کارگران همچنان مشغول‌کارند!

با این حال این سفر‌ها در کنار همه تاثیرات مثبتی که داشتند، با وعده‌های بی‌شماری همراه بودند؛ وعده‌هایی که بعضا با گذشت بیش از 6 سال هنوز به مرحله عمل نرسیده‌اند.

احمدی‌نژاد که در تبلیغات انتخاباتی خود در خرداد 84 گفته بود هیات دولت آینده به‌صورت متناوب در هر استان تشکیل جلسه خواهد داد و اولویت جلسات نیز به استان‌های کمتر توسعه یافته اختصاص خواهد داشت، پس از پیروزی نیز به این وعده خود عمل کرد و با سفر به استان خراسان رضوی عملا برای نخستین‌بار هیات دولت را در شهری غیر از تهران تشکیل داد. با این حال اگر چه در دور اول از سفر‌ها تلاش شد به‌صورت حقیقی مشکلات مناطق مختلف مورد بررسی قرار گیرد اما کم‌کم و در دور‌های بعدی این شیوه جای خود را به مونولوگ احمدی‌نژاد با مردم داد. به‌تدریج عمده وقت رئیس‌جمهور در سخنرانی‌هایش در شهر‌های مختلف به بیان شعار‌ها و وعده‌های جدید اختصاص یافت. مسائلی چون وعده برخورد با مفسدین و قطع دست مافیای قدرت از بیت‌المال که می‌توانست هیجان حضار را برانگیزد و با کف و سوت و شعار‌های مردم همراه شود، جای ارائه برنامه عملی برای حل مشکلات مردم را گرفت. این روند در دور دوم سفرهای استانی که با انتخابات ریاست‌جمهوری نیز مقارن شده بود شدت گرفت تا جایی که برخی از منتقدین دولت هدف از دور دوم سفر‌های استانی را بهره‌برداری تبلیغاتی در آستانه انتخابات عنوان کردند.

مصوباتی که بایگانی می‌شوند

نگاهی به لیست مصوبات دولت در سفر‌های استانی گویای این نکته است که درصد بالایی از این مصوبات را بند‌هایی تشکیل می‌دهند که عملا کارایی بالایی ندارند اما به دلایلی که اشاره خواهد شد، درصد کلی مصوبات و نیز بخش اجرایی شده این مصوبات مؤثر خواهد بود. مصوباتی از قبیل تصویب یا در مواردی تکمیل طرح مطالعاتی از این دست مصوبات هستند. از سوی دیگر برخی از مصوبات جنبه ملی داشته و قبلا در ردیف‌های بودجه دیده شده‌اند و تنها در سفر‌های استانی به‌صورت رسمی به تصویب هیات وزیران می‌رسند. از سوی دیگر مصوباتی نیز در جریان این سفر‌ها به تصویب می‌رسند که چندان جنبه اجرایی ندارند؛ به‌عنوان مثال دولت مصوب می‌کند درصورت آمادگی بخش خصوصی برای تاسیس فرودگاه یا فلان پروژه بزرگ در استان ، دولت مجوز‌های لازم را صادر یا در درصد کمی از هزینه‌های آن را در قالب وام یا کمک‌های مالی متقبل می‌شود. با این حال نمی‌توان از این نکته نیز چشم پوشی کرد که همچنان درصد بالایی از مصوبات دولت در سفر‌های استانی مصوبات بسیار خوبی هستند که درصورت اجرا برای پیشرفت و آبادانی این مناطق نقشی حیاتی خواهند داشت.

