سناریوی ورود داوران مشهدی در عرصه داوری که حالا از سوی منتقدان به آن ها باند مشهدی می‌گویند چند سالی است در فوتبال ایران گوش به گوش تعریف می‌شود. اینکه چگونه فوتبال ایران در عرض چند سال با حجم زیادی از داوران مشهدی مواجه شده است برمی‌گردد به دوران ریاست منوچهر نظری بر کمیته داوران. نظری ریاست کمیته داروان فوتبال را در دوران ریاست صفایی فراهانی و اوایل ریاست دادگان بر فوتبال ایران برعهده داشت.
آن‌طوری که نقل است نظری از آن‌جایی که خود معلم ورزش بوده به داورانی که چنین شغلی داشتند علاقه عجیبی داشت و آن‌ها را هم‌صنف خود می‌دانسته و این موضوع سرآغازی می‌شود برای جذب معلم ورزش‌هایی که داور بودند.
اما در حالی که هیات‌های فوتبال سراسر کشور شرایط مالی مناسبی در ابتدای راه‌اندازی لیگ حرفه‌ای نداشتند این رحمان نادری رئیس هیات فوتبال مشهد بود که با حضور در کارهای اقتصادی توانسته بود هزینه‌های زیادی را صرف هیات فوتبال مشهد کند.
رابطه خوب رحمان نادری با فدراسیون وقت باعث شده بود تا او از طریق کارخانه‌های خوشگوار و ماکارونی برای هیات فوتبال مشهد درآمدزایی خوبی صورت دهد.
در حالی که حق تبلیغات دور زمین بازی‌های مشهد توسط نادری خریداری شده بود آن زمان یعنی نزدیک به 12 سال پیش اکثر کلاس‌های داوری در مشهد برگزار می‌شد و رفت و آمدهای نظری به مشهد هم از حد معمول فراتر رفته بود.
در همان رفت و آمد بود که هسته اصلی داوران مشهدی شکل گرفت و داوران زیادی از این شهر وارد فوتبال ملی و لیست داوران الیت آسیا و فیفا شدند. پول‌های نادری و رابطه خوبش با فدراسیون و نظری باند مشهدی‌ها را در داوری فوتبال ایران پایه‌گذاری کرد.
حسین عسگری در خصوص این داوران می‌گوید: «آن‌ها در زمان منوچهر نظری وارد این عرصه شدند و من آن‌ها را نیاوردم. 12سال پیش هیات فوتبال مشهد فعال بود و توانست داوران خوبی تربیت کند.» گفتنی است رحمان نادری خودش هم داور بوده.
ماجرای فاروق بوزو
در این سال‌ها حرف و حدیث پیرامون داوران مشهدی به شکل‌های مختلف وجود داشته که اکثر آن‌ها در حد شایعه باقی مانده. هر چند به قول عبدا... ویسی تمام شایعات فوتبال ایران حقیقت دارد.
اما یکی از کارشناسان داوری در حالی که نخواست نامی از وی برده شود چند ماجرا را در کنار هم تعریف می‌کند تا در نهایت بگوید رابطه نظری و نادری فراتر از تصورات معمول بوده »بیشترین رفت و آمد نظری به مشهد بود و حتی فاروق بوزو رئیس کمیته داوران آسیا که فردی ذی‌نفوذ در A.F.C به حساب می‌آمد به دعوت مکرر نادری و نظری پاسخ مثبت می‌داد و حاضر می‌شد به مشهد برود» می‌گویند در یکی از این دیدار‌ها فارق بوزو با هدایایی نفیس و قالیچه‌ای گران‌قیمت مشهد را ترک می‌کند و بعد از این ماجرا داوران مشهدی در لیست آسیا قرار می‌گیرند.
البته رابطه نادری با فدراسیون به گونه‌ای پیش رفته بود که هر زمان مشکلی برای هیات فوتبال مشهد به وجود می‌آمد تنها کافی بود یک تماس تلفنی حاصل شود تا کلیه امور طبق نظر رئیس هیات وقت راست و ریس شود.
ماجرای سه محسن!
تمامی لابی‌ها و هزینه‌های صورت گرفته در هیات فوتبال مشهد از سوی آقای تاجر علاقه‌مند به فوتبال اکنون باعث شده تا بیش از نیمی از داوران حاضر در لیست بین‌المللی فدراسیون فوتبال از مشهد باشند. اما در این بین سه داور به نامهای محسن ترکی، محسن قهرمانی و محسن فریمانی از همه مشهورترند. آن‌ها به سه محسن در جامعه‌داروی معروفند که توانسته‌اند به سرلیست داوران بین‌المللی راه پیدا کنند.
