این جمله گرچه ممکن است بی‌اهمیت تلقی شود و مسئولان ذی‌ربط حتی زحمت فکر کردن به آن را به‌خود ندهند اما دیر یا زود نتیجه این بی‌توجهی آشکار خواهد شد؛کما اینکه گورخر ایرانی و یوزپلنگ که روزگاری نه‌چندان‌دور زیستگاهشان گستره عظیمی از دشت‌های کشور را دربرمی‌گرفت در حال حاضر در شمار گونه‌های درمعرض انقراض قرار گرفته‌اند به‌طوری‌که در خوش‌بینانه‌ترین حالت جمعیت یوز 70 قلاده و جمعیت گورخر کمتر از 500 راس است. اکنون با اعلام اینکه خطر انقراض، جبیر را تهدید می‌کند عمق فاجعه انقراض گونه‌های مختلف حیات‌وحش بیش از پیش نمایان شده است.
این‌گونه آهو که محلی‌ها به‌دلیل رنگ حنایی، آن را آهوی سرخه می‌نامند در مناطق خشک و بیابانی زندگی می‌کند و از 15تا 25کیلوگرم وزن دارد گاهی هم وزن این حیوان به 30کیلوگرم می‌رسد. جبیر به طرزی شگفت‌انگیز خود را با کم‌آبی سازگار کرده از همین رو، نماد استقامت دشت‌های ایران نام گرفته است. این‌گونه جانوری ظریف و زیبا طعمه سریع‌ترین پستاندار روی کره خاکی یعنی یوزپلنگ است. اکنون مسئولان محلی نسبت به انقراض هشدار می‌دهند.
نبود عزم ملی برای حفاظت
مدیر اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان نایین با اشاره به اینکه جبیر در حال حاضر به‌شدت در آستانه انقراض قرار دارد، می‌گوید: جمعیت این‌گونه جانوری پایین‌تر از حد آستانه ریسک انقراض قرار دارد و باید یک عزم ملی برای حفظ این‌گونه ایجاد شود.
حسین اکبری در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه جبیر در زیستگاه‌های استپی و بیابانی زندگی می‌کند، ادامه می‌دهد: در گذشته پراکنش این‌گونه در مناطق جنوبی، شرقی و مرکزی ایران بوده است اما امروزه این‌گونه فقط به چند زیستگاه در شرق ایران محدود شده است. وی می‌گوید: در کل زیستگاه‌های ایران کمتر از دو هزار رأس جبیر وجود دارد و در استان اصفهان حداکثر در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان 300رأس را تخمین زد.
شکار آهو با موتورسیکلت
رئیس پناهگاه حیات‌وحش عباس‌آباد با اشاره به اینکه جبیر گونه‌ای است که از لحاظ ذخیره ژنتیک بسیار مدنظر قرار می‌گیرد، اذعان می‌کند: این‌گونه آهو از نظر پتانسیل گردشگری و اکوتوریسم منطقه زندگی خود بسیار با اهمیت است و می‌تواند به‌عنوان یک منبع درآمد برای مردم منطقه محسوب شود.
اکبری با بیان اینکه جبیر جانداری ظریف است که به شیوه‌ای قابل توجه با کم‌آبی و خشکی سازگاری پیدا می‌کند، می‌افزاید: آهوی مینیاتوری استقامتی چشمگیر دارد و همواره به‌عنوان یک فرصت پژوهشی مدنظر کارشناسان قرار گرفته است.
وی مهم‌ترین تهدید نسل جبیر را شکار غیرمجاز آن اعلام می‌کند و می‌گوید: جزیره‌ای شدن زیستگاه‌های این جانور، تله‌گذاری در مسیرهای منتهی به آبشخورها و خشکسالی مهم‌ترین تهدیدات این‌گونه در مناطق حفاظت شده هستند.
مدیر اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان نایین اضافه می‌کند: روند توسعه و نابودی ارتباطات ژنتیک این‌گونه آهو را در مناطق آزاد و کمتر حفاظت شده به‌شدت تهدید می‌کند و شکار این حیوان توسط موتورسیکلت یکی از فاجعه‌هایی است که درخصوص این حیوان در مناطق حفاظت شده رخ می‌دهد و این‌گونه را به ورطه انقراض کشانده است.
حفاظت با حداقل امکانات
اکبری با بیان اینکه امکانات برای حفاظت از این‌گونه بسیار محدود است اما محیط‌زیست با همین حداقل‌ها حفاظت از جبیر را ادامه می‌دهد، بیان می‌کند: خوشبختانه این‌گونه در کنار گونه‌های مهمی مثل یوزپلنگ زندگی می‌کند و در یکی از مناطق چهارگانه محیط‌زیست قرار می‌گیرد اما درخصوص این‌گونه حفاظت باید هرروز بیشتر شود.
وی با اشاره به اینکه ساماندهی زیستگاه‌های جبیر باید مورد توجه قرار گیرد و کریدورهای ارتباطی این جانور باید به هر شکل ممکن حفظ شود، ادامه می‌دهد: یک‌ماه زندگی بدون پشتوانه‌های حفاظتی جبیر را در آستانه انقراض قرار می‌دهد و با وجود خطرات بسیاری که این‌گونه جانوری را تهدید می‌کند، چنانچه این اتفاق یک سال ادامه پیدا کند، این حیوان منقرض خواهد شد.
رئیس پناهگاه حیات‌وحش عباس‌آباد با بیان اینکه خشکسالی سال‌های اخیر تمام گونه‌های موجود در مناطق مرکزی ایران را تهدید می‌کند، می‌افزاید: جبیر هم از این امر مستثنی نیست و خشکسالی زادآوری، موفقیت تولید مثل و نگه‌داری از بچه‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده است.
خشکسالی هم به تهدیدات اضافه شد
اکبری با اشاره به اینکه خشکسالی موجب شده تا تعداد زیادی از این حیوان همزمان برای نوشیدن آب به آبشخورها هجوم آورند و بیماری در بین این‌گونه افزایش یابد، اضافه می‌کند: خشکسالی حتی موجب شده است جبیر مهاجرت‌های برگشت‌ناپذیر به مناطق ناامن داشته باشد.
وی جبیر را مظهر زیبایی دشت‌های ایران معرفی می‌کند و می‌گوید: جبیر در معرض انقراض واقعی قرار دارد و جمعیت این‌گونه در دشت‌های کشور نزدیک به دو‌هزار رأس تخمین زده می‌شود اما حد آستانه ریسک برای انقراض این‌گونه باید 10برابر این جمعیت باشد. درIUCN (اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط‌زیست) نیز این‌گونه در خطر انقراض معرفی شده و همین امر زنگ خطری است تا این تلاش برای حفظ این‌گونه شدت گیرد.
