این قربانیان که بقایای اجساد آنان پس از سال‌ها و با انجام آزمایش دی ان‌ای شناسایی شده است، در میان حدود 8هزار مرد و پسری هستند که در سال 1995 به دست صرب‌های بوسنی به رهبری راتکو ملادیچ سلاخی شدند. به گزارش خبرگزاری‌ها، در این مراسم، باقر عزت‌بگوویچ و زلیکو کومسیچ 2عضو مسلمان و کروات شورای سه نفره ریاست‌جمهوری بوسنی شرکت کردند اما میلوراد دودیک عضو صرب این شورا از حضور در مراسم خودداری و به فرستادن نماینده به آن بسنده کرد. عزت‌بگوویچ گفت سربرنیتسا عمیق‌ترین جراحت مسلمانان بوسنی است. وی این حادثه را نقطه سیاهی در وجدان جامعه بین‌الملل و وجدان کسانی خواند که مرتکب این جنایت شدند.
باقر عزت‌بگوویچ که پدرش علی عزت‌بگوویچ رهبر مسلمانان در زمان جنگ بود، گفت صرب‌ها هنوز حقیقت قتل‌عام سربرنیتسا را نپذیرفته‌اند و عده زیادی از آنان همچنان ملادیچ و کارادزیچ را قهرمان می‌دانند. ایوو یوسیپوویچ رئیس‌جمهور کرواسی نیز از دیگر حاضران در این مراسم بود. در گورستانی که بقایای 613 نفر قربانی آرام گرفت، اجساد حدود 4 هزار نفر دیگر از قربانیان این جنایت دفن شده است. کوچک‌ترین فردی که بقایایش به خاک سپرده شد، 11ساله و پیرترین آنها 82 ساله بود. دیوان کیفری بین‌المللی برای یوگسلاوی سابق این حادثه خونبار را که از جمله تلخ‌ترین وقایع تاریخ معاصر اروپا به شمار آورده می‌شود، نسل‌کشی خوانده است.
اهمیت مراسم به‌خصوص از این جهت بود که راتکو ملادیچ فرمانده نظامی صرب‌های بوسنی در جنگ داخلی دهه 1990، چند هفته پیش بازداشت شد و اکنون در دیوان کیفری بین‌المللی یوگسلاوی سابق در لاهه با 11 اتهام از جمله همین جنایت روبه‌روست. این در حالی است که رادوان کارادزیچ، رهبر سیاسی صرب‌های بوسنی نیز در سال 2008 بازداشت‌شده‌بود. به این ترتیب خانواده‌های قربانیان فاجعه کشتار سربرنیتسا امسال درحالی این مراسم یادبود را برگزار کردند که عامل اصلی این کشتار در زندان است.
کلاه‌آبی‌های هلندی شریک جرم صرب‌ها
از ویژگی دیگر مراسم امسال این بود که برای نخستین‌بار چند روز پیش یک متهم دیگر به‌طور رسمی به فهرست متهمان کشتار سربرنیتسا اضافه شد. این متهم تازه هلند است. در سال‌های 5-1992 که بوسنی دستخوش جنگ داخلی بین صرب‌ها از یک طرف و مسلمانان و کروات‌ها از سوی دیگر بود، سربرنیتسا از سوی سازمان ملل به‌عنوان یکی از 7شهر امن اعلام شده بود و نیروهای هلندی در چارچوب نیروهای حافظ صلح سازمان ملل که به‌دلیل رنگ پوشش نظامی‌شان به نیروهای کلاه‌آبی معروف هستند، حفظ امنیت ساکنان آن را برعهده داشتند. اما نیروهای صرب به فرماندهی ژنرال ملادیچ این شهر را به محاصره درآوردند. بیش از 30هزار نفر از اهالی شهر به پایگاه صلحبانان سازمان ملل در پوتوکاری در حومه سربرنیتسا پناه بردند.
اما نیروهای هلندی دروازه‌های این پایگاه را به روی صرب‌ها گشودند. نیروهای مهاجم ابتدا مردان و پسران را از سالمندان و زنان جدا کردند و سپس دست به کشتار آنان زدند. جنازه کشته‌شدگان در گورهای دسته‌جمعی به خاک سپرده شد. اخیرا یک دادگاه تجدید نظر در هلند پس از رسیدگی به شکایت یک نفر از بازماندگان این کشتار، با صدور حکمی دولت این کشور را مسئول مرگ 3 مسلمان بوسنیایی دانسته که در جریان قتل عام سال ۱۹۹۵ در شهر سربرنیتسا کشته شدند. کارشناسان خاطرنشان می‌کنند این حکم راه را برای شکایت دیگر بازماندگان از دولت هلند هموار می‌کند. دولت هلند همواره هر نوع مسئولیتی را در قبال کشتار سربرنیتسا مردود دانسته و تاکید کرده بود که سازمان ملل از نیروهای پاسدار صلح اعزامی به بوسنی پشتیبانی کافی نمی‌کرده است.