سفر‌های پرهزینه

احمدی‌نژاد که در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سال 83 گفته بود: «سالانه مسافرت‌های بی‌جهت و بی‌فایده دولت بیش از 500 میلیون دلار خرج روی دست ملت می‌گذارد». اکنون دولت خود را در مواجهه با همین انتقاد می‌بیند. نمایندگان مجلس معتقدند هزینه سفر‌های استانی دولت در 2دور اول 400 میلیارد تومان بوده و احتمالا این رقم تا پایان دور چهارم به 1000 میلیارد تومان خواهد رسید. به اعتقاد داریوش قنبری، یکی از طراحان طرح متوقف شده تحقیق و تفحص از سفرهای استانی می‌گوید: «هزینه‌های سفرهای استانی سرسام آور است. در هر سفر حداقل حدود 200 نفر آقای احمدی‌نژاد را همراهی می‌کنند. هزینه ایاب و ذهاب، اقامت‌ها، اضافه کار کارمندان و حق ماموریت‌ها در کنار تامین امنیت و اسکورت، بودجه‌ای است که به کشور تحمیل می‌شود». انتقادات نمایندگان اما به همین‌جا ختم نمی‌شود. آنان معتقدند مصوبات دولت در سفر‌های استانی از پشتوانه مطالعاتی کافی برخوردار نیست. همچنین مغایرت برخی از این مصوبات با برنامه‌ها و بودجه‌های کشوری و نیز مصوبات مجلس، دیگر اشکالی است که نمایندگان ابراز می‌کنند. البته همه این انتقادات غیر از انتقاد اصلی و همیشگی نمایندگان، یعنی اجرایی نبودن بخش قابل توجهی از مصوبات دولت است. همچنین سفر‌های استانی و حجم بالای نامه‌های مردمی که باید تا قبل از آغاز سفر بعدی خوانده و اجرایی شوند خود نیازمند دستگاه عریض و طویل دیگری است که قطعا بر میزان هزینه‌های جاری دولت افزوده است.

چالشی به نام عمل به وعده‌ها

دور اول سفر‌های استانی در حالی به پایان رسید که گفته می‌شد حدود 80 درصد مصوبات این دور اجرایی شده است اما در دور دوم این میزان به عدد 50درصد رسید. هرچند این آمار و ارقام بارها از سوی دولت و مجلس بالا و پایین شد اما در پایان دور سوم همه بر سر یک عدد واحد به توافق رسیدند. 70 درصد عددی است که این روزها روی زبان موافقان و مخالفان سفر‌های استانی می‌گردد. با این حال تفسیر و تعبیر دو طرف با هم در تضاد کامل است؛ چرا که موافقان دولتی سفر‌های استانی معتقدند 70 درصد مصوبات اجرایی شده اما مخالفان این سفر‌ها در مجلس به عکس معتقدند 70درصد مصوبات سفر‌های استانی اجرایی نشده است. استناد نمایندگان مجلس به گزارش محرمانه‌ای است که توسط دیوان محاسبات کشور در اختیار آنان قرار گرفته است. معاون حقوقی رئیس‌جمهور اما در پاسخ به این ادعا می‌گوید: «پیگیری اجرای کامل مصوبات سفرهای استانی دور‌های قبل در حال بررسی کارشناسی است اما آمارهای موجود دولت که به استحضار مقام معظم رهبری هم رسید، نشان‌دهنده اجرایی شدن حجم بالای مصوبات دور‌های اول و دوم و بخشی از مصوبات دور سوم است».

با این حال در 3دور گذشته سفرهای استانی اکثریت کارشناسان و نمایندگان ضمن تاکید بر زحمات و تلاش مسئولان برای ارتباط مستقیم با مردم و مسئولان استان‌ها، از کمبود اعتبارات دولت و اینکه نتوانسته به اکثر تعهدات خود جامه عمل بپوشاند انتقاد دارند و بر‌ این اعتقادند که دولت باید در برآورد میزان توانایی مالی با میزان تعهدات هماهنگی ایجاد کند تا بتواند گامی در جهت اجرایی شدن مصوبات بردارد.

