این استان به‌دلیل وجود رودهای روان فصلی و دائمی، پوشش جنگلی متعدد، کوه‌های فراوان و زیبایی به عروس زاگرس مشهور است اما در این چند سال اخیر به‌دلیل حضور گردوغبار چهره دیگری به‌خود گرفته است.استان ایلام درست در میانه مرز غربی باکشور عراق قرار دارد و این موضوع باعث می‌شود به محض حضور گردو غبار در این کشور به سرعت وارد این استان شود و مشکلاتی را برای مردم این منطقه به‌وجود بیاورد.
95درصد گردوغبار ایلام از سایر کشورها
مدیرکل محیط‌زیست استان ایلام می‌گوید که نزدیک به 95درصد از ریزگرد‌های استان ایلام از کشورهای سوریه، عراق، امارات و عربستان وارد کشور می‌شود که از این 95درصد 50درصد آن از کشور عراق است.
غلامحسین کاظمی می‌افزاید: پنج‌‌درصد از این گردوغبارها، مربوط به کشور خودمان است که به‌دلیل خشکسالی‌های اخیر و جلوگیری از عبور آب‌های جاری به‌وجود آمده است.همچنین سد‌سازی‌‌هایی که در چند سال اخیر صورت گرفته شامل سد دجله، کرخه، کارون و تالاب‌های دیگر باعث تولید این ریزگردها شده است. وی تصریح می‌کند: در سفر سوم هیأت دولت به استان ایلام تصمیم گرفته شد چند دستگاه سنجش آلودگی هوا تهیه و در سطح مرکز استان نصب شود و به شکل لحظه‌ای، سنجش هوای این استان مرزی که به‌عنوان ورودی گردوغبار کشور است تهیه شود و تاکنون یکی از این دستگاه‌ها در شهرستان ایلام نصب شده است.
وی به وضعیت روزهای خارج از استاندارد اشاره می‌کند و می‌گوید: در سال گذشته 87 روز در این استان هوا بحرانی بوده است و در این دوماه ابتدای سال‌جاری 12 روز هوای خارج از استاندارد در این استان ثبت شده است.کاظمی به کارگروه استانی نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: کارگروه مقابله با ریزگردها در استان که شامل اداره جهادکشاورزی، هواشناسی، مدیریت بحران، محیط‌زیست، نماینده وزارت نیرو و نفت و نماینده دانشگاه علوم پزشکی است به شکل گسترده فعالیت می‌کنند.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار ما درباره اینکه در حال حاضر چه اقدامی باید برای حل مشکل ریزگردها انجام داد، می‌گوید: تفاهمنامه‌هایی بین کشورها باید تنظیم شود و همچنین نماینده ایران در سازمان ملل این موضوع را پیگیری کند. البته مقامات ارشد کشور با کشورعراق تفاهمنامه پنج‌ساله ای امضا کرده‌اند. این تفاهمنامه‌ها درخصوص مالچ‌پاشی، کاشت نهال، رعایت حق عبور آب‌ها و نگهداری تالاب‌ها و... است.
وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره اینکه چه برنامه‌ای برای کاهش گردوغبارها به شکل کوتاه‌مدت می‌توان پیش‌بینی کرد، می‌گوید: این سؤال را باید از کارشناسان مربوطه پرسید اما مالچ‌پاشی به شکل موقتی باعث کاهش این ریزگردها می‌شود.کاظمی شناسایی مراکز و چشمه‌های اصلی گردوغبار در کشورهای همسایه و داخل کشور و شناسایی اراضی مستعد درخت‌کاری و بوته‌کاری و مالچ‌پاشی در کانون‌های شناسایی شده را از راهکارهای رفع مشکل گردوغبار می‌داند و می‌گوید: برنامه‌ریزی و تأمین اعتبارات لازم برای پشتیبانی مالی اجرای پروژه‌های کاهش و کنترل پدیده گردوغبار، اجرای سامانه و سیستم پایش لحظه‌ای گردوغبار در نوار مرزی غرب کشور و آنلاین‌شدن سامانه و تعیین برنامه زمانبندی کاهش میزان اراضی مولد گردوغبار در کشورهای همسایه از دیگر راهکارهای رفع این مشکل چند سال اخیر است.