این سه محسن پس از آنکه توسط رحمان نادری همان تاجر داور‌دوست کشف شدند توانستند با کمک‌های او و نظری پله‌های ترقی را طی کنند. سه محسن در طول این سال‌ها از آن‌جا که معلم ورزش و هم‌صنف نظری بودند با فعالیت زیاد و با تهیه جزوه و تدریس در کلاس‌های درجه3 داروی مشهد سری در سرها در آوردند؛ البته به این سه محسن می‌توان حسن‌کرباس‌‌فروش که بعدها به حسن کامرانی‌فر تغییر نام داد را اضافه کرد. به این حلقه داوران مشهدی در سال‌های اخیر می‌توان هدایت‌ا... ممبینی را هم افزود چرا که او هم جزو معلم ورزش‌هایی بود که نظری علاقه زیادی به او داشت.
با نگاهی به لیست داوران بین‌المللی منتشر شده از سوی کمیته داوران فدراسیون فوتبال می‌توان به حضور پررنگ داوران مشهدی در آن پی برد.
در این بین محسن ترکی و محسن قهرمانی ،داور وسط و رضا سخندان و حسن کامرانی‌فر کمک‌داوران بین‌المللی ایران هستند هر چند تعداد داوران تهرانی نسبت به کل داوران شهرستانی بیشتر است.
در میان بانوان هم مریم پورجعفریان داور فوتسال بانوان از مشهد است. اما سلیمانی دبیر کمیته داوران موضوع تعداد زیاد داوران تهرانی را قبول ندارد:«ما داور بین‌المللی در تهران کم هم داریم و مدتی است دنبال داور بازنشسته تهرانی می‌گردیم. در ضمن اگر می‌بینید مشهد در داوری موفق بوده به‌خاطر کار زیاد بوده و نه مسائل دیگر.»
ماجرای یک قضاوت مجهول
در یک دهه گذشته ارتباط فدراسیون با هیات فوتبال مشهد در مقاطع مختلف متفاوت بوده. زمانی منوچهر نظری با رحمان نادری ارتباط خوبی داشت اما بعد از رفتن نظری فدراسیون همچنان چتر حمایتی‌اش را از سر داوران مشهدی برنداشت. چند سال پیش در یک بازی رسمی در لیگ یک اتفاقاتی در دیدار بین اکباتان و خیبر خرم‌آباد رخ داد که سبب شد تا فدراسیون فوتبال رابطه بهتری با هیات فوتبال مشهد پیدا کند.
یکی از کارشناسان داوری با تائید این اتفاقات می‌گوید: «نبی که آن زمان مسئول برگزاری مسابقات لیگ آزادگان و دسته‌های پایین‌تر بود به نوعی جایگزین نظری شد و چتر حمایتی‌اش را از سر سه محسن و تازه‌واردهای داوری مشهد برنداشت.»
ترکی چگونه داربی71 را سوت زد
در طول چند سال اخیر یکی از داورانی که بیش از همه مورد توجه کمیته داوران قرار گرفته محسن ترکی بوده. ترکی که در حال حاضر با همشهری‌اش کامرانی‌فر اختلاف زیادی دارد در اتفاقی نادر توانست برای چندمین مرتبه قضاوت داربی را برعهده بگیرد.
پیش از داربی71 همه از سپردن قضاوت این بازی به دیگر داور مشهدی یعنی محسن قهرمانی مطمئن بودند و فدراسیون فوتبال و کمیته داوران به طور غیر‌رسمی از قضاوت قهرمانی خبر داده بودند اما در 2روز مانده به بازی نام محسن ترکی برای قضاوت اعلام شد.
می‌گویند سفارش تو‌لیت معروف مشهد در انتخاب ترکی برای این قضاوت حساس بی‌تاثیر نبوده. اما اینکه چه داستانی در پس پرده محسن قهرمانی را از قضاوت داربی دور نگه داشته هنوز به طور رسمی اعلام نشده و تنها شایعات پیرامون این ماجرا شنیده می‌شود.
ماجرای عسگری و دوستان شهر ری
نزدیک به 10ماه است که از نایب‌رئیسی حسین عسگری برکمیته داوران می‌گذرد. 10ماه پرحاشیه و متفاوت. اما این روزها حرف و حدیث پیرامون کمیته داوران زیاد به گوش می‌رسد و شاید عدم رابطه نزدیک عسگری با مطبوعات و رسانه ملی باعث شده تا کمیته داوران به سرپرستی او مورد نقد بیشتری قرار گیرد.
آگاهان در مورد حسین عسگری چند مورد سوال‌برانگیز مطرح می‌کنند؛ دوستان معروف به دوستان شاه‌عبدالعظیمی یکی از حاشیه‌های عسگری است. دوستانی که شامل عرب‌براقی و فغانی‌ها و محمود رفیعی می‌شوند.
هر چند عسگری این موضوع را تکذیب می‌کند و با نشان دادن تعداد قضاوت‌های کم فغانی و رفیعی در 12هفته گذشته این اتهان را رد می‌کند ولی آنهایی که در طبقه اول فدراسیون فوتبال رفت و آمد دارند می‌گویند صدای تاج رئیس کمیته داوران و نایب‌رئیس فدراسیون فوتبال هم در خصوص تعداد بالای بازی‌های پخش زنده رفیعی درآمده و از عسگری خواسته تا رفیعی بازی‌های کمتری را قضاوت کند.
ماجرای اختلاف میان داوران بین‌المللی فوتبال ایران
اختلاف در کمیته داوران طی 10سال اخیر در قیاس با سایر کمیته‌های فدراسیون فوتبال و حوزه ریاست آن کمتر بوده. ولی در چند وقت اخیر در حالی که کمیته داوران بیشترین مشکلات را از بیرون حس می‌کرد،اختلاف شدید میان داروان بین‌المللی باعث شده تا این کمیته از داخل دچار مشکلات زیادی باشد.
می‌گویند محسن ترکی به اتفاق رفیعی و فغانی یک مثلث جدید در کمیته داروان به‌وجود آورده‌اند و به حمایت از یکدیگر می‌پردازند و از سوی دیگر اختلاف آن‌ها با مظفری‌زاده، کامرانی‌فر و قهرمانی در فصل جدید به صورت علنی نمود پیدا کرده است. باید دید برخورد این دو مثلث به کجا می‌رسد و آیا کمیته داوران دچار مشکل شود یا خیر.
ماجرای بلیت دوبی برای دو ناظر داوری
کارشناس مستقلی که در طول سال‌های اخیر به اولین منتقد کمیته داوران تبدیل شده و همواره بزرگ‌ترین چالش رئیس کمیته داوران فدراسیون فوتبال در 10سال اخیر بوده در خصوص نامهای افشاگری می‌کند که در آن عضو سابق هیات مدیره یک باشگاه معروف به تدارکاتچی باشگاه دستور می‌دهد تا برای دو ناظر داوری فدراسیون فوتبال که یکی از آن‌ها هم اکنون دارای منصب است بلیت رفت و برگشت امارات(دوبی) را خریداری کند.
می‌گویند ماجرای سفر این دو ناظر به دوبی به دلیل حمایت آن‌ها از این باشگاه پرطرفدار تهرانی بوده است. گویا اصل این نامه در اختیار کارشناس منتقد است تا در روز مبادا افشاگری‌اش را علنی کند.
بازنشسته‌ها سکه ندارند
هنوز معلوم نیست چه بلایی بر سر سکه‌هایی که قرار بود به کمک‌داوران بازنشسته اهداء شود، آمده است. نقل است که سراجیان سه سکه بهار آزادی برای اهدا به کمک داورهای بازنشسته در اختیار سلیمانی قرار می‌دهد.
اما این سکه‌ها بعد از آنکه به دست کمیته داوران می‌رسد به شکل مرموزی ناپدید می‌شود. می‌گویند این سکه‌ها در اختیار سلیمانی بوده موضوعی که دبیر کمیته داوران آن را تکذیب می‌کند: «از زمانی که من به همراه عسگری به کمیته داروان آمده‌ایم سکه‌ای ندیده‌ایم؛ شاید این سکه‌ها در زمان ریاست عنایت به سلیمانی دیگری که در کمیته داوران مشغول بوده تحویل داده شده. به هر حال من که سکه‌ای در این مدت ندیده‌ام.»
فقط روی آستین آگهی بزنید
وقتی سه سال پیش کمیته داوران فدراسیون فوتبال طی قرار‌دادی میلیاردی پیراهن داوری را فروخت شاید کسی نبود که بگوید تبلیغات روی پیراهن داوری خلاف مقررات فیفاست. اما نایب‌رئیس کمیته داروان مدعی است در همان زمان هم کمیته داوران می‌دانسته این قرار‌داد خلاف مقررات فیفاست اما تیری در تاریکی انداخته‌اند شاید این تخلف از چشم فیفا دور بماند.
طبق قوانین داوری فیفا تبلیغات تنها روی آستین‌های لباس داوری قابل درج است نه روی پیراهن و پشت آن. در این بین حسین عسگری تقصیر را به گردن کمیته داوران عنایت می‌اندازد: «این قرار‌داد مربوط به سه سال پیش است و امسال آخرین سال قرار‌داد فدراسیون با شرکت مورد نظر است.
در آن زمان هم فدراسیون از این قانون مطلع بود اما به نوعی ریسک کرد و می‌خواست دور از چشم فیفا این کار را انجام دهد. البته این موضوع ضرری هم به کسی نرسانده.» اینگونه که عسگری می‌گوید فیفا چند ماه پیش از این تخلف مطلع می‌شود و چندین مرتبه به کمیته داوران و فدراسیون فوتبال در این باره تذکر می‌دهد. عسگری می‌گوید: « سال آینده در صورت پیدا شدن اسپانسر مناسب دیگر روی پیراهن داوران تبلیغ نخواهد شد و تبلیغات تنها روی آستین‌ها درج می‌شود.»
همشهری تماشاگر
