از این طریق قوه‌مجریه قصد دارد تمام تلاش خود را صرف اتمام این پروژه‌ها تا پایان عمر خود؛ یعنی مرداد‌ماه 1392کند و شاید دیگر پروژه‌های عمرانی در این میان مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند چرا که براساس گزارش‌های موجود پنج‌هزار پروژه عمرانی در کشور وجود دارد اما دولت توان و همت خود را صرف اتمام حدود 700پروژه کرده است. اعتبارات عمرانی بودجه91 حدود 35هزار میلیارد تومان است و هفت هزار میلیارد تومان از اعتبارات مهر ماندگار از محل بودجه‌های عمرانی تأمین می‌شود. بنا به گفته دولت سایر اعتبارات طرح مهر ماندگار که مجموعاً 70هزار میلیارد تومان است از دو محل فروش اوراق مشارکت و بودجه‌های شرکتی تأمین می‌شود. در انتقاد‌های وارده به پروژه‌های مهر ماندگار همین بس که به عقیده برخی نمایندگان مجلس اتمام تمامی طرح‌های مهر ماندگار در دولت دهم را نباید جدی گرفت چرا که بیش از 60درصد طرح‌های مهر ماندگار که در سفرهای استانی به تصویب رسیده، اجرایی نشده است. از سوی دیگر به عقیده کارشناسان، دولتی که در طول این مدت فقط 30درصد طرح‌های مهر ماندگار را اجرایی کرده است نمی‌تواند در سال پایانی عمر خود این پروژه‌ها را به سرانجام برساند.در این‌باره نظرات مهرداد بائوج لاهوتی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی را جویا شدیم.
- نظر شما درباره تعریف پروژه‌های مهر ماندگار توسط دولت چیست؟
در یک سال باقیمانده از عمر دولت باید طرح‌های عمرانی نیمه تمام اولویت داشته باشد. بسیاری از طرح‌های مهر ماندگار هنوز اجرایی نشده و این طرح‌های اجرایی نشده باید در اولویت‌های بعدی باشند. اولویت کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام است، بنابراین نباید اجازه داد دولت پروژه‌های جدید را کلنگ‌زنی کند زیرا باید به‌دنبال تکمیل پروژه‌های نیمه تمام باشد. البته کمیسیون عمران به‌دنبال راه‌حل‌هایی است که پروژه‌های نیمه‌تمام تکمیل شود. نباید برای اینکه آمار اجرایی شدن و اتمام طرح‌های مهر ماندگار بالا برود از پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام در داخل کشور غفلت کرد. در واقع اینجانب به پروژه‌هایی که تحت عنوان مهر ماندگار توسط دولت مطرح شده است چندان اعتقادی ندارم.
- این تناقض آشکار بین نظر شما به‌عنوان منتقد و دولت به‌عنوان حامی و مجری طرح‌های مهر ماندگار از کجا ریشه می‌گیرد؟
هنوز برخی از مصوبات دوره اول سفرهای استانی رئیس‌جمهور، اجرایی نشده است، این پروژه‌ها نیز نظیر دیگر پروژه‌های عمرانی دولت در حال طی کردن روال طبیعی خود هستند؛ در این راستا، تنها حرفی از سوی دولت مبنی بر اتمام این پروژه‌ها تا مرداد1392 زده شده است درحالی‌که این امر قابل تحقق نیست.
- به هر حال این پروژه‌ها شروع شده و در دستور کار دولت قرار گرفته است. گذشته از بحث عملیاتی آیا فکر می‌کنید دولت در تأمین بودجه اجرای این پروژه‌ها موفق باشد؟
منابع بودجه مشخص است و دولت در بودجه خود پیش‌بینی حدود 35هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی داشته است؛ این رقم نیز تحقق پیدا نمی‌کند و اغلب تا 70درصد این رقم محقق می‌شود. اساسا همه‌ساله حدود 70درصد بودجه عمرانی کشور تحقق می‌یابد، این رقم در سال گذشته حدود 24الی 25هزار میلیارد تومان بوده است؛ امسال نیز در خوش‌بینانه‌ترین حالت، در شرایط کنونی بودجه که بخشی از موافقت‌نامه‌های آن رد و بدل نشده است، شاید به 50درصد هم کاهش یابد؛ بنابراین تأمین منابع اجرای این پروژه‌ها از محل‌های دیگر مدنظر قرار می‌گیرد که احتمال دارد دولت قصد داشته باشد از محلی غیراز بودجه برای اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام اقدام کند و آن هم مازاد درآمد نفتی است.
