درباره تحولات اخیر با سیامک کاکایی، کارشناس مسائل ترکیه گفت‌وگو کردیم.
- دستگیری ژنرال ایکلر باشبوغ، فرمانده سابق ارتش ترکیه می‌تواند دور جدیدی از تقابل دولت این کشور با نظامیان را رقم بزند؟
بازداشت ژنرال باشبوغ به اتهام دست داشتن در کودتا علیه دولت ترکیه در‌واقع تکمیل اقداماتی به حساب می‌آید که برای در محاصره قرار دادن یا به حاشیه راندن بیشتر نظامیان از عرصه سیاسی صورت گرفته است. حرکتی که از سوی نظامیان علیه دولت ترکیه با استعفای چند نفر از فرماندهان ارشد نظامی این کشور در تابستان گذشته صورت گرفت در‌واقع ضربه‌های آخر سیستم نظامی سالار ترکیه علیه دولت تکنوکرات اردوغان بود. این حرکت خودش نقطه عطفی بود که نشان داد دوره نظامی سالاری در ترکیه گذشته و اکنون زمان حرفه‌ای شدن ارتش در این کشور فرارسیده است. این مسئله نشان می‌دهد که نظامیان از قدرت بی‌حد و حصری که در گذشته داشتند تنزل کرده‌اند و پایگاه اجتماعی و مردمی دولت اردوغان تقویت شده است.
- اردوغان و همراهانش درباره واکنش نظامیان نگرانی ندارند؟
به‌نظر می‌رسد دولت ترکیه ساختار و بنیادهای فکری یا عینی قدرت را به اجرا گذاشته و حکومت در سایه را عملاً به حاشیه رانده است. حکومت در سایه در‌واقع اشاره به سیطره نظامیان بر سیاست در ترکیه است؛نظامیان ترکیه در دهه‌های گذشته حتی زمانی که قدرت را در دست نداشتند عملاً صحنه گردان سیاست داخلی و خارجی ترکیه بوده‌اند. به‌نظر می‌رسد اکنون ترکیه به سمت اصلاح ساختارهای نظامی‌گری پیش می‌رود و دوره کودتا در این کشور به سر رسیده است. خیلی بعید به‌نظر می‌رسد که با اصلاحات سیاسی و اقتصادی که در ترکیه صورت گرفته نظامیان فرصت بازگشت به عرصه سیاسی و حکومت‌داری را پیدا کنند.
- کشته شدن غیرنظامیان کرد در حمله ارتش در چنین شرایطی چه تأثیری در صحنه سیاسی ترکیه خواهد داشت؟
حادثه‌ای که اخیراً برای تعدادی از روستاییان کرد اتفاق افتاد و نوع واکنش‌ها به آن در‌واقع نشان داد که صحنه سیاسی ترکیه دگرگون شده است. احزابی مثل جمهوری خلق و حرکت ملی که در قبل به سیاست کردستیزی مشهور بودند حالا در برابر دولت قرار گرفته و این حرکت را مورد نقد قرار داده‌اند. به‌نظر می‌رسد به همین خاطر در آینده به احتمال زیاد عملیات‌های برون و درون مرزی ترکیه علیه پ‌ک‌ک تغییر پیدا خواهد کرد و شاید با آن شدتی که در سال‌های گذشته در حال انجام بوده صورت نگیرد. همچنین احتمال دارد که در نوع و شکل عملیات‌های اینچنینی تغییر ایجاد شود. در همین راستا بود که ژنرال نجد اوزل، رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه صحبت از استراتژی جدید مقابله با پ‌ک‌ک می‌کند و از طرح نظارت و کنترل منطقه‌ای حرف می‌زند. در میان سیاسیون و نظامیان ترکیه خیلی‌ها دوست دارند که بتوانند با استفاده از این مسئله فشارهای علیه دولت را زیاد کنند و از محبوبیت دولت این کشور کاسته شود.
- پس از این حادثه، پ‌ک‌ک، کردها را به اعتراض‌های گسترده فراخوانده است. آیا این مسئله به دولت اردوغان ضربه می‌زند؟
این فراخوان‌ها بی‌تاثیر نیست و می‌تواند روند برنامه‌ها و طرح‌های دولت اردوغان در مناطق کردنشین را در شرایطی که مخالفان در تلاش هستند از این قضیه بهره‌برداری کنند به چالش بکشد. در مقابل ممکن است دولت اردوغان پس از این حادثه تلاش بیشتری برای توسعه اقتصادی در مناطق کردنشین انجام دهد.
