از دود سیگار و جاسیگاری‌های آلوده، علاقه بیشتری به سیگار کشیدن می‌یابند. با آغاز مبارزه جدی علیه دخانیات از سوی دانشکده بهداشت عمومی هاروارد (HSPH)، بخشی از طرح‌های متولیان این نهاد متوجه سینما و محصولات هالیوودی است.
بری بلوم از مجریان طرح می‌گوید: قهرمانان برخی از فیلم‌ها تا 14 بار در عرض یک ساعت سیگار می‌کشند و ما برای مبارزه با سیگار باید کار را از سینما آغاز کنیم.
البته متخصصان بهداشت می‌دانند که نصیحت و راهنمایی مستقیم به مردم چندان کارساز نخواهد بود بلکه باید با شیوه‌های تصویری به مقابله با عادات ناپسند آنها بپردازند.
هاروارد تجربه مشابهی از مبارزه با مصرف مشروبات الکلی پیش از رانندگی در دهه 80 دارد و موفق شد تا شبکه‌های تلویزیونی را راضی به انتقال این پیام از طریق سریال‌های پربیننده کند و در این سالها در عمده سریالی شاهد به نمایش در آمدن تصاویر تصادفات و یا عواقب ناشی از رانندگی در حال مستی بودیم.
جی وینستن از دیگر مدیران HSPH در این زمینه می‌گوید: این قضیه در حدود 160 اپیزود سریال‌های مختلف ظرف 4 سال اجرا شد و نتیجه آن کاهش 25درصدی تصادفات ناشی از مصرف مشروبات الکلی توسط رانندگان بود.
هاروارد سال‌هاست که به تأثیر قطعی حذف سیگار از فیلم‌های هالیوودی اعتقاد دارد ولی ابزار اعمال محدودیت‌ها تا به حال فراهم نیامده بود. از طرفی شرکت‌های تولید سیگار سابقه طولانی در معامله با استودیوهای هالیوودی داشتند و وقتی در سال 1998 این راه تعامل آنها با استودیوها هم به شکل رسمی بسته شد، عکس کارگردانان مشهور در پشت صحنه فیلم‌ها در اکثر تبلیغات مطبوعاتی شرکت‌هایی چون وینستون، کمل و مارلبورو دیده شد.
هاروارد از سال 1999 شروع به نشست‌های ویژه با مدیران اجرایی استودیوها کرد تا اینکه سرانجام در سال گذشتهMPAA راضی شد تا امکان اجرای تدابیر هاروارد در فیلم‌های استودیویی را فراهم کند. البته توجیه هاروارد به تهیه‌کنندگان بسیار ساده بود؛ سیگار را از فیلم‌ها حذف کنید و یا لااقل جاذبه آن را از بین ببرید.
البته این طرح هنوز در آغاز راه است و نتوانسته برای تعداد زیادی از کارگردانان التزام عملی را بوجود آورد. اما لیندسی دوران- تهیه‌کننده- از استثناها به شمار می‌رود.
او که در دهه80 موفق شد فریس بولر را راضی به سیگار نکشیدن کند، تمایل داشت که در فیلم عجیب‌تر از واقعیت نیز کار مشابهی را انجام دهد. ولی هنگامی که فیلمنامه‌نویس او را راضی کرد که شخصیت اصلی فیلم باید سیگار بکشد، فیلمنامه را به نحوی تغییر داد که اما تامپسون- هنرپیشه اصلی فیلم- سیگار خود را با نفرت خاموش کند تا جذابیت این کار را از بین برده باشد.
در تلاشی دیگر تهیه‌کنندگان فیلم شیطان پرادا می‌پوشد، با بازنویسی فیلمنامه سیگار را از کل فیلم حذف کردند و این در حالی بود که داستان فیلم در دو شهر محبوب سیگاری‌ها- پاریس و نیویورک- می‌گذشت.
البته تلاش‌ها در این زمینه محدود به هاروارد نمی‌شود و سازمان‌هایی چون انجمن پزشکی آمریکا (AMA) نیز وارد عمل شده‌اند. این انجمن اخیراً نامه رسمی را به امضای 41 فرماندار ایالتی رسانده است که به موجب آن بایستی در ابتدای امر در هر فیلمی که یکی از هنرپیشگان سیگار می‌کشد، تبلیغ ضد استعمال دخانیات گنجانده شود. اقداماتی از این دست شاید باعث شود تا استودیوها هم مثل سیگاری‌ها متوجه شوند که ترک عادت نه تنها سالم‌تر بلکه عاقلانه‌تر است.
تایم، 16 آوریل