فاطمه بداغی، معاون حقوقی رئیس‌جمهور، یکم تیرماه در حاشیه جلسه دولت خبر از بررسی موانع پیشرفت مصوبات استانی هیأت دولت داد و گفت:« بررسی مسائل استان‌ها به‌عنوان یک کار خوب و جدید در دولت مورد توجه قرار گرفته است». بداغی افزود:« در این جلسه بر رسیدگی مسائل استان‌ها و رفع موانع و مشکلات و پیگیری مصوبات سفرهای استانی تاکید شد». اعلام بررسی موانع پیشرفت مصوبات استانی از سوی اعضای دولت بر این موضوع صحه می‌گذارد که دولتمردان نیز خود عدم‌اجرای بسیاری از مصوبات را در استان‌های مختلف درک کرده و درصدد رفع موانع آن هستند.

حجت‌الاسلام محمدمهدی انصاری، مدیرکل دفتر دولت در مجلس چندی پیش در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری انجام سفرهای استانی را از ابتکارات دولت‌های نهم و دهم دانست و گفت که در دولت‌های قبل این موضوع سابقه نداشته که تمامی اعضای هیأت دولت حضور مستقیمی در میان مردم استان‌های مختلف داشته باشند و از نزدیک به بررسی مشکلات آنان بپردازند.وی با تاکید بر اینکه سفرهای استانی برکات و تاثیرات مثبت زیادی داشته است، تصریح کرد:« پاسخگویی به مکاتبات مردم و نظارت مستقیم بر فعالیت‌های عمرانی در استان‌های مختلف از نتایج مهم سفرهای استانی است».انصاری درخصوص انتقادات برخی از نمایندگان مبنی بر نبود اعتبارات کافی برای اجرای مصوبات سفرهای استانی گفت که پروژه‌ها در زمان‌های متفاوت و طبق شناسنامه اجرایی آن تعریف می‌شود و اگر پروژه‌ای در برنامه سالانه تعریف نشده باشد احتیاج به زمان بیشتری دارد و اظهارنظر قبل از به‌ثمر نشستن پروژه نوعی قضاوت زودرس و داوری پیش از موعد محسوب می‌شود. البته نمایندگان ملت نیز در تمامی استان‌های کشور دیدبان‌هایی امین هستند و گزارش‌های آنها در حوزه‌های مختلف می‌تواند کمک‌کار دولت در بهتر اجرایی کردن مصوبات باشد.

حال در دور چهارم سفرهای استانی و مطالبات محقق نشده نمایندگان و مردم استان‌ها که از 3دور گذشته سفرهای استانی به‌جا مانده، لزوم اطلاع‌رسانی کافی از بررسی موانع پیشرفت مصوبات استانی هیأت دولت احساس می‌شود و از سوی دیگر توجه به میزان اعتبارات در تصویب مصوبات جدید باید مدنظر قرارگیرد تا هم دغدغه کارشناسان برطرف شود و هم اینکه ناخواسته وعده‌هایی به مردم داده نشود که در عالم واقع امکان تحقق آنها وجود نداشته باشد.

با این حال سفر‌های استانی همچنان موافقانی سرسخت در دولت و مخالفانی آزرده خاطر در مجلس دارد. نمایندگان مجلس که ناچارند پاسخگوی مطالبات مردم حوزه انتخابیه خود بابت عدم‌اجرای مصوبات و وعده‌های دولت در سفر‌های استانی باشند عاجزانه از دولت می‌خواهند سفر‌های استانی را متوقف کند یا لااقل وعده‌های جدیدی در این دور داده نشود. ظاهرا این هشدار نمایندگان مؤثر واقع شده؛ چرا که دولت اعلام کرده دور چهارم سفر‌های استانی با محوریت پیگیری اجرای مصوبات دور‌های پیشین انجام می‌شود. احمدی‌نژاد در جریان سفر به استان خراسان شمالی از اجرایی شدن تمام مصوبات دولت در سفرهای استانی تا پایان دوره دولت دهم خبر داده بود. اما آیا این وعده جدید دولت اجرایی خواهد شد یا در این مورد نیز باید در انتظار سرنوشتی مشابه سایر وعده‌های دولت بود؟!