سه‌شنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۱ - ۰۶:۳۰
۰ نفر

مجید مهرابی دلجو: سکانس پایانی فیلم مهاجر، صحنه‌ای را به نمایش می‌گذارد که «اسد» پلاک‌ها را به گردن هواپیمای بدون سرنشین می‌اندازد و هواپیما را پرواز می‌دهد.

هواپیمای بدون سرنشین

از پرواز پلاک‌های اسد، علی، غفور و اصغر در باد و تماسشان با بدنه هواپیما، آواز محزونی به گوش مخاطب می‌لغزد که به قول شهید آوینی «اینچنین، حاتمی‌کیا به پهپاد جان می‌بخشد و از آن «مهاجر»ی خلق می‌کند جاودان».

مهاجر را که حاتمی‌کیا ساخت هنوز مخففی برای «پرنده هدایت‌پذیر از راه‌دور» ساخته نشده بود و نسل سوم انقلاب که بعدها قرار بود در مغزشان با مفاهیم جانور قندهار، پهپادهای فوق‌پیشرفته‌ای مثل ( RQ-170) یا اسکن ایگل کلنجار بروند، برای نخستین‌بار با همان فیلم با نوعی از هواپیماهای ساده کنترل از راه‌دور آشنا شدند؛ هواپیماهایی که با یک دستگاه کنترل از راه دور که در دستان یک بسیجی خاکی‌پوش جا خوش کرده بود، هدایت می‌شد نه از یک مرکز کنترل پیشرفته.

جنگی که این‌روزها با نفوذ ایران به قلب

( RQ-170) ناشناخته‌ترین هواپیمای جاسوسی آمریکا)، فرونشاندن نوع خاصی از هواپیمای بدون سرنشین آمریکا به نام اسکن ایگل، درگیری سوخوهای ایرانی با پهپاد MQ-1 و نفوذ پهپاد «ایوب» به 40کیلومتری تاسیسات هسته‌ای رژیم صهیونیستی درگرفته، جنگ ستارگان سال2012 نیست. جنگ‌های پیشرفته و انحصاری، امروزی نیست. حتی سال65 آمریکا از پهپادهایش علیه ایران استفاده می‌کرد و اطلاعاتش را در اختیار صدام حسین تکریتی قرار می‌داد. همان زمان، گزارش‌هایی در رسانه‌های بین‌المللی منتشر می‌شد که نشان می‌داد آمریکا مبادرت به استفاده از هواپیماهای بدون‌سرنشین برای جاسوسی علیه ایران کرده است.

واشنگتن‌پست طی گزارشی در دسامبر 1986، ‌نوشت که دولت عراق با استفاده از اطلاعاتی که سازمان اطلاعات جاسوسی آمریکا در اختیارشان قرار می‌داده، مراکز اقتصادی و صنعتی ایران را بمباران می‌کرده است. تلویزیون ‌ام‌بی‌سی نیز طی گزارشی در این رابطه می‌گوید که نتایج جاسوسی‌های آمریکا از ایران، از طریق سفارت آمریکا در بغداد در اختیار دولت بعث قرار می‌گرفته است و نشریه میدل‌ایست نیز فاش می‌کند که یک افسر آمریکایی طی اقامت در یکی از هتل‌های بغداد، اطلاعات را در اختیار دولت عراق قرار می‌داده است و ایران در مقابل این اقدامات مهاجر را ساخت. مهاجر نام آن پهپادهایی بود که در سال64 در عملیات‌های والفجرهشت و سپس در عملیات کربلای‌پنج برای نخستین‌بار استفاده شدند.

از سال‌های 1362و 63طراحی و ساخت هواپیماهای بدون‌سرنشین در برنامه صنایع دفاع و چند دانشگاه نظامی کشور قرار می‌گیرد. نتیجه این مطالعات ساخت چند نوع هواپیمای بدون‌سرنشین می‌شود که به‌طور گسترده در جنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهاجر یکی از همین هواپیماهای بدون‌سرنشین بود.

مهاجر در عملیات کربلای‌پنج با تمام پیچیدگی‌هایی که بر منطقه مرزی شلمچه حاکم بود به‌کار آمد. ناحیه‌‌ مرزی‌ِ استراتژیک‌ شلمچه‌ از جنوب‌ با اروند‌رود، از شمال‌ با منطقه‌‌عمومی‌ اهواز و از غرب‌ با مرزهای‌ بین‌المللی‌ ایران‌ و عراق، محصور شده‌ است‌. وجود اروند رود‌، دریاچه‌ماهی‌ و جزایر بوبیان‌، ویژگی‌ نظامی‌ خاصی‌ را در این‌ منطقه‌ به‌وجود آورده‌ و به‌ خاطر نزدیکی‌ جغرافیایی‌ آن‌ با شهر صنعتی‌ بصره‌، از نظرکارشناسان‌ نظامی‌، دارای‌ اهمیت‌ فوق‌العاده‌ای‌‌ است‌.