مدیرکل اداره محیط‌زیست استان ایلام با ابراز امیدواری از اینکه اجرای پروژه‌های کاشت درختان بومی و سایر رستنی‌ها در چشمه‌های گردوغبار و سایر پروژه‌های مالچ پاشی و تثبیت شن‌های روان و پخش سیلاب در اراضی مورد نظر در رفع این مشکل نقش بسزایی داشته، می‌افزاید: کنترل ورود دام در مراتع و کاهش استفاده از مراتع در داخل و خارج کشور، اجرای پروژه‌های بادشکن و کاهش سرعت باد در اراضی مستعد فرسایش بادی، تلقیح ابرهای باران‌زا در فصول مختلف در اراضی و کانون‌های تولید گردوغبار نیز می‌تواند در رفع مشکل گردوغبار مؤثر باشد.
ادامه عوارض جنگ
وی می‌افزاید: در دو شهرستان مهران و دهلران به‌دلیل هم‌مرز بودن با عراق گردوغبار از شدت بیشتری برخوردار است.کاظمی خاطرنشان می‌کند: با توجه به مساحت مرزی استان ایلام و طول مرز این استان با کشور عراق که حدود 420 کیلومتر است، وزارت دفاع اقدام به پاکسازی میدان‌های مین می‌کند و بعد از انجام پاکسازی و شخم‌زدن زمین، آن را به حالت خود رها می‌کند که همین امر باعث می‌شود با یک وزش باد، گردوغبار به راحتی بلند شود.وی درخصوص خسارت‌های این گردوغبارها می‌گوید: لغو مدارس و مراکز آموزشی، تعطیلی پرواز‌ها، ایجاد حوادث رانندگی، افزایش بیماری و خسارت به منابع طبیعی هزینه‌هایی را به‌وجود می‌آورد که برآورد میزان آن به راحتی ممکن نیست.
خساراتی که ایلامی‌ها می‌پردازند
وی در تشریح اثرات پدیده گردوغبار بر محیط‌زیست تصریح می‌کند: خسارات وارده بر محیط‌زیست استان در پی بروز این پدیده در چهار دسته فیزیکی، بیولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی طبقه‌بندی می‌شود.وی با بیان اینکه بروز تصادفات در اثر کاهش میدان دید، لغو پرواز هواپیماها، ایجاد هزینه برای بیماران ریوی و قلبی در مراجعه به مراکز درمانی، تأثیر روی گیاهان و کاهش تولید به‌دلیل کاهش فتوسنتز از جمله خسارات اقتصادی پدیده گردوغبار است، خاطرنشان می‌کند: افزایش هزینه سرانه خانوار به‌دلیل هزینه خرید ماسک و سایر ملزومات پزشکی و افزایش مصرف آب جهت شست‌وشو از دیگر خسارات اقتصادی وارده بر زندگی شهروندان بر اثر بارش گردوغبار است که در این زمینه با توزیع رایگان ماسک در زمانی که وضعیت در حالت هشدار است از سوی اداره محیط‌زیست، تلاش می‌کنیم هزینه خانوارها در این زمینه کاهش یابد.وی خاطرنشان می‌کند: تعطیلی مکان‌های آموزشی و مراکز فروش و اختلال در زندگی روزمره شهروندان را باید از دسته خسارات اجتماعی گردوغبار بر زندگی افراد دانست.مدیرکل اداره محیط‌زیست استان ایلام در بخش دیگری از این گفت‌وگو اعلام می‌کند: با هواشناسی استان درخصوص تعداد روزهای غبارآلود ایلام اختلاف آماری داریم که با احداث دستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در چند ماه آینده این اختلاف نیز برطرف می‌شود.