- با توجه به تأکیدات نمایندگان در جریان تصویب بودجه و تلاش مجلس بر تقویت نظارت بر اجرای قانون بودجه آیا باز هم این امکان برای دولت وجود خواهد داشت؟
تکلیف مازاد درآمد نفتی توسط مجلس مشخص شده است. براساس قانون بودجه، امسال مازاد درآمد نفتی نداریم زیرا در واقع اصل درآمد نفتی ما به‌دلیل تحریم‌‌ها کاهش یافته است؛ بنابراین مازاد درآمد نفتی وجود ندارد و دولت نمی‌تواند روی این مورد برای تأمین بودجه‌های پروژه‌های مهر ماندگار خود حساب کند.
- بیشتر تأکیدات دولت برای تأمین بودجه این پروژه‌ها، درآمدهای ناشی از فروش سهام کارخانه‌های دولتی، فاینانس، اوراق مشارکت و بخش خصوصی است. امکان تحقق این اعتبارات را در چه حدی می‌دانید؟
فروش کارخانه‌ها و واگذاری سهام کارخانه‌های دولتی در بودجه مشخص شده است؛ در برنامه‌ریزی تعیین شد که میزان درآمد مالی، میزان درآمد نفتی و میزان درآمد از محل فروش سهام کارخانه‌ها چقدر باشد. بالاخره در فضای محدود موجود امکان تحقق جذب این منابع بسیار پایین است زیرا هم‌اکنون 50درصد ظرفیت تولید کارخانه‌های کشور خالی است. بنابراین اولویت این است که ابتدا این 50درصد ظرفیت خواب تولید را فعال کنیم و پس از آن است که می‌توانیم کارخانه‌ها را واگذار کنیم زیرا حمایت از بخش خصوصی در اولویت است؛ البته وزارت راه و شهرسازی باید از توان بخش خصوصی برای تکمیل پروژه‌های بزرگ استفاده کند.
در شرایط فعلی تحریم و تورم، مشخص‌کردن پروژه‌هایی خاص و تأکید بر اتمام حتمی آنها در موعد مقرر، کمی بعید به‌نظر می‌رسد، باید در اداره کشور احتیاط‌های لازم وجود داشته باشد تا بتوان با تدبیر از این مسیر سخت عبور کرد. درواقع باید گفت با روال تخصیص 70درصدی بودجه عمرانی کشور از یک سو و مشخص کردن زمانی خاص برای اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام بدون کارکارشناسی از سوی دیگر، این امر امکان اجرایی ندارد.
- به‌نظر شما معیار انتخاب پروژه‌ها برای اتمام آنها از سوی دولت چیست؟
مشخص نیست دولت برای اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام و انتخاب گزینشی آنها چه معیار کارشناسی‌ای دارد؛ دولت در این راستا مطرح کرده است که حدود 700پروژه از بین پنج هزار پروژه نیمه‌تمام عمرانی کشور را تا پایان عمر دولت به اتمام می‌رساند که این پروژه‌ها اغلب ملی هستند. انتخاب و گزینش این پروژه‌ها از بین چند هزار پروژه قابل تحقق، این نگرانی را به‌وجود می‌آورد که ممکن است برنامه‌ریزی‌ها به هم بریزد؛ اگر اینطور باشد پس چرا مجلس و دولت ماه‌ها با یکدیگر جلسه برگزار کردند و طی جلسه‌‌های کارشناسی، مشخص کردند که بودجه به چه طریق تنظیم و منابع آن به چه طریق تأمین شود؟ این در حالی است که با گزینشی کردن این پروژه‌ها، یعنی تمام این فعالیت‌ها و اقدامات بی‌ارزش بوده است. انتخاب گزینشی این پروژه‌ها برای اتمام آنها، به عدالت توزیع استانی هم خدشه وارد می‌کند.
براساس یک معیار و شاخص مشخص شده است که سهم هر استان براساس جمعیت و وسعت چه میزان است. بنابراین، این مورد، عدالت در توزیع منابع را برهم می‌زند. قطعاً در فاصله زمانی موجود تا پایان عمر دولت، پروژه‌های نیمه‌تمام و پروژه‌های مهر ماندگار اغلب به اتمام نخواهد رسید، ضمن آنکه به همین دلایل باید گفت که تصمیم دولت برای انتخاب این پروژه‌ها منطقی نیست. مؤکداً تأکید می‌کنم که نباید برای اینکه آمار اجرا و اتمام پروژه‌های مهر ماندگار افزایش یابد، از دیگر پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام اولویت‌دار در کشور غفلت شود.