درباره وضعیت استراتژیک منطقه شلمچه در عملیات کربلای پنج نوشته‌اند که «دشمن در آن (منطقه) مستحکم‌ترین مواضع و موانع را داشت، به‌طوری که عبور از آنها غیرممکن می‌نمود و با توجه به اصول نظامی شناخته شده و محاسبات کمی، ضریب موفقیت بسیار ناچیز بود و بالطبع تضمین پیروزی از سوی فرماندهان عملیات را غیرممکن می‌ساخت؛ لیکن ضرورت غیرقابل انکار ادامه جنگ در آن موقعیت و لزوم تسریع در تصمیم‌گیری پس از عملیات کربلای چهار سبب شد که صرفا برای انجام تکلیف و با امید به نصرت الهی، تمامی نیروهای خودی اعم از رزمنده و فرمانده برای عملیات بزرگ کربلای پنج آماده شوند». بخشی از ماموریت شناسایی این عملیات و عکسبرداری از مواضع دشمن در منطقه شلمچه به مهاجر سپرده شد که از این اتفاق به‌عنوان یک رویداد مهم در دفاع‌مقدس یاد می‌شود و شاید بتوان گفت که بخشی از موفقیت‌هایی که در کربلای پنج حادث شد مرهون عملیات شناسایی مهاجر است.

برای نخستین‌بار در سال 64 ایران موفق به تولید چهار فروند از هواپیماهای بدون‌سرنشین شد. ظاهرا شرکت هوایی قدس، در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، موفق به ساخت نخستین هواپیمای بدون‌سرنشین می‌شود، این هواپیما که بر آن دوربین‌های عکاسی نصب‌شده بود توانست عکس‌هایی از مواضع ارتش عراق بگیرد که در نوع خود ارزشمند بود.

پس از مدتی و در همان سال 1364با ساخت و نصب سکوی پرتاب هواپیما روی قایق‌های تندرو فعالیت‌های پهپادی در هورالعظیم آغاز شد. با توجه به مهم بودن منطقه و به‌دنبال اجرای عملیات‌های خیبر و بدر و به‌دست آمدن اطلاعات قابل توجه از استحکامات دشمن، نقش ارزنده پهپاد در عملیات برای مسئولان امر روشن و قطعی شد و بر این اساس مأموریت‌های متعددی قبل و بعد از هر عملیات به یگان پهپاد تیپ رعد ابلاغ می‌شد که مهم‌ترین آنها در عملیات حیرت‌انگیز والفجر‌هشت و عملیات کربلای پنج بود.

بعد از جنگ تحمیلی اما تمرکز ایران بر ساخت هواپیماهای بدون‌سرنشین متوقف نشد و مهاجر ارتقا یافت. مهاجر که در اواسط جنگ تحمیلی با یک دستگاه کنترل از راه‌دور به مثابه اسباب بازی‌ها کنترل می‌شد به مهاجرسه‌وچهار ارتقا یافت که به نوشته سایت ویکی‌پدیا می‌تواند سلاح‌های هدایت لیزری با خود حمل کند و به‌وسیله آنها، اهدافش را مورد اصابت قرار دهد. مهاجر ۴ در تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۰۲ تست پرواز شده است.

بدنه مهاجرچهار در قیاس با نمونه‌های قبلی از حالت مدور به حالت مکعبی نزدیک‌تر شده است. همچنین به جای استفاده از طرح بال بالا در مهاجردو و سه در مهاجر چهار از طرح بال پایین(نصب بال در پایین بدنه) استفاده شده است که دارای مزایایی نسبت نمونه‌های قبلی است.

چندی پیش وقتی ایوب به خاک رژیم صهیونیستی نفوذ کرده بود سایت «دبکا فایل» نزدیک به مراکز امنیتی رژیم صهیونیستی این پهپاد را از نوع پهپادهای ابابیل معرفی کرد اما برخی تحلیلگران هم نوشتند که این پهپاد مشخصاتی شبیه هواپیماهای بدون‌سرنشین مهاجر دارد. درباره مهاجر چهار اطلاعات زیادی در دسترس نیست اما گفته می‌شود پنج ساعت مداومت پروازی و 150کیلومتر بر ساعت سرعت پرواز از مشخصات این پهپاد ایرانی است.

با توجه به برد پروازی این هواپیما که کاملاً از دید کاربر خارج می‌شود هدایت آن به وسیله کاربر از ایستگاه کنترل زمینی به دو صورت نیمه‌خودکار یا تمام‌خودکار امکان‌پذیر است. در حالت نیمه‌خودکار، کاربر با دیدن اطلاعات پروازی هواپیما که در صفحه نمایش ایستگاه نشان داده می‌شود، هواپیما را متناسب با مأموریت، کنترل و هدایت می‌کند. این هواپیما توانایی فیلمبرداری و عکسبرداری هوایی، ارسال تصاویر ویدئویی به‌صورت زنده، توانایی برنامه‌ریزی رفت‌وبرگشت و اجرای مأموریت به‌صورت رایانه‌ای و خلبان‌خودکار و ارسال دائم اطلاعات پروازی را دارد.

تنها تا سال 1385بیش از 30فروند مهاجرچهار و بیش از 10فروند شاهین ساخته‌شده و تا امروز تعداد زیادی از نمونه‌های مختلف آن به یگان‌های مختلف نیروهای مسلح کشور تحویل داده شده است.

کد خبر 194770

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز