ضمن اینکه هم پیش‌نویس اولیه و هم پیش‌نویس فعلی بهبود فضای کسبوکار که توسط مجلس تهیه شده است خیلی نمی‌تواند مشکلات فضای کسبوکار را سامان دهد چرا که لایحه فعلی تنظیم شده بر اساس نظرات و سلایق بوده است و به‌نظر می‌رسد تدوین لایحه بر اساس سلایق ساده‌ترین روش باشد و حتی اگر چنین قانونی به تصویب هم برسد از استحکام لازمی برخوردار نخواهد بود، چون لایحه فعلی در سطح بخشنامه است.
از سوی دیگر شاخص‌های ده گانه مدنظر بانک جهانی برای سنجش فضای کسبوکار کشورها، صرفا معیارهای کمی‌سازی است که با متدولوژی قوی و عمیق تدوین شده است تا بتواند تفسیر مناسبی از مسائل عمومی کشورها داشته باشد و اگر ما بخواهیم فضای کسبوکار را بهبود دهیم نباید به این ده شاخص بسنده کنیم چرا که این 10شاخص فقط حکم نمونه‌برداری از یک مزرعه بزرگ را دارد و ایده‌ای برای سنجش محسوب می‌شود. به‌نظر می‌رسد فضای ناامید‌کننده و نگران‌کننده برای یک فعال اقتصادی از مهم‌ترین موانع فضای کسبوکار است چرا که در شرایط فعلی فعال اقتصادی احساس امنیت نمی‌کند و در مواردی نظیر سرمایه‌گذاری این امنیت وجود ندارد. امروز فعال اقتصادی قابلیت پیش‌بینی از آینده را ندارد و برنامه‌هایش کوتاه‌مدت است، در حالی که این برنامه‌ها باید بلندمدت و بر اساس برنامه‌ریزی و پیش‌بینی مناسب از آینده باشد. فعال اقتصادی امروز روحیه، انگیزه و نشاط لازم برای توسعه فعالیت‌های خود را ندارد؟
برخی بحث‌ها و اختلاف‌نظرهایی که بین قوه مجریه و قوه مقننه وجود دارد فعال اقتصادی را سردرگم می‌کند و باعث می‌شود تمرکز بر حوزه عملیاتی از دست رفته و تمرکز بر حاشیه‌ها باشد به ویژه اینکه برخی اصلاحات ریشه‌ای مثل هدفمندی یارانه‌ها، تغییرات نرخ ارز، تغییر ارزش پول ملی، مسائل ناشی از تحریم‌ها و نیروهای رادیکالی که به محیط اقتصادی وارد می‌شود باعث می‌شود تا فعال اقتصادی در اولویت قرار نگیرد. یکی دیگر از چالش‌های فضای کسب و کار، مداخلات دولت در مکانیسم بازار است و این امر از جهات مختلفی نظیر تعیین دستوری قیمت، مداخله دستوری در نظام بانکی، تعیین دستوری نرخ بهره و نرخ ارز خود را نشان می‌دهد. در حال حاضر نرخ تورم و هزینه‌های تولید در حال افزایش است اما با این حال دولت نسبت به تعیین قیمت و کاهش آن اصرار زیادی دارد. همچنین اعمال نظر دولت در مکانیسم بانکی موجب شده تا بانک‌ها از تأمین نقدینگی بخش واقعی اقتصاد کشور دور بیفتند.
یکی دیگر از چالش‌های کسبوکار در ایران، عدم اجرای قوانینی است که از سوی مجلس تصویب می‌شود تا جایی که در بسیاری از موارد شاهد اعمال دیدگاه‌های شخصی در فرایند اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها هستیم.اعمال تحریم از سوی دشمنان نیز یکی دیگر از چالش‌های کسبوکار در ایران است که فشارهای زیادی را به فعالان اقتصادی وارد کرده است.
چه اینکه تحریم یک بازی سیاسی و بین‌المللی است و عدم اتخاذ دیپلماسی مناسب به گسترش تحریم‌ها دامن زده است. البته نباید از چالش‌های درونی بخش خصوصی در فضای کسبوکار غفلت کرد و در بررسی چالش‌های کسبوکار نباید یک‌طرفه به قاضی رفت به همین دلیل لازم است تا چالش‌هایی که بخش خصوصی در فضای کسبوکار ایجاد می‌کنند را نیز مدنظر قرار دهیم چرا که ضعف مدیریت یکی از مشکلات بخش خصوصی در فضای کسبوکار است و مدیریت سنتی پاسخگوی نیاز فضای پرچالش اقتصاد امروزی نیست و فاصله گرفتن از فناوری‌های روز دنیا، عدم شناسایی صحیح بازار و بی‌توجهی به عرضه و تقاضا از چالش‌های فضای کسبوکار است.باید سلسله اقداماتی در وضعیت فضای اقتصادی صورت گیرد تا به سمت ثبات یا احساس ثبات پیش برویم و این مهم‌ترین عامل است.
*عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران
